‘Thuisfront meer naar voorgrond’

Stichting Return to Base benadrukt belang van basis bij herstel

Een jongensdroom, dat was marinier worden voor Bart van der Burg (43). De inmiddels sergeant-majoor van de mariniers zag de wereld en was geregeld op uitzending. Na een combinatie van factoren kwam hij 2011 ‘de man met de hamer’ tegen. Inmiddels is hij weer opgestaan en bekommert hij zich sinds 2017 binnen de stichting Return to Base om het lot van gewonde militairen. Wat hij zich vooral realiseert: “Het thuisfront is het belangrijkste tijdens je herstel.”

In 1996 kwam Van der Burg op bij het Korps Mariniers. Na de initiële opleiding ging hij meteen 9 maanden naar Curaçao. Terug in Nederland werd hij geplaatst binnen de toenmalige 22e Infanteriecompagnie. Met deze eenheid bood hij in 1998 noodhulp in Honduras, na de passage van de orkaan Mitch. Op uitzending ging de marinier naar Eritrea (UNMEE, 1999), Irak (SFIR-1, 2003) en tweemaal naar Afghanistan (Respons Force, 2006, en TFU-11, 2009-2010).

Onderliggend trauma

Naast de nodige diepe indrukken die hij op uitzending opdeed, kreeg hij ook een lelijke val vanaf de touwenbaan op de marinierskazerne in Doorn te verwerken. “Ik raakte gewond aan mijn nek. Hierdoor ontwikkelde ik een dubbele nekhernia en een dubbele spondylose, veroorzaakt door slijtage aan nekwervels. Doordat kraakbeen tegen mijn ruggenmerg drukte, had ik veel pijn en uitval aan mijn linkerzijde.” Inmiddels zorgen protheses in de plaats van enkele tussenwervelschijven sinds 2019 voor verlichting van de klachten. 

Maar voordat het zover kwam, moest Van der Burg eerst de strijd aangaan met zijn demonen. “Na een operatie aan zijn neusholtes in 2011 triggerde de combinatie van de narcose en morfine onderliggend trauma. Ik ging helemaal door het lint en heb de halve verkoeverkamer verbouwd. Vervolgens kon ik ook nog 3 nachten niet slapen.”

Leven met beperkingen

Van der Burg zocht en kreeg hulp na de diagnose Post-traumatisch Stress Stoornis (PTSS) en vocht zich terug. Inmiddels heeft de sergeant-majoor zijn leven weer op de rails. Door zijn huidige fysieke staat is hij, tot zijn grote spijt, echter niet meer inzetbaar binnen de operationele eenheden. Nu zet hij zijn kennis en ervaring in als loopbaanbegeleider voor de Surface Assault Taskgroupen de Netherlands Maritime Special Operations Forces.

De voorheen topfitte marinier heeft ook moeten leren leven met de fysieke beperkingen die hij opliep. Daarbij boden de sportprogramma’s voor de wounded, injured and sick (WIS) uitkomst. “De wounded zijn gewond geraakt tijdens hun missie/uitzending, de injured hebben een blijvende beperking door een dienstongeval en de sick zijn degene die door een ernstige ziekte niet meer inzetbaar zijn binnen Defensie”, legt Van der Burg uit. “Mijn eerste WIS-evenement waren de United States Marine Corps Trials in San Diego, in 2017. Ik maakte er deel uit van een internationaal team tussen veel andere gewond geraakte militairen, zieken en invaliden. De sfeer was geweldig!” Na deze ervaring kwam Van den Burg ook in het Nederlandse team voor de Invictus Games van Sydney (2018) terecht.

Daverend applaus

“Door mijn PTSS heb ik een hekel aan vliegen; dus de 25 uur-durende reis, dat was wel een dingetje.” Bij aankomst in Sydney was hij dat echter snel vergeten, want de marinier en zijn gezin werden volledig in de watten gelegd. “De Invictus Games hadden een enorme impact op ons allemaal. Samen sporten met lotgenoten en als gewond geraakte militair - maar ook als thuisfront - zien hoe anderen dingen oppakken. Een voorbeeld; zo was er een jongen met 1 arm die in het zwembad ploeterend de 50 meter aflegde en op het moment dat hij de overkant aantikte een daverend applaus kreeg van 7.000 mensen op de tribunes. Kippenvel!”

Dat de editie van dit jaar in Den Haag door de coronacrisis is uitgesteld, betreurt Van der Burg uiteraard. Wel weet hij zich verzekerd van deelname volgend jaar, op de onderdelen zitvolleybal en wielrennen.

Steeds sterk zijn

Maar tot zover Barts eigen verhaal. Want hij zet zich nu toch vooral ook in voor lotgenoten, binnen de stichting Return to Base. “Waar die naam vandaan komt? Bij je herstel draait het vooral om teruggaan naar de basis; naar je eigen ik. Maakt niet uit wat je hebt of hebt meegemaakt, maar ga terug naar de basis en bouw jezelf vanaf daar weer op.”

In de ogen van de marinier maakt het thuisfront een groot deel uit van die basis. Hij legt uit: “Als je aan het herstellen bent, ben je heel erg met jezelf bezig. Daarna volgt de bezinning en realiseer je je dat het gezin op de achtergrond is geraakt. Ik merkte dat in Sydney, toen we de Invictus Games samen meemaakten. Mijn thuisfront had een veel belangrijkere rol bij mijn herstel gespeeld dan ik eerst door had. Ze waren er de hele tijd en moesten steeds maar sterk zijn.”

Van de bank afkomen

Voor Return to Base is het nu dus vooral zaak om het thuisfront van wounded warriors overal bij te betrekken en meer naar de voorgrond te halen. “Of het nu gaat om deelname aan bestaande evenementen van het Veteraneninstituut of de BNMO of dat wij als stichting zelf iets organiseren. Het gaat erom dat we mensen enthousiast maken om van de bank af te komen en met hun gezinsleden, andere familieleden of vrienden dingen te gaan doen.”

Volgens Van der Burg zijn de ouder/kind-survivalweekenden goede voorbeelden van hoe mensen elkaar terug kunnen vinden. “Zeker in geval van PTSS’ers is het belangrijk dat ouders en kinderen bij elkaar komen en dat de wounded warriors de connectie met het gezin terugvinden. Ik durf te zeggen: het thuisfront is het belangrijkste dat je nodig hebt voor je herstel.”