Tekst KAP Jessica Bode en Jack Oosthoek
Foto Mediacentrum Defensie, Mijnendienst e.a.

Hoogwaardige middelen voor elke missie

Om optimaal voorbereid te zijn op de komst van de 6 nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen in 2025, oefent de Mijnendienst de komende jaren alvast met de hoogwaardige sensoren en systemen die straks aan boord gebruikt worden. De tests, waarbij ook gebruik wordt gemaakt van een hypermodern 'Unmanned Surface Vessel' (USV), zijn in volle gang.

Luitenant ter zee 2OC Derk-Jan leidt het testproject vanuit de Mine Counter Measures Module Group (MMG) en vertelt de ins & outs.

Waarom is het belangrijk om nu al systemen en sensoren te testen die de marine pas over een paar jaar krijgt?

"Defensie krijgt nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen, speciaal voor autonome systemen. Want de toekomst van de mijnenbestrijding ligt in handen van op afstand bedienbare, onbemande en autonome systemen. Daarmee kunnen bijvoorbeeld onderwaterdrones en -robots het gevaarlijke werk doen, op veilige afstand door personeel aangestuurd. Maar dat is een hele andere manier van werken. We moeten ervaring opdoen en eventuele problemen tackelen, maar ook ‘vlieguren’ maken om goed en veilig met de spullen te kunnen werken. De beproevingen met al de systemen en sensoren die we vanaf 2025 ook gaan gebruiken doen we met behulp van testschip Geosea."

Een 'Unmanned Surface Vessel' in een 'floating dock' van de Geosea.

Waarom wordt de Geosea, inclusief bemanning, gehuurd van een civiele rederij? Kan dat niet met een mijnenjager van de huidige Alkmaarklasse?

“De Geosea is een faciliterend platform, waarmee de marine onder meer ervaring opdoet met onbemande mijnenjaagsystemen. Wij gebruiken haar nu om alle nieuwe systemen te testen, voordat de nieuwe schepen over een paar jaar arriveren. Vanwege de hoeveelheid beproevingen en de benodigde dekruimte zijn de huidige mijnenjagers niet geschikt om deze taak uit te voeren. Bovendien is de huidige structuur met de Geosea goedkoper."

Links: de Geosea in de marinehaven van Den Helder, met aan de rechterzijde het 'Unmanned Surface Vessel'. Rechts: Zr.Ms. Zierikzee, een mijnenjager van de Alkmaarklasse. Na 2025 is het bij ABNL over & sluiten voor dit type schepen.

U noemt systemen en sensoren; wat bedoelt u daarmee?

"Op de toekomstige schepen kunnen, afhankelijk van de missie, verschillende systemen en sensoren worden gebruikt. Denk aan onderwaterdrones en onbemande oppervlakte-vaartuigen, maar ook Remotely Operated Vehicles (ROV). Die kunnen filmen en mijnen op afstand onschadelijk maken. En Autonomous Underwater Vehicles (AUV), waarmee de zeebodem in kaart wordt gebracht. Vanaf 2025 krijgen we ook vliegende drones."

"Dat hele pakket aan maatregelen noemen wij de toolbox. Voor iedere missie zitten er andere middelen in die toolbox. Vergelijk het met een kist vol gereedschap; bij de ene klus gebruik je spijkers en een hamer, bij de andere klus een zaag."

Is het voor duikers van de huidige mijnenjagers te gevaarlijk om bij een explosief in de buurt te komen, dan kan de onderwaterrobot Seafox-I (oranje) of -C (zwart) worden ingezet.

Er vinden nu beproevingen plaats met onder meer een USV; kunt u hier meer over vertellen?

"Een van de systemen die we momenteel testen is inderdaad een USV. Dit circa 9 meter lange schip opereert zonder bemanning aan boord. Het kan onder meer een gebied vol zeemijnen binnenvaren en daar een sensor te water laten. De USV doet het werk, maar wordt aangestuurd vanaf het moederschip dat op veilige afstand vaart. Een veiligere en compleet andere manier van mijnenbestrijding dan nu gebruikelijk is.”

Tot wanneer duurt deze testfase?

“De tests gaan in principe door tot de komst van de nieuwe mijnenbestrijdingsschepen. De opleiding voor het werken met de USV is afgelopen week begonnen en duurt tot eind deze maand. De trainingen zijn in de marinehaven van Den Helder en in Schotland."