70 jaar turen in niemandsland

Belangrijke missie voor Nederlandse VN-waarnemers

Het is exact 70 jaar geleden dat de Verenigde Naties begonnen aan de eerste VN-vredesmissie UNTSO. Nederland levert al 62 jaar een belangrijke bijdrage aan deze operatie in het Midden-Oosten, door de inzet van waarnemers. Defensie levert momenteel 12 van deze military observers, die toezien op wapenstilstanden tussen Israël, Syrië en Libanon. Een van hen is luitenant ter zee 1 (TD) Florian Hartholt.

Bekijk het filmpje voor meer beeld en geluid bij het werk van waarnemers in Israël.

“Wat is het hier rustig, hè?” Waarnemer Hartholt tuurt in de verte. “Als je niet beter weet denk je dat het nooit anders is geweest; maar niets is minder waar”, benadrukt de zogenoemde United Nations Military Observer (UNMO). “Een paar weken geleden zaten we nog in de shelter, omdat een mortiergranaat op 500 meter afstand insloeg.”

Hier draait het om

Hartholt kijkt vanaf Observation Post 55 in Israël uit op een heuvelachtig zandlandschap, met her en der diepgroene beplanting. Rechts ziet hij Jordanië, links de Golanhoogten en voor hem eindigt de bufferzone Area of Separation (AOS). “Om deze zone draait het allemaal”, benadrukt de officier. “In het mandaat van UNTSO is onder meer afgesproken dat militairen en militair materieel niet in de deze zone mogen komen. Ook mag er niet overheen gevlogen worden en zijn wapenactiviteiten verboden. Wij waarnemers zien erop toe dat deze afspraken nageleefd worden.”

Rebellen

Tot voor kort zat de AOS nog vol Syrische rebellen. Waarnemer Hartholt vertelt: “Zij hebben zich hier de afgelopen jaren opgehouden. Het zijn officieel geen militairen, dus ze konden zich vrij verplaatsen. Maar de Syrische president Bashar al-Assad heeft ze tot augustus met veel geweld verjaagd.” Er staan ook Observation Posts aan Syrische zijde, maar die zijn in 2014 vanwege dreiging verlaten. Het is de bedoeling dat enkele van deze posten in 2019 en 2020 weer in gebruik worden genomen.

De waarnemers werken nu op 10 verschillende Observation Posts, in zowel Israël als Libanon. De teams bestaan uit 3 tot 4 militairen met verschillende nationaliteiten. “Die internationale samenwerking spreekt me erg aan”, benadrukt Hartholt. “Je kunt veel van elkaar leren. We zijn allemaal basis-militair opgeleid, maar we hebben eigen kennis en ervaring opgedaan. Dat is heel leerzaam.”

Afspeuren

De waarnemers speuren zo'n 8 uur per dag het gebied rondom de Observation Posts af op ongeregeldheden. Naast deze statische observatie rijden de UNMO's patrouilles en doen ze inspecties bij het Israëlische leger. Informatie die de waarnemers rapporteren, wordt doorgestuurd naar het VN-hoofdkwartier in New York. Indien noodzakelijk wordt het besproken in de VN-Veiligheidsraad.

“Nu de rebellen verdreven zijn is de rust dus aardig teruggekeerd”, merkt Hartholt. “Voorheen leefden er nog veel Syriërs in de AOS. De waarnemers zagen regelmatig herders met schapen en kinderen buiten spelen. Nu is het er uitgestorven. Maar dat is eigenlijk goed nieuws, want hoe rustiger, hoe vrediger.”