Pionieren op een grindvlakte in het Midden-Oosten

F-16’s in de strijd tegen ISIS

In een mum van tijd hebben Nederlandse luchtmachters, samen met collega’s uit andere landen, in het Midden-Oosten een kale vlakte met wat asfaltbanen omgetoverd in een operationele luchtmachtbasis. Hiervandaan vliegen Nederlandse F-16-piloten sinds kort gevechtsmissies tegen de terroristische organisatie ISIS in Irak. Kolonel Gerbe Verhaaf, commandant van de vliegbasis Leeuwarden, leidde de ‘verhuizing’. Hij kijkt terug op een geslaagde start van een nieuwe missie. “De dynamiek van zo’n operatie is echt enorm. Mijn mensen werkten de klok rond.”

Plankgas aan de slag.

“Voordat woensdag 24 september het kabinet officieel besloot mee te doen aan de missie tegen ISIS had een klein team al bekeken welke vliegtuigen zouden kunnen gaan. Ook was al de samenstelling van het managementteam bekeken. Na het kabinetsbesluit kon iedereen meteen aan de slag. Een zogeheten ‘battle staff’ kwam iedere 3 tot 4 uur bij elkaar om de voorbereidingen door te spreken. Al snel kon een team van luchtmachters op pad naar het beoogde gastland om te zien wat er nodig was. We spreken overigens liever over het gastland dan de daadwerkelijke naam te noemen. Dat heeft niets te maken met eigenwijsheid van Defensie, maar is een wens van het gastland. Ze willen niet te veel in het nieuws komen en daar houden we rekening mee.”

Van een lege vlakte tot volledig operationeel militair vliegveld

“Een stelsel van landings- en startbanen voor de vliegtuigen, een klein gebouwtje waar de missies kunnen worden gepland en een kale grindvlakte. Dat is alles wat onze mensen daar zondag 26 september aantroffen. Dus is er meteen contact gelegd met een lokale aannemer voor de opbouw van onder andere het tentenkamp. Die is maandag aan de slag gegaan. Het kamp is in vijf dagen uit de grond gestampt.”

Onderweg een keer bijtanken

“In de week na het kabinetsbesluit zijn twee grote Antonov transportvliegtuigen op Leeuwarden volgeladen. Met brandweerwagens, veegwagens en andere spullen aan boord zijn de kisten richting het gastland gevlogen. De dynamiek van zo’n operatie is echt enorm. Mijn mensen werkten de klok rond. Ik moest ze naar bed sturen, anders zouden ze vergeten te slapen.

De eerste 3 F-16’s van vliegbasis Leeuwarden landden woensdag 1 oktober op het vliegveld. De overige 5 toestellen kwamen vrijdag 3 oktober aan. Onderweg moesten ze een keer in de lucht bijtanken.

De F-16’s zijn volledig bewapend naar het gastland gevlogen, omdat ze zo snel mogelijk inzetbaar moesten zijn. Na enkele gewenningsvluchten zijn maandag 6 oktober de eerste missies gevlogen en was er ook sprake van wapeninzet.”

Nieuwe missie, weinig verschil

“Deze missie is niet heel anders dan die boven Afghanistan en Kosovo. Maar ik denk dat de gemiddelde Nederlander er wel anders tegen aan kijkt. De directe dreiging voor Nederland wordt hoger ingeschat, dat blijkt wel uit de eensgezindheid in het kabinet en de Tweede Kamer. De manschappen zijn zich hiervan bewust, maar qua werkzaamheden is er weinig verschil met andere missies. Ze doen waar ze voor zijn getraind.”