Tekst RITM Saminna van den Bulk
Foto Historische beelden Royal Navy
Marinevliegers gedecoreerd
“Een hele eer.” 66 jaar na dato ontving kapitein ter zee vlieger b.d. Guus Hagdorn onlangs de ‘Korean War Service Medal’, voor zijn inzet tijdens de Koreaoorlog. Ook luitenant ter zee 1 vlieger Jan Mulder en ranggenoot Ernst van Crugten ontvingen, postuum, de onderscheiding. Hagdorn blikt terug op de missie: “Hoogtepunt van mijn carrière.”
93 jaar is hij, oud-marinevlieger Guus Hagdorn. Zodra hij begint te praten over de missie in Korea, veert hij op en rollen de details van de tong. “We hadden eind 1951 al gevraagd of we konden bijdragen aan de missie, om ervaring op te doen als vliegers. Bijblijven is belangrijk. De Britten hadden dezelfde schepen, vliegtuigen en wapens, dus we konden zo aansluiten.”
Lange tijd bleef het stil, maar in 1953 was op het Britse vliegkampschip HMS Ocean plek voor 3 ‘afgeoefende’ Hawker Seafury-vliegers. Een plaatsing bij 807 Squadron van de Fleet Air Arm op het Britse schip volgde.
Vergeten oorlog
Nadat de Geallieerden het Japanse keizerrijk versloegen in de Tweede Wereldoorlog, verloor Japan ook het geannexeerde keizerrijk Korea. De Sovjet-Unie nam het noordelijke deel van het schiereiland in. Het zuiden belandde in handen van de Verenigde Staten. De 38e breedtegraad was de grens. Bedoeling was naar verloop van tijd weer éénKorea te vormen, maar het communistische noorden en het kapitalistische zuiden bleken onverenigbaar. Die spanningen ontaardden in 1950 in de Koreaoorlog: een poging van beide delen om het andere deel voor zich te winnen. De Verenigde Naties grepen in, met inzet van onder andere Amerikaanse, Britse en Nederlandse eenheden. Op 27 juli 1953 werd de wapenstilstand getekend.
Nederland deed tussen 1950 en 1955 met 6 marineschepen mee aan de missie. “Voor Nederlanders was het echter wel een ver-van-mijn-bed-show”, vertelt Hagdorn. “Zo kort na de Tweede Wereldoorlog verkeerde ons land volop in de wederopbouw. Men had wel andere dingen aan het hoofd dan een oorlog aan de andere kant van de wereld.”
Kikkers koken
“De oorlog liep al ten einde, dus de situatie was rustig te noemen”, vertelt Hagdorn. Toch was de missie niet zonder gevaar. De vijand beschikte over MiG-15’s, tanks en luchtdoelgeschut, klonken de waarschuwingen in de briefings. Zouden de heren in krijgsgevangenschap belanden, dan stond hen mogelijk brainwashing van de vijand te wachten. Vrees had de toen 27-jarige Hagdorn niet. “We wisten dondersgoed wat ons te wachten stond. We kregen zelfs boekjes waarin stond hoe je kikkers en slangen kon bereiden.” Hij glimlacht: “Ach, als je honger hebt eet je alles, nietwaar?”
Breed takenpakket
De vliegers van de Marine Luchtvaartdienst vlogen elk 58 missies boven het oorlogsgebied, voornamelijk aan de zuidwestelijke kust van Noord-Korea en boven de Gele Zee. Het takenpakket was breed. Zo verzorgden de vliegers de Combat Air Patrol bij het vlootverband, Close Air Support bij het front, maar verstoorden zij ook de aanvoerlijnen van de vijand. 28 dagen vlogen Hagdorn en zijn collega’s boven het gebied, goed voor 120 operationele vlieguren per persoon.
Ze vernielden bruggen en tunnels en verstoorden de vijandelijke aanvoer van munitie
Bijzonder en wrang
Minister Ank Bijleveld roemde de veteranen voor hun daden, bij de decoratie op 25 oktober tijdens een havenbezoek van 2 Zuid-Koreaanse schepen aan Rotterdam. “Ze vernielden bruggen en tunnels en verstoorden de vijandelijke aanvoer van munitie. Hagdorn wist tijdens een vlucht 2 bruggen te vernietigen.”
Hagdorn relativeert: “Ik was niet de enige gedecoreerde, hè?”, verwijzend naar zijn collega’s Mulder en Van Crugten. Met laatstgenoemde volgde hij zelfs zijn opleiding bij de Royal Air Force in 1947. “Op zo’n missie, onder dat soort omstandigheden: je hangt aan elkaar, je wordt vrienden.” Dat hij de enige van het trio was die de medaille persoonlijk in ontvangst kon nemen, noemt hij ‘ontzettend wrang’. “Ik had zo graag gehad dat we met zijn drieën de decoratie in ontvangst hadden kunnen nemen. We hebben het immers samen gedaan.”
‘Op zo’n missie, onder dat soort omstandigheden: je hangt aan elkaar, je wordt vrienden’
‘Chairborne’
Terugkijkend noemt Hagdorn zijn tijd in Korea ‘het hoogtepunt van zijn carrière’. “Je kunt oefenen wat je wilt, maar het schept geen beeld van wat je in oorlog werkelijk kan verwachten.” De spanning, de druk van de vijand. “Men heeft geen idee. Dat is heel bijzonder om mee te maken.” Dat geldt ook voor het leven op zee, vertelt Hagdorn. Hij heeft goede herinneringen aan het verblijf op de Ocean, maar ook aan zijn (daaraan voorafgaande) verblijf op het vliegkampschip Hr. Ms. Karel Doorman. “Het is split second teamwork op zo’n schip. Samen op zo’n carrier vorm je een eenheid, je werkt samen. Als een brotherhood, een gemeenschap. Dat blijft je altijd bij.”
Maar toch… Het liefst zat Hagdorn in de lucht. “Af en toe mis ik het”, zegt de veteraan over de tijd van toen. “Het feit dat ik in Gods vrije natuur, hoog tussen de wolken, mocht bewegen in een dergelijk ingewikkeld apparaat, was echt een voorrecht.”
In 1976 verliet de kolonel-vlieger b.d. de Koninklijke Marine. Wijzend naar zijn wandelstok, besluit hij: “Op een gegeven moment komt de tijd dat je die periode afsluit; van airborne naar chairborne.”
Nog altijd verdeeld
Hagdorn is somber gesteld over de toestand in de Korea’s anno 2019. “De regio blijft natuurlijk een gevaarlijke brandhaard.” De veteraan wijst op de invloeden van buiten het schiereiland: “De uitspraken van de Amerikaanse president, China als opkomende wereldmacht. Ik vind de toestand in de wereld zorgwekkend. Na al die jaren is er voor Korea nog altijd geen vredesverdrag. Beide landen zijn tot de tanden toe bewapend. Daarin is in al die jaren weinig veranderd.”
