Tekst Patrick Regan
Foto Archief MCD
Defensie in het digitale domein
Kruipen door de modder, de lucht in met een F-16 of de wereldzeeën op met de marine, dat is het beeld van Defensie. Met de opkomst van het internet is daar echter een domein bij gekomen. Steeds meer militairen gaan aan het werk als cybersoldaat. 6 vragen over het hoe en wat van cyber binnen Defensie.
Wat is dat überhaupt, cyber?
‘Cyber’ betekent dat iets zich in het digitale domein afspeelt. Het is echter een leeg begrip totdat er iets achter staat. Een cyberaanval kan bijvoorbeeld duiden op het platleggen van vijandige commando-, communicatie-, of wapensystemen. Het beschermen van eigen digitale systemen is dan weer cyberverdediging.
Een jaar geleden lanceerde minister Hennis het DCC. Eind 2016 moet dit operationeel zijn. Welke plek hebben cyberoperaties in de krijgsmacht?
De digitale verantwoordelijkheden zijn verdeeld over verschillende Defensieonderdelen. Zo verzorgt de Defensie Materieel Organisatie de bescherming van onze systemen, is de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst verantwoordelijk voor het verzamelen van inlichtingen en ligt digitale rechtshandhaving bij de marechaussee. Het Defensie Cyber Commando (DCC) is verantwoordelijk voor de ondersteuning van militaire operaties, het uitvoeren van cyberoperaties.
Dus het DCC ondersteunt militaire operaties. Liggen er dan tijdens een gevecht hackers tussen de bosjes?
Er gaat wel een groep stafmedewerkers mee naar missiegebieden. Zij adviseren de commandant ter plaatse over de kansen en bedreigingen op cybergebied. Deze cyberadviseurs staan in contact met een team cybertechneuten in Nederland. Die ontwikkelen de cyberwapens. Voorbeelden hiervan zijn het platleggen van systemen voor de commandovoering, communicatie- of wapensystemen. De mogelijkheden zijn, afhankelijk van wat wettelijk is toegestaan, eindeloos.
Zijn cybertechneuten dan die Red Bull drinkende pubers die op een zolderkamer achter de computer zitten?
Dat beeld van de cybersoldaat klopt volgens brigadegeneraal Hans Folmer, commandant van het DCC, al lang niet meer. “De cybersoldaat moet een echte teamspeler zijn met veel technologische kennis. Verder heeft hij dezelfde vaardigheden nodig als een ‘normale’ militair. Doorzettingsvermogen, creativiteit en een hoog analytisch vermogen bijvoorbeeld.”
Gaan die cybersoldaten dan ook op oefening?
Folmer vergelijkt het met leren schieten: “Dat oefenen we ook niet op straat maar op een schietbaan. Voor cybertechnici hebben we een cyberlab of cyberrange In die digitale omgeving gaan cybersoldaten met elkaar in gevecht. De techneuten bouwen dan aan hun defensieve en offensieve vaardigheden. Ook internationaal worden dit soort oefeningen gehouden, bijvoorbeeld door het NAVO-expertisecentrum in het Estse Tallin.
Is cybersecurity voorbehouden aan een select groepje ‘nerds’?
Nee, om Defensie veilig te maken zijn juist alle medewerkers nodig. “Defensie als geheel, maar ook individuele militairen zijn voor tegenstanders dankbare objecten om informatie weg te halen”, waarschuwt de generaal. Om Defensiepersoneel hiervan bewust te maken is door de beveiligingsautoriteit het Digitaal Rijbewijs in het leven geroepen. Deze campagne laat zien wat mensen kunnen doen om Defensie digitaal veilig te houden.
