Filmidool in gevechtstenue

De militaire rollen van Fury-acteur Brad Pitt

Onverstaanbaar brabbelende bokszigeuner. Leeghoofdige fitnessinstructeur. Opgemaakte kostuumvampier. Hollywood-icoon Brad Pitt gaf al de meest diverse filmrollen glans. Militair spelen doet het Amerikaanse idool opmerkelijk weinig. Het gevechtstenue past hem prima, blijkt bijvoorbeeld in zijn nieuwste film Fury.

De Koninklijke Landmacht omarmde Brad Pitt dinsdagavond op de Bernhardkazerne. Niet letterlijk, maar voor de Nederlandse première van zijn nieuwste film Fury gingen de poorten van de Amersfoortse kazerne open. De landmacht spiegelt zich - en terecht - graag aan het karakter van de blonde filmheld in Fury. De tank mag dan geen deel meer uitmaken van het Nederlandse arsenaal, maar de strijdbaarheid en onverzettelijke geest van ‘Wardaddy’ en zijn peloton passen prima bij de moderne strijdkreet van de landmacht: doorgaan waar anderen stoppen.

Helaas voor de bezoekers gaf Pitt zelf geen acte de presence in Amersfoort. Hoofdrolspeler Logan Leerman en regisseur David Ayer kwamen wel opdraven, de Pitt-liefhebbers moesten het doen met de beeltenis van de hunk op het geïmproviseerde filmdoek. Dat was voor de gelegenheid opgezet op het oefenterrein Vlasakkers.
Een bijzondere plek voor een bijzondere première van een bijzondere film. Niet alleen omdat Fury een overweldigend oorlogsdrama is. Voor Pitt is de rol van militair ook best speciaal. Zijn oeuvre telt niet veel geüniformeerde karakters. 'Wardaddy’ is echter niet de eerste overtuigende militair die Pitt weggeeft.

Onverschrokken tankcommandant

Waar Pitts vorige oorlogsfilm Inglourious Basterds uitblinkt in absurde grappen, valt in Fury (2014) maar bitter weinig te lachen. De nieuwste film van regisseur David Ayer is rauw en de gevechtsscènes overtuigend. De vergelijking met Saving Private Ryan is dan ook snel gemaakt. Vanuit technisch oogpunt zeker terecht, maar het verhaal haalt het niet bij Steven Spielbergs meesterwerk. Fury is vooral een ‘gewoon goede’ actiefilm, maar dan met een oorlogsthema en wat bijbehorende morele vraagtekens.

We volgen een tankbemanning die tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog volhardt in de strijd tegen nazi-Duitsland. De 5-koppige bemanning is enorm op elkaar ingespeeld en volledig afhankelijk van elkaar. Tegelijkertijd zijn ze net zo klaar met elkaar als met de oorlog zelf. Tankcommandant ‘Wardaddy’ (Brad Pitt) loodst hen al jaren ongeschonden door de strijd.

Pitt brengt zijn rol als onverschrokken commandant overtuigend, hier en daar totaal verknipt maar alles met een reden. Treffend is de onorthodoxe wijze waarop hij de jonge nieuwkomer Norman het meedogenloze lesje leert dat hij ‘aan iemand die niet durft te doden, niks heeft’. Zijn aanpak heeft effect: gedesillusioneerd verandert Norman tijdens een duel met een Duitse tank in een killing machine.

De kijker zit minstens de halve film bij de 5 militairen in de kleine tank gepropt. Cavaleristen zullen het met heimwee aanzien, anderen worden er wellicht wat claustrofobisch van. Je proeft op schoot bij de bemanning in elk geval goed de gemengde smaak van cynisch fatalisme in haar lijfspreuk, uitgesproken na elk verspeelde engeltje op haar schouder. Best job I ever had.'

Voordeel voor fans en bakvissen: je zit in de tank lekker dicht bovenop blikvanger Brad Pitt. Fury is sowieso een heleboel Pitt. Hij is stoer. Hij is onaantastbaar. Hij vloekt en citeert bijbelteksten. En ondanks jaren van oorlog gaat hij met een perfect getrainde torso voorwaarts. Tja, uiteindelijk krijgt de vorm in Fury toch voorrang op de moraal. Maar goed, het blijft Hollywood natuurlijk.

Luitenant Raine jaagt op nazi’s

‘Buongiorno.’ De manier waarop SS-kolonel Hans Landa door de Joods-Amerikaanse luitenant Aldo Raine wordt begroet, is wellicht het meest hilarische en meest nageaapte stuk tekst van de absurde Tweede Wereldoorlogfilm Inglourious Basterds (2009). Absurder dan het korte gesprek tussen de 2 aartsvijanden in een Parijse bioscoop wordt de film niet. Bijzonder is het verhaal van regisseur Quentin Tarantino – uiteraard - wel de volle 153 minuten.  Ongeloofwaardig en over the top, maar toch meeslepend: een echte Tarantino dus.
Brad Pitt kan in de huid van Aldo Raine zijn plat Amerikaanse ei kwijt en mag met lompe, ongenuanceerde oneliners smijten. De Joods-Amerikaanse officier heeft kennelijk niet al te best op zijn Italiaanse uitspraak geoefend. Hij is wel behoorlijk gedreven in het jagen op en scalperen van Duitse nazileiders in bezet Europa.
Of zoals de luitenant het zelf zegt: “You probably heard we ain't in the prisoner-takin' business. We in the killin' Nazi business. And cousin, business is a-boomin'.” 

Broederliefde in de oorlog

Hoeveel drama, gezwijmel en nog meer drama kun je in 1 film proppen?  Veel, bewijst regisseur Edward Zwick in Legends of the fall (1994). Hij kreeg er nog de jonge adonis Brad Pitt bij, voor de rol van rebelse kolonelszoon Tristan Ludlow. Inclusief wilde haardos en indianenbloed. Succes verzekerd.
Alsof Tristan in dit familieverhaal niet genoeg stoere dingen te doen heeft, hijsen ze hem ook nog in een militair gevechtstenue. Hij wordt met zijn broers de Eerste Wereldoorlog in gestuurd. Zijn oudste broer Alfred is officier van het Canadese 10th Battalion, Tristan en de jongste telg Samuel zijn voetsoldaten. Alfred raakt gewond, Samuel loopt in de val van de vijand. En Tristan? Die onderneemt een heldhaftige reddings- en wraakactie indian style voor zijn broertje. Tristan toont zich een ware krijger, maar niet bepaald de ideale militair. 

De recalcitrante generaal

Dat de inmiddels 52-jarige Pitt inmiddels aan oudere-mannenrollen toe is, erkent hij kennelijk graag. Zijn productiebedrijf Plan B is bezig met een verfilming van het boek The Operators, over de rise and fall van de Amerikaanse generaal Stanley McCrystal. En Pitt heeft zelf de hoofdrol opgeëist, meldde Rolling Stone in april.
Hij trekt het tenue aan van de recalcitrante generaal, die in 2009 het bevel voert over de internationale missie in Afghanistan. In Kabul gaat het er onder McCrystals leiding nogal rebels aan toe: op het bureau van de generaal wordt vrijelijk kritiek geuit op president Obama, zijn staf en de missie. Een verslag daarover in Rolling Stone en een goed gesprek in het Witte Huis later dient McCrystal zijn ontslag in. Het schandaal is compleet, het artikel wordt een boek en een bestseller. Met Brad Pitt in generaalstenue kan ook de verfilming, waarvoor overigens nog geen officiële releasedatum is gepland, al haast niet meer mislukken.