'Een stukje opvoeding'

Schermen leeft in de militaire wereld

“En garde. Près? Allez.” Na een simpel handgebaar van de in een blauw kostuum gestoken scheidsrechter schuifelen 2 in beschermende pakken gestoken schermers behoedzaam op elkaar af. Vanachter hun fijnmazig masker beloeren ze elkaar als roofdieren een prooi, degens zwiepend voor de borst. De treffers volgen elkaar in razend tempo op. Applaus, omhelzingen, hulde aan de arbiter. In al het hedendaagse sportgeweld is schermen één van de nog weinige 'gentlemansporten'. 

Een bont gezelschap zet zijn beste beentje voor tijdens het nationaal militair kampioenschap in Ermelo. Cadet? Adelborst? Beroeps of oud-militair? Veteraan? Iedereen met een onmiskenbare navelstreng met Defensie kan meedoen. Zolang je de schermkunst maar machtig bent. 23 vooral (oud) land- en luchtmachtmilitairen kruisen de degens, onder wie nationale toppers. “Dit is beslist geen bijeen geraapt zootje dat een dag komt ‘prikken’. Ze doen de sport eer aan”, legt adjudant Anne-Marieke van Hulst uit. 

Van Hulst, trainer van de militaire equipe, vicevoorzitter van de Koninklijke Militaire Schermvereniging en schermlerares op de Koninklijke Militaire Academie kent het wereldje als de broekzak van haar beschermende schermpak. Ze toont zich tevreden over de belangstelling, al is het maar omdat die hoger ligt dan vorig jaar. “Kennelijk leeft deze kleine sport nog steeds binnen Defensie. Het is ook een min of meer militaire sport die stamt uit de tijd dat militairen nog met zwaard en degen streden. Tegenwoordig spelen deze wapens alleen nog een rol bij militaire ceremonies.”

Gelijk aan de koning

Etiquette wordt bij schermen met kapitale letters geschreven. Hooligans zijn even ver te zoeken als ijsberen in een woestijn. Van Hulst: “Bij binnenkomst en voor en na elke partij begroet je elkaar, ook al ben je teleurgesteld over je verlies. De leraar, de maître, geniet door zijn grote kennis hoog aanzien. Hij staat bij wijze van spreken gelijk aan de koning. De scheidsrechter een grote mond geven is heel ongepast. Dan kan je met een zwarte kaart uit de hal worden gestuurd. Schermers waarderen disrespect niet.”

De 83-jarige adjudant van de mariniers b.d. Kok Peeks, door zijn kennis en lange lijst met verdiensten voor de sport een coryfee in Nederland Schermland: “schermen is een stukje opvoeding.” De sinds 1963 maître bracht ooit hoogstpersoonlijk de prins van Brunei de grondbeginselen van de sport bij, een enorme eer, herinnert hij zich. “Ik heb hem veel geleerd.”

Fysiek schaken

Inhakend op het mentale aspect, legt Van Hulst uit dat een uit het juiste hout gesneden schermer op het goede moment een slimme zet doet. “Denk constant vooruit, zorg dat je je tegenstander raakt in plaats van hij jou. Wees explosief, reageer razendsnel. Schermen is fysiek schaken.” Dat daarbij zelfs een kei schaakmat kan komen te staan, ervaart titelkandidaat tweede luitenant Jasper Schout van de militaire equipe in de kwartfinale. Na in een hoek stoom te hebben afgeblazen, herpakt de luchtmachtofficier zich echter snel. Want een schermer is tot diep in zijn vezels gedisciplineerd. Hij kan met teleurstellingen omgaan en geeft nooit op. Allemaal competenties die een militair ook in zijn werk kan gebruiken, merkt Schout op. “Na een nederlaag ga je door waar anderen stoppen.”