Tekst Ingmar Kooman
Foto SGT Sjoerd Hilckmann, SGT1 Arno Gaarthuis, Frank Crébas Video: SM Peter van Bastelaar, SM Arnoud Schoor
Nederlandse F-16’s en F-35’s pionieren in de VS
Grijs staal flankeert donker composiet op Edwards Air Force Base. Een sneak preview op de nabije toekomst van de Koninklijke Luchtmacht. De grijze F-16’s vlogen vanaf de Amerikaanse testbasis voor het eerst samen met de donkere F-35’s. Niet zozeer voor het mooie plaatje, maar om onderzoek te doen naar toekomstige tactieken en technieken van de Nederlandse jachtvliegtuigvloot.
Nieuw, nieuwer, nieuwst. De Amerikaanse vliegbasis is hét epicentrum van innovatief vliegen. Hier beproeft de VS al haar vliegend materieel. Dat varieert van brute bommenwerpers als de B2, onbemande vliegtuigen als de Global Hawk tot de nieuwste generatie jachtvliegtuigen, de F-35 Lightning II. Dagelijks vliegen ze uit vanaf Edwards voor hun testvluchten.
Optimaliseren
Sinds kort zijn ook de huidige 2 Nederlandse F-35’s hier gestationeerd. Samen met de Amerikanen en de Britten nemen vliegers, grondpersoneel en staf op Edwards deel aan de operationele test en evaluatiefase, de OT&E. De ontwikkeling van het toestel is immers work in progress, vertelt de Nederlandse detachementscommandant, kolonel Bert de Smit. “We sleutelen aan de capaciteiten om het toestel verder te optimaliseren. De afgelopen 2 weken hebben we bijvoorbeeld gekeken naar de wijze waarop de F-35 als toestel van de 5e generatie vliegtuigen van de 4e generatie, zoals de F-16, kan ondersteunen."
Taken
De F-35 neemt in de toekomst alle taken van de F-16 over:
- Strategische luchtoperaties: precisiebombardementen vanaf middelbare hoogte
- Tactische luchtoperaties: luchtsteun geven aan eigen grondtroepen
- Luchtoverwicht krijgen en behouden
- Luchtverkenningen
Slimme militaire datanetwerken stellen de F-35 vlieger in staat zijn superieure sensorgegevens direct te delen met bevriende toestellen, zoals de F-16. Dat stelt hen in staat om via een technische truc alsnog onder meer geavanceerde luchtafweersystemen te detecteren. Voor operationele toepassingen is het nog te vroeg, maar op Edwards krijgen de Nederlanders een eerste inkijkje in de operaties van de toekomst.
Nederland is een van de pioniers in het jachtvliegen, vertelt De Smit. “Samen met de Amerikanen en de Britten doen we als eerste ervaring op in de onderlinge samenwerking van 4e en 5e generatie. Een unieke kans, want hiermee kunnen we in de toekomst de effectiviteit van zowel F-16 als F-35 vergroten.”
Beproeving
In de testfases beproeven de VS, Groot-Brittannië en Nederland het toestel op allerlei manieren. Zonder en met wapens. Alleen en met andere vliegtuigen. En in verschillende offensieve en defensieve scenario’s. Met zijn uitgestrekte oefengebieden is Edwards daarvoor de ideale uitvalsbasis.
Testen
Nederland neemt deel aan deze operationele test- en evaluatiefase om het vliegtuig sneller en soepeler in te voeren. Doordat de Nederlandse luchtmacht vanaf een vroeg stadium kennis en ervaring opdoet, krijgt ze een vliegende start met de F-35. De eerste vliegers en technici zijn nu opgeleid. Meer volgen.
Het operationele testprogramma loopt nog tot en met 2018. Eind 2019 komen de eerste F-35’s over naar Nederland. Ze krijgen Leeuwarden als thuisbasis. Het aantal F-35’s op Nederlandse bodem groeit dan van jaar tot jaar. De F-16 faseert geleidelijk uit.
Eind 2021 is de F-35 dan operationeel inzetbaar. Zij het beperkt. Nederland kan op dat moment 4 F-35’s met personeel eenmalig 3 tot 4 maanden inzetten voor missies. In 2024 kan de luchtmacht zijn F-35’s volledig inzetten, vanaf zowel vliegbasis Leeuwarden als Volkel.
