Legerbasis van de toekomst

Anders je handen wassen. Niet alles aan de ‘Base of the Future’ is even spectaculair, maar daarom niet minder vernieuwend. De eerste contouren ervan zijn inmiddels zichtbaar. Het begon allemaal met een uitdagende opmerking aan het adres van Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp een paar jaar geleden. ‘Defensie is te conservatief en te log om innovatief te zijn’, was de strekking. De generaal nam de handschoen op en besloot het tegendeel te bewijzen.

Tijdens de Future Force Conference op 9 en 10 februari, werden de deelnemers bijgepraat over een aantal veelbelovende en vergevorderde initiatieven met klinkende namen als de Hydrowashr en de Shaded Dome. 

Geen footprint

Binnen het Fieldlab Smart Base van het Land War Centre geven Defensie, industrie, MKB en kennisinstellingen vorm aan de ‘base of the future’. Luitenant-kolonel Edwin Leidelmeijer, programmacoördinator fieldlab: “De doelstelling is een toekomstbestendige basis in uitzendgebied die schaalbaar is, verplaatsbaar en met een ‘logistieke footprint’ van nul. Dat laatste betekent zelfvoorzienendheid op het gebied van energie en water.” Defensie benaderde 600 partijen, wat resulteerde in 140 projectvoorstellen. 18 daarvan leveren voor 2018 de eerste producten op. Duurzaamheid en milieu staan hoog op de agenda. Dat bleek ook tijdens de Future Force Conference. Geïntegreerde lichtpanelen (géén zonnepanelen), slimme energieopslag, kleinere accu’s en efficiënter water(her)gebruik geven de ‘base of the future’ nadrukkelijk vorm. 

Handen wassen met kokend water

“Het moment dat we wisten dat we iets in handen hadden, was toen m’n broer met een plantenspuit met kokend water zo de margarine van z’n handen spoot. Dat is ook het patent dat we hebben: handen wassen met kokend water.” Het is het eerste product van het fieldlab dat operationeel is: de Hydrowashr. Tijdens oefening Bison Drawsko in Polen testten militairen de eerste exemplaren van deze ‘game changer op het gebied van handen wassen’. Normaal gebruik je ongeveer 1 liter water om je handen te wassen. Bij de Hydrowashr gebruik je 10 milliliter: 1 honderdste. Het resultaat is vergelijkbaar met 20 seconden je handen wassen met zeep. Met 50 liter water kunnen 5.000 mensen hun handen wassen. In hete missiegebieden, waar water schaars is, is dat een enorme winst”, vertelt Ane Melein, die samen met zijn broer, de bedenker van de Hydrowashr, de wereld wil veroveren.

Hoe was je je handen met kokend water? Ane: “Je moet het vergelijken met koud vuur. Dat is ook heet, maar omdat het zo weinig is, verbrand je niet. We blazen het water met 500 kilometer per uur in 4 seconden op je handen.” Nog zo’n game changer: zeep maakt alles vies. “Niet alleen combineren we wassen en drogen. Een verschil met de huidige drogers is dat de lucht die eruit komt, schoner is dan die er in gaat. We werken nu aan de integratie van desinfectiemiddel, zodat het ook bruikbaar wordt voor veldhospitalen.”

Koele opblaasbare tent

Een andere ‘footprint-verkleiner’ is te zien tijdens de Future Force Conference: de shaded dome. De opblaasbare tent krijgt z’n vorm dankzij een lichte overdruk en is al jaren in gebruik als bijvoorbeeld sporthal. Als beschermde, gemeenschappelijke ruimte in missiegebieden is het concept nog niet eerder toegepast. Simon Visser van Shaded Dome, een samenwerkingsverband van TNO en Royal Haskoning en ZJA Zwarts & Jansma Architecs: “We hebben een speciaal 2-laags systeem ontwikkeld. Hiertussen circuleert lucht, wat het mogelijk maakt om deze tent te koelen met 40% minder energie dan een gebouw. Terwijl tenten in een hete omgeving nu praktisch niet te koelen zijn.”

De kraam trekt ook de aandacht van generaal Middendorp. “Ik ben commandant geweest in Afghanistan en wij hadden dagelijks te maken met raket- en mortieraanvallen. Vormt zo’n groot object geen opvallend doelwit?” Het 2-laags systeem blijkt ook op de dreiging van inkomende mortieren het antwoord: “De buitenlaag moet werken als een trigger. Op de binnenlaag brengen we een laag aan die ook in scherfwerende vesten zit. Die moet de scherven opvangen.”

De huidige gemeenschappelijke ruimten op bases bestaan uit geschakelde gepantserde containers. Een shaded dome van 1000 m2 bestaat uit een rol van 3 bij 1,5 bij 1,5 meter en past met grondankers in 1 container. Nu moet daar nog 1 container bij met aanvullende koeling. Visser: “Over 2 jaar hopen we de tent te kunnen bekleden met lichtfolie: zonnepanelen die werken op licht. Die folie is aan het einde van het jaar klaar voor productie. Als we hier 40% van de tent mee bekleden dan is deze energieneutraal.” 

Fiets

Naast vernieuwende toepassingen gericht op duurzaamheid, waren er ook meer tot de verbeelding sprekende innovaties te zien. Denk aan een ondersteunend exoskelet dat de draaglast voor militairen halveert. Ook een heuse fiets mocht op veel aandacht rekenen. De Trefecta is echter niet zomaar een tweewieler. Met 6 van deze ‘special forces-fietsen’ kunnen militairen in Mali patrouilles uitvoeren. Met het futuristisch ogende ‘onverwoestbare’ vervoersmiddel halen volledig bepakte militairen (160 kilo in totaal) snelheden tot boven de 70 kilometer per uur. Elektrisch ondersteund houden ze dit dan 100 kilometer vol.