Tekst tweede luitenant Johanna van Waardenberg
Foto Louis Meulstee
“We accepteerden dat iedereen het ergste kon overkomen”
Inmiddels is het 70 jaar geleden dat Europa werd bevrijd. 15 Nederlandse veteranen waren op vrijdag 6 juni in het Franse Normandië bij de grootse herdenking van D-Day. Allen leverden 70 jaar geleden manier een bijdrage aan de bevrijding. De Defensiekrant sprak met een Nederlandse oudgediende. “Het was oorlog. We wisten wat de consequenties waren. Maar het blijft een vreselijke gebeurtenis waar we veel voor hebben opgeofferd.”
Edward Hoenson is zijn naam. Hij is 93. In tegenstelling tot veel leeftijdgenoten is hij groot en breed. In eerste instantie ziet hij er uit als een trage, serieuze, starre man. Maar niets is minder waar. De marineveteraan is scherp, bijdehand en heeft een opmerkelijk gevoel voor humor. Als hij glimlacht, verandert zijn strenge blik in een vriendelijke uitstraling. 70 jaar geleden was hij als sergeant voor de Marineluchtvaartdienst (MLD) actief. “Ik gooide bommen vanuit het vliegtuig”, vertelt hij. Hoenson spreekt Nederlands met een Amerikaans accent. Inmiddels woont hij al vele jaren in de Amerikaanse stad Seattle. “Ik ben geboren in Semarang. Een stad op het Indonesische eiland Java. Toen was dat nog Nederlands-Indië”, legt hij uit. Als 18-jarige jongen reageerde hij op een advertentie in de krant. Nederland was op zoek naar manschappen. “Ik zag in dienst gaan als een voordelig iets. Het was gewoon werk.”
“We vlogen door de kogels heen.”
Weten dat er iets gaat komen
De marineveteraan kan zich niet veel meer herinneren van D-Day zelf. “Ik kan niet alles meer terughalen”, zegt hij. Zittend in een stoel leunt hij vooruit gebogen op zijn loopstok. Zijn blik verraad dat hij in zijn geheugen graaft. “Op die dag zelf heb ik ook niets gedaan. De dagen erna zijn wij pas door ons Squadron 320 ingezet. Door de voorbereidingen wisten we dat er iets ging komen. De vliegtuigen werden wit gekalkt. Later bleek dat een herkenningsteken te zijn. Zo konden we ons onderscheiden van de vijand. Onderling werd er niet gespeculeerd over wat er komen ging. Zo ging dat toen. Niet praten, maar doorgaan en afwachten wat er komen gaat.” Op de vraag of Hoenson als jonge jongen weleens aan de gevaren dacht is hij duidelijk. “Dat zijn de consequenties van het militaire leven. We accepteerden dat iedereen het ergste kon overkomen. Zo leefden wij van dag tot dag.”
Door de kogels heen
Hoenson beleefde veel spannende momenten in de lucht boven bezet Europa. “We kwamen onder vuur. We vlogen letterlijk door de kogels heen. Op dat moment ben je zo kwetsbaar. En dat besef je dan ook. Als je benzinetank of motor wordt geraakt, is het einde verhaal.” Hoofdschuddend vertelt hij over de verliezen die geleden zijn. “Het was een gemene oorlog. We hebben veel mannen verloren. Het was vreselijk. Het moeilijkste was dat jonge jongens, waarvan de vrouwen in blije verwachting waren, omkwamen. Dat blijft mij raken.”
Een tijdperk dat we nooit meer mogen vergeten
Verplichting
Dat D-Day op 6 juni 2014 zo groots gevierd werd, is volgens de marineveteraan indrukwekkend. Tijdens de Nederlands-Franse herdenkingsceremonie in Arromanches was een fly-by van een B-25 Mitchell en een Spitfire voor Hoenson het mooiste moment. “In die bak heb ik gevlogen”, zegt de 93-jarige zichtbaar trots en geëmotioneerd. “Ik vind het bijzonder hoe we hier allemaal samen gekomen zijn om deze periode te herdenken. Het is een tijdperk in de wereldgeschiedenis die we nooit meer mogen vergeten. Dat zijn we verplicht aan de mannen die zijn omgekomen.”
