Achter de wacht

Korporaal van Oudheusdenkazerne

Nederland telt 50 actieve kazernes. Vroeger waren dat er nog veel meer. Achter elke kazernenaam schuilt een verhaal. Van bijzondere architectuur, een historische gebeurtenis tot een heldhaftig militair. In de rubriek ‘achter de wacht’ gaat de Defensiekrant op zoek naar die verhalen. De Korporaal van Oudheusdenkazerne in Hilversum werd ooit door de Duitsers gebouwd.

Bewoners rond het militaire vliegveld Ypenburg bij Den Haag denken in de nacht van 10 mei 1940 onweer te horen. Al snel wordt duidelijk dat het om vliegtuiggebrom en bommen gaat. Bij het Park Leeuwenbergh, ten noorden van het vliegveld, verschijnen rond 3.30 uur ‘vliegtuigen van Duitsche nationaliteit’ boven de 13e Batterij Luchtdoelartillerie. Reserve eerste luitenant Du Mee laat zijn mannen de vijand meteen onder vuur nemen. Brandend storten een aantal vliegtuigen neer maar een deel laat zijn bommen op positie vallen. Dienstplichtig korporaal-ziekenverzorger Jan van Oudheusden wekt ondertussen de ploeg die om 8 uur de batterij zou overnemen, deelt aan ieder 5 patronen uit en snelt naar de batterij.

Dierenliefhebber

Van Oudheusden (1906) groeit op in een groot gezin in Tilburg. Door de crisistijd zit hij regelmatig zonder werk. Als hij midden jaren 20 in dienst gaat is hij slager, maar hij werkt daarvoor als kapper, textielbewerker en zelfs als verzorger van circuspaarden in België. Die band met dieren krijgt hij van huis uit mee. Zijn stiefmoeder richt een asiel voor zwerfkatten op, vader doet hondenshows. Ook tijdens de mobilisatieperiode in Voorburg omringt Van Oudheusden zich met dieren. Vlakbij de batterij in de Virulylaan helpt hij mensen met een dierenasiel.

Onbeschermd

Bij het 3e stuk Vickers 7,5cm geschut is een bom ingeslagen. Van Oudheusden rent naar de batterij en ziet daar de ravage. Voor 5 man kan hij al niks meer doen. 2 gewonden, kermend en hevig verminkt, staat hij bij in hun laatste momenten. In de chaos van het gebulder van vliegtuigen, mitrailleurvuur en het bezeten loeien van koeien trekt de bemanning van de batterij zich terug richting de Vliet. Terwijl rondom Duitse parachutisten landen blijft de ziekenverzorger alleen achter.

Eigen mening

Volgens een van zijn zussen is discipline niets voor hem. Hoewel hij een aardige, rustige jongen is, laat hij niet over zich heen lopen en is hij erg gesteld op zijn vrijheid. Van Oudheusden is verre van een modelmilitair maar staat volgens een dienstmaat voor iedereen klaar. Met zijn 33 jaar is hij een stuk ouder dan de meeste jongens in de eenheid. Hij vertelt vaak over zijn tijd bij het circus en moet een soort grote broer voor de andere jongens zijn geweest.

Geweerkolf

Van Oudheusden ziet van alle kanten Duitse para’s op zich afkomen. Ze vernielen de afstandsmeter en het geschut. Eentje schreeuwt hem toe dat hij de Duitse gewonden moet verzorgen. Hij weigert omdat hij nog steeds bezig is met de verzorging van zijn eigen maten. Dat accepteren de ‘Fallschimjäger’ niet. Hij krijgt rake klappen, onder andere met de geweerkolf in de rug. Het is onduidelijk wat er dan met hem gebeurd. Waarschijnlijk nemen de Duitsers hem, samen met luitenant Bieringa, mee als gevangene naar de Johannahoeve. De boerderij krijgt nog een Nederlandse mortieraanval te verduren waarbij de boer, zijn gezin en Bieringa het leven laten. Hoe en wanneer Van Oudheusden thuis komt is niet duidelijk.

Nierfalen

De Brabander komt de klappen letterlijk nooit  te boven. Artsen moeten een van zijn nieren verwijderen. Hij ligt af en aan in het ziekenhuis. Tussendoor bezoekt hij nog wel eens het dierenasiel in Voorburg, vlakbij zijn oude stelling. Hij kwijnt langzaam weg. Ook zijn 2e nier faalt. Op 20 februari 1943 overlijdt Van Oudheusden thuis, zijn laatste dagen verzorgd door zijn stiefmoeder. Onbekenden leggen de nacht na zijn begrafenis een krans op zijn graf. In 1946 wordt hij voor zijn inzet postuum benoemd tot Ridder Militaire Willems-Orde 4e klasse. Na de oorlog zijn de stoffelijke resten herbegraven op het Militaire Ereveld Grebbeberg.​

Marine-rekruten

Fliegerhorst Hilversum, zoals de Duitsers het vliegveld Hilversum in de Tweede Wereldoorlog noemden, wordt voornamelijk gebruikt als opleidingskamp. De Luftwaffe laat verspreid en in een typische boerderijstijl een aantal panden neerzetten. Menig marine-rekruut is er na de oorlog gekeurd en heeft er zijn initiële opleiding gekregen. Het is in 1979 uiteindelijk de landmacht die de naam van dienstplichting korporaal-ziekenverzorger en Ridder in de Militaire Willems-Orde Jan van Oudheusden aan de kazerne verbindt. Het Regiment Geneeskundige Troepen dat in Hilversum een opleidingskamp begint is trots op deze Brabander die uiteindelijk zelf het leven liet door het helpen van anderen.

Hieronder treft u nog meer (detail)foto's aan van het daadwerkelijke kanon waarvan de bemanning grotendeels werd gedood tijdens de aanval op 10 mei 1940.