Tekst Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto Privéarchief Colin Bal, Studio38c

Veteraan zamelt duizenden euro’s in

In iedere veteraan schuilt een idealist. De drang om de wereld een beetje beter te maken. En als je dan ook nog de nodige portie doelgerichtheid bezit, kunnen daar mooie dingen uitrollen. Bosniëveteraan Colin Bal harkte met zijn maten in krap een jaar tijd zo’n 7.500,- bij elkaar voor getraumatiseerde beren in gevangenschap.

‘Colin met de grote plannen’ noemen zijn veteranenmaatjes hem gekscherend. “Tja, en eens in de zoveel tijd gaan mensen daarin mee”, lacht voormalig infanterist Colin triomfantelijk. Daardoor is het resultaat soms groter dan hij ooit had durven dromen. Zo ook van zijn berenproject ‘Operation MacKenzie’.

Het 3e peloton Bravocompagnie van 17 Pantserinfanteriebataljon Garderegiment Fuseliers Prinses Irene in 1996 tijdens de IFOR-2 missie in Bosnië. Op de tweede rij van onderen, tweede van rechts Marco Kroon en op de vijfde plaats van rechts in dezelfde rij staat Colin.

Impulsief idee

Maar waarom zou een veteraan zich inzetten voor beren? De enige link die ze in dit geval samen hebben is Bosnië. Voor Colin is dat reden genoeg. Het begint als impulsief idee wanneer hij vorig jaar met zijn gezin door het Berenbos van Ouwehands Dierenpark Rhenen loopt. Colin: “Ik raakte in gesprek met een vrijwilliger die mij vertelde dat het bos dient als opvanglocatie voor mishandelde en verwaarloosde Europese beren. De eerste bewoner, MacKenzie, kwam 25 jaar geleden uit Bosnië. Het land waarnaar ik 2 keer uitgezonden ben geweest én waarvoor ik al plannen had gesmeed om naar terug te keren met een aantal pelotonsgenoten. Nou, 1 en 1 is 2. Ik besloot ter plekke dat ik dit goede doel wilde koppelen aan onze roadtrip.”

Colin (tweede van links) samen met 6 van zijn 7 kameraden waarmee hij einde juni de roadtrip door Bosnië gaat maken (1 persoon ontbreekt; de man in het donkere shirt maakt geen deel uit van het projectteam/reisgezelschap).

‘Druk uitoefenen op verantwoordelijke ministeries’

Met de pet rond

Colin weet zijn 7 medereizigers te enthousiasmeren voor zijn berenproject en gaat als aanjager direct aan de slag. “Ik meldde ons project aan bij Bears in Mind, de stichting achter het Berenbos, en sleepte de eerste sponsor binnen: mijn eigen werkgever”, grijnst hij opgetogen. “Daarmee was de eerste 1.000,- van de minimale 5.000,- die we wilden ophalen binnen.” Diverse inzamelingsacties volgden. Zo haalt hij samen met zijn 8-jarige dochter € 200,- op door chocomel en brownies te verkopen op een rommelmarkt, gaan hij en zijn team met de pet rond bij familie, vrienden en collega’s en organiseren ze een heuse veiling in Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum Bronbeek dat gratis ter beschikking wordt gesteld. Met die laatste actie haalt het team maar liefst  4.390,- op. “Dit overstijgt mijn verwachtingen”, jubelt de fuselier na de veiling, een week voor zijn vertrek.

Een beer in gevangenschap bij een woonhuis in Bosnië.
‘Dansbeer’ MacKenzie werd 25 jaar geleden gered uit Bosnië door Britse VN-militairen. Hij werd vernoemd naar toenmalig Canadees bevelhebber. De bruine beer overleed 2 jaar geleden in het opvangcentrum van Ouwehands Dierenpark.

Heel frappant

Waaraan de euro’s precies worden besteed, is aan Bears in Mind. “De enige voorwaarde is dat het ten goede komt aan de Bosnische beren”, stelt de veteraan. Een team van 2 onderzoekers van een lokale partner heeft inmiddels het aantal beren in gevangenschap en hun situatie in kaart gebracht. Het team gebruikte daarvoor de Bear Alert database en informatie van de lokale bevolking. De eerste beren werden gevonden op een steenworp afstand van het oude hoofdkwartier. “Heel frappant”, vindt Colin. “Alsof deze actie van ons zo heeft moeten zijn.” De rapportage zal het belangrijkste onderdeel zijn van het document dat de partner van Bears in Mind aan de verantwoordelijke ministeries gaat presenteren. Dit om druk uit te oefenen om het einddoel te realiseren: een opvang voor getraumatiseerde beren en strengere wetgeving voor de bescherming van beren in Bosnië-Herzegovina. Het overige geld zal voornamelijk worden besteed aan voorlichting en educatie over beren aan de lokale bevolking. 

Overstroomd tentenkamp

“Wat wij tijdens onze roadtrip in Bosnië zullen bijdragen? Eigenlijk niets”, vertelt de veteraan. “We willen de experts daar niet voor de voeten lopen. We zijn vooral benieuwd naar hoe het land er nu, 20 jaar later, uitziet. Op historische plekken worden we rondgeleid door diverse gidsen die de Bosnische burgeroorlog meegemaakt hebben. Verder gaan we raften op de rivier die ons tentenkamp destijds overstroomde. Het wordt een reis met een flinke dosis nostalgie en een hoog gehalte kameraadschap!”

Wil jij ook doneren aan Operation MacKenzie? Dat kan! Surf naar:
https://www.bearsinmind.org/Steun-ons/Een-eenmalige-gift-geven
Vermeld bij je donatie wel even dat het om ‘Operation MacKenzie’ gaat.

Op Veteranendag, zaterdag 30 juni, zal drager Militaire Willems-Orde majoor Marco Kroon de cheque met het totaalbedrag van Operation MacKenzie aan de Stichting Bears in Mind overhandigen.

Samen met fuseliersmaatje majoor Marco Kroon neemt Colin de eerste donatie voor zijn berenproject in ontvangst. Deze krijgen ze van de meubelzaak waarvan Colin commercieel manager is.

Bears in Mind

Wereldwijd, maar vooral in Europese landen, steunt stichting Bears in Mind projecten die beren in het wild beschermen en beren in nood helpen. Met kennis, expertise en financiële middelen helpt de organisatie projecten gericht op natuurbescherming, wetenschappelijk onderzoek en voorlichting en educatie.

Nog steeds worden veel beren onder erbarmelijke omstandigheden gevangen gehouden bij mensen thuis of als entertainers van circussen, theaters en restaurants. Bosnië is één van de weinige Europese landen waar nog geen wetgeving van kracht is om beren te beschermen. Naar schatting wonen er 500 tot 1.500 beren in het land. Je kunt er voor € 1.400,- zelfs een safari boeken, waarbij je een geweer krijgt om op beren te jagen. Deze praktijken moeten stoppen, vindt de stichting.

Ook majoor Marco Kroon werd geveild. Althans, een lezing door hem over 'leiderschap onder vuur'.