'Vrijheid is niet gratis'

Aan zijn kantoor in het karakteristieke gebouw van het ministerie van Defensie aan 'Plein 4' heeft hij bijna niets veranderd. Het portret van Michiel de Ruyter, de gebeitste houten panelen, marmeren schouw en antieke meubels ademen een klassieke sfeer. Toch waait er, sinds secretaris-generaal (SG) Wim Geerts in het zadel zit, wel degelijk een nieuwe wind door het ministerie. De oplettende bezoeker krijgt een hint als hij naar de wand tegenover het bureau van de hoogste ambtenaar van het ministerie van Defensie kijkt. Daar, gevat in moderne lijsten, hangen 5 uitvergrote foto's die de corporate story van Defensie verbeelden.

“Die heb ik meteen laten ophangen”, zegt Geerts terwijl hij zijn blik over de platen laat glijden. “Ze inspireren me elke dag. We hebben zo'n krachtig verhaal als organisatie.” Zijn woorden en houding weerspiegelen de trots die hij duidelijk voelt wanneer hij het over Defensie heeft. En ook zijn daden lijken dat te weerspiegelen. “Ik ga elke donderdag het land in om met mensen op alle niveaus te praten over wat er speelt. Door naar hen te luisteren krijg ik een goed beeld van waar ze op de werkvloer tegenaan lopen.” 

Hoog op de politieke agenda

Die input heeft Geerts namelijk hard nodig om zijn zelf opgelegde missie te volbrengen. “Als ik aan het eind van mijn termijn de deur achter me dicht trek, wil ik Defensie in betere conditie achterlaten dan ik het aangetroffen heb.’’ 25 jaar bezuinigingen hebben hun weerslag gehad op de krijgsmacht. Weliswaar is er onder het huidige kabinet een trendbreuk geweest en kreeg Defensie er zo'n 870 miljoen euro bij, de vraag naar de krijgsmacht wordt alleen maar groter. Onrust op de  Oost- en Zuidflank van Europa, jihadisme, hybride oorlogsvoering (een combinatie van traditionele militaire middlen met onconventionele geweldsvormen, red.)  en cyberaanvallen hebben Defensie weer hoog op de politieke agenda gezet.   

Drie speerpunten

“Er is gelukkig meer maatschappelijk draagvlak voor Defensie ontstaan, want er moet structureel meer geld bij voor een krijgsmacht die slagvaardig, competent en in control is”, begint Geerts. Het groeiende draagvlak blijkt ook uit de partijprogramma's voor de aankomende verkiezingen. De SG is dan ook optimistisch voor de toekomst. Er zijn 3 speerpunten (mensen, middelen en manieren) waar hij, samen met de defensiemedewerkers, noodzakelijke en betekenisvolle verbeteringen wil doorvoeren. 

Mensen

“Defensie is mensenwerk. Alles valt of staat met de inzet van onze mensen. De afgelopen tijd is er intensief met de bonden onderhandeld om tot een akkoord te komen over de arbeidsvoorwaarden. Helaas is dat nog niet gelukt.  Ik hoop dat we snel uit de impasse kunnen komen en een goed arbeidsvoorwaardenakkoord kunnen sluiten.”

Middelen

“Onze militairen moeten beschikken over materiaal dat naar behoren rijdt, vliegt en vaart. Er moet voldoende munitie zijn, net als voldoende reserveonderdelen. De geoefendheid moet op orde zijn en blijven, ook voor het optreden hoog in het geweldsspectrum. Professionele training is cruciaal voor de inzet van onze mannen en vrouwen.”

Manieren

“Het is me de afgelopen maanden opgevallen dat veel processen stroperig zijn. We stampen in no time een kamp in Mali uit de grond, maar eenmaal terug in Nederland verzanden we nog wel eens in bureaucratische processen. Procedures moeten en kunnen korter. Ik wil vereenvoudigen, versnellen en verantwoordelijkheden eenduidig beleggen.” 

Verhoging budget

De agenda is duidelijk. Met focus op deze kernzaken, maar ook andere zoals een verhoogde weerbaarheid tegen cyberaanvallen en aandacht voor integriteit bij medewerkers, moet Defensie klaargestoomd worden voor de uitdagingen van morgen. Een obstakel is vaak het budget. Voor de SG is het echter duidelijk: “Een verhoging van het defensiebudget naar in eerste instantie het Europese NAVO-gemiddelde van 1,43% BBP, is wat mij betreft geen luxe, maar pure noodzaak.” Weer refererend naar de corporate story die hij zo sterk vindt: “Defensie beschermt wat ons dierbaar is: vrijheid, veiligheid en welvaart. Tegelijkertijd moeten we ons realiseren dat dit niet vanzelfsprekend is. Onze minister Hennis heeft het treffend verwoord: vrijheid is niet gratis.”