Tekst Arno Marchand
Foto sergeant Jan Dijkstra | video: sergeant-majoor Eva Klijn

Italiaanse vliegtuigbouwer presenteert F-35 voor Leeuwarden

Scroll naar beneden voor de video

Tijdens een bescheiden, maar toch feestelijke Roll Out-ceremonie werd vorige week de eerste F-35 gepresenteerd voor gebruik in Nederland. Niet in de Verenigde Staten, maar bij vliegtuigbouwer Leonardo in Italië. Daar worden de toestellen voor de Koninklijke Luchtmacht afgebouwd. De F-35 met staartnummer F-009 krijgt eind oktober vliegbasis Leeuwarden als thuisbasis.

F-35A met staartnummer F-009 en productienummer AN-09 is bijna klaar voor vertrek naar Nederland. Het toestel maakte op 9 september zijn eerste vlucht.

Natuurlijk waren er al eerder F-35’s in Nederland te zien. Tijdens een eerste bezoek in 2016 en afgelopen jaar nog tijdens de Luchtmachtdagen. Maar die toestellen gingen steeds weer terug naar de Verenigde Staten waar ze ook gebouwd zijn. De luchtmacht gebruikt ze daar voor opleiding, training, test en evaluatie.

Maar ‘Il primo F-35 Olandese’ uit Italië is dus voor gebruik ín Nederland. Bij de verdeling van de grootste opdrachten zo’n 10 jaar geleden, is overeengekomen dat Italië de toestellen afbouwt. Nederland wordt op zijn beurt de komende decennia dé plek voor het hoogwaardige motorenonderhoud van in ieder geval de Italiaanse en Nederlandse F-35’s. Dat gaat gebeuren bij het Logistiek Centrum Woensdrecht waar ook het Europese ‘warehouse’ komt; de voorraadplek van onderdelen van de F-35.

“Het beste product voor de beste prijs om samen internationaal te opereren.”
Mona Keijzer: “Een perfect voorbeeld van hoe nationale veiligheid en economische zaken samengaan.”

Broodnodige vervanging

Naast diverse hoogwaardigheidsbekleders uit het gastland en de Verenigde Staten, waren ook de staatssecretarissen aanwezig van Economische Zaken (Mona Keijzer) en Defensie, Barbara Visser. “Dat we hier nu staan geeft me een gevoel van trots en opwinding”, zegt laatstgenoemde. “We zijn al jaren met dit project bezig. Het is de broodnodige vervanging van de F-16 die ons decennia lang goed heeft gediend.” 

Keijzer onderstreept op haar beurt hoe de F-35 een perfect voorbeeld is van hoe nationale veiligheid en economische zaken samengaan. “De F-35 betekent voorspoed, economische groei en de innovatie in het bedrijfsleven.”

Cijfertjes

  • Afgebouwd: 420 F-35’s (3 varianten: F-35A, B en C)
  • Vliegend: op 19 bases in 9 landen
  • Totaal aantal vlieguren: meer dan 200.000
  • Opgeleide vliegers: ruim 850
  • Opgeleide technici: ruim 8.100
  • Europese productiebijdrage in geld uitgedrukt: 25%
En banner voor ‘Il primo F-35 Olandese’, met daarop handtekeningen van alle aanwezige vertegenwoordigers.
“Nederland doet het erg goed in het internationale F-35 programma.”

Multinationale prestatie

Een in Europa samengesteld vliegtuig met onderdelen uit onder meer Italië, Nederland, Groot Brittannië en de Verenigde Staten, benadrukt luitenant-generaal Eric Fick, Pogramm executive officer van het joint F-35 programmabureau in Washington DC. “Een multinationaal prestatie”, noemt hij het. 

En Nederland doet het erg goed in het internationale F-35 programma. “Bij het test en evaluatieteam op Edwards Air Force Base levert Nederland slechts 9% van de vliegtuigen, maar produceert daarmee 50% meer sorties en vlieguren dan de andere partners met hetzelfde aantal toestellen. Meer dan 980 sorties en 1900 vlieguren; een geweldige prestatie.”

Nog even terugkijken naar de presentatie in Cameri? Bekijk dan deze video.

De 2 staatssecretarissen geflankeerd door de directeur DMO vice-admiraal Arie Jan de Waard (l.) en commandant luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Dennis Luyt.

Nederlandse inbreng

In het Noord-Italiaanse Cameri bouwt Leonardo onder supervisie van hoofdfabrikant Lockheed Martin de F-35A voor zowel de eigen luchtmacht als 29 stuks voor Nederland. Vanuit ons land zijn er 2 permanente vertegenwoordigers: Robin Boele houdt als plaatsvervangend hoofd van het Italiaans-Nederlandse kwaliteitscontroleteam het productieproces van begin af aan in de gaten. Arthur Driessen is op zijn beurt het Nederlandse aanspreekpunt voor Leonardo. 

De productie

Leonardo maakt enerzijds de complete vleugelsectie, 40 stuks per jaar. Niet alleen voor gebruik in Cameri, want het overgrote deel gaat op de boot naar de USA voor de productielijn bij Lockheed Martin in Fort Worth. Anderzijds maakt de Italiaanse bouwer de ‘full wing’ met nog 3 andere hoofdcomponenten en veel kleinere onderdelen samen tot complete vliegtuigen. 14 F-35’s zijn er inmiddels van de band; de AN-09 is nummer 15. Tot nu toe 3 per jaar. In 2020 moeten dat er 13 zijn waarvan 9 voor Nederland.