Tekst Vanessa Strijbosch
Foto boven: John van Helvert

Nieuw! Maritiem Tactisch Datalink Bureau

“Zonder tactische data houdt alles op.” Luitenant ter zee 1 Dave de Kruijff durft het stevig uit te spreken. Hij gelooft al jaren in de waarde van het tactisch uitwisselen van informatie. Het is daarom geen verrassing dat de ‘bits & bytes-expert’ zich sinds kort hoofd van het net opgerichte Maritiem Tactisch Datalink Bureau mag noemen. 

Waarom is tactische datalink zo belangrijk?

“Tactische datalink is hèt middel bij uitstek om het doel van een operatie te ondersteunen. Het zorgt ervoor dat cruciale tactische data van eenheid A naar eenheid B gestuurd kan worden. In een commandocentrale van een schip bulkt het van de informatie over allerlei eenheden: lucht-, oppervlakte- en onderwater-contacten. Het totale plaatje aan informatie willen we ordenen en vervolgens delen met onze partners. Pas dan kunnen we als verband optreden. Zonder deze informatie is er geen gedeelde situational awareness (omgevingsbewustzijn, red.). Tactische datalink ondersteunt een breed scala aan operaties. Van het delen en creëren van situational awareness tot het ondersteunen en mogelijk maken van luchtverdediging en ballistic missile defence.”

De ‘pioniers’ van het net opgerichte Maritiem Tactisch Datalink Bureau. V.l.n.r.: LTZ 1 Dave de Kruijff, LTZ 2 Jan Broersma, AOOODOPS Simon Verduijn en KPLODOPS Bob Vosse. (Foto: John van Helvert)

Zo belangrijk dus dat er speciaal een bureau voor moet komen?

“Ja, daar komt het wel op neer. Zonder tactische datalink kan men tegenwoordig, zeker in groepsverband, beperkt opereren. Tactische datalink is in veel gevallen het middel om het doel van de operatie te ondersteunen. De benodigde expertise is er specialistisch en verspreid door de organisatie. Er zijn niet zoveel mensen die hier dedicated en op lange termijn mee werken. Daar wil het CZSK verandering in brengen. Er moet meer ondersteuning komen op het gebied van tactische datalink, onder andere in het maritieme domein. Daarnaast wil de marine de kennis ervan behouden en op een hoger niveau krijgen.” 

Een voorbeeld van hoe onder andere Link 16, Link 22 en andere tactische datalinks eenheden in een operationele omgeving aan elkaar ‘knopen’. Op een soortgelijke manier komen ook data van een ballistische raket via een maritieme eenheid bij een hoofdkwartier of andere eenheid terecht. Het laat zien hoe belangrijk tactische datalinks zijn om in groepsverband, ‘joint’ en internationaal te opereren.

‘Tactische datalink is het middel om het doel van de operatie te ondersteunen’

Verbetering gevechtsondersteuning

De oprichting van het Maritiem Tactisch Datalink Bureau (MTB) maakt deel uit van de maatregelen van het programma DOKM (Doorontwikkeling Krijgsmacht) Transitie CZSK. De inlichtingenafdeling (N2) van het Marine Hoofdkwartier, in zowel in Nederland als in het Caribisch Gebied, wordt versterkt. Er wordt ook invulling gegeven aan het Cyberplan CZSK èn het Maritiem Tactisch Datalink Bureau is opgericht als nieuw onderdeel van de N6. Al deze plannen waren al eerder opgesteld en goedgekeurd. Er ontbrak echter geld. Het Regeerakkoord bood echter ruimte om deze projecten weer op te pakken en uit te voeren. Het MTB is hiervan een concreet voorbeeld en leidt tot een verbetering in de operationele gevechtsondersteuning. 

Wat zijn de taken?

“We zijn een ondersteuningspunt voor alle operationele eenheden op het gebied van tactische datalink. We zijn er niet voor het oplossen van technische problemen, maar we kunnen wel ondersteunen, tips geven en een eventueel reparatietraject ondersteunen. Een andere taak van ons is de geoefendheid van de schepen met tactische datalink bevorderen. We ondersteunen in operaties en oefeningen waarbinnen met Link 11, Link 16 en het aankomende Link 22 wordt gewerkt. Dat gebeurt op afstand of we sturen iemand mee.”

Tactische datalink zorgt ervoor dat cruciale operationele data van eenheid A naar eenheid B gestuurd kan worden. (Foto: SM Gerben van Es)

‘Als we dit willen managen in vlootverband, hebben we veel expertise nodig’

Zijn jullie er alleen voor de marine?

“Datalink is niet alleen iets van de marine. We werken, met uitzondering van de marechaussee, samen met alle krijgsmachtdelen. Er is ook een joint datalink bureau opgericht en ook vindt er al gezamenlijk overleg plaats. We zijn ook actief over de grens; we nemen deel aan internationale werkgroepen en fora over internationale ontwikkelingen en samenwerking.”

Tijdens de oefening ‘Joint Warrior’ (2015) werd een Amerikaanse ballistische raket afgevuurd en bleek aan boord van Zr. Ms. De Zeven Provinciën des te meer hoe belangrijk tactische datalink is. (Foto: SMJRBDAV Peter van Bastelaar)

Zijn er al successen te benoemen?

“Het feit dat we zijn opgericht mag al een succes heten. Daarmee wil ik niet zeggen dat we er al zijn. We hameren sterk op het op peil houden en verhogen van het kennisniveau van tactische datalink bij operators en eenheden. We wijzen elke week een eenheid aan die binnenliggend een tactisch datalink-netwerk gaat opzetten. Zo krijgen de schepen de mogelijkheid om ook in de havens hiermee te oefenen. We steken in op het opwaarderen van de link-functionaris aan boord. Dat is nu nog een nevenfunctie van een korporaal en dat is onvoldoende. Zeker met het veel ingewikkeldere Link 22 in het verschiet. We zien gelukkig al concrete stappen: er is een nota geschreven voor een extra adjudant functie met tactische datalink specialisatie.”

Zonder tactische datalink is er beperkte situational awareness. Het totale plaatje aan informatie moet helder zijn, pas dan kan er in een vlootverband opgetreden worden. (Foto: SM Eva Klijn)

Hoe ziet de nabije toekomst eruit?

“We zetten ons de komende tijd maximaal in voor het invoeren van Link 22 bij de marine. Men dacht dat het plug & play zou zijn. De realiteit is echter anders; het is veel complexer. Als we dit willen managen in vlootverband, joint en internationaal hebben we veel expertise nodig. Andere belangrijke projecten die we ondersteunen zijn: Ballistic Missile Defence, ondersteunen van de uitrol van Link 22 bij de NH90 en het waarborgen van de samenwerking en communicatie tussen het nieuwe gevechtsvliegtuig F-35 en onze Luchtverdedigings- en Commandofregatten.”

In 2015 en 2017 vonden belangrijke oefeningen plaats op het gebied van raketverdediging (‘ballistic missile defence’). Tijdens de ‘At Sea Demonstration 2015’ en ‘Formidable Shield 2017’ leverden de Nederlandse LCF'en een belangrijke bijdrage. Zr. Ms. De Ruyter speelde een cruciale rol in de communicatie met het hoofdkwartier in Duitsland. Het schip maakte veelvuldig gebruikt van tactische datalinks. (Foto: SM Eva Klijn)