NAVO-vlootverbanden vertrokken uit Zwarte Zee

Frisse bries door bedompte regio

De verfrissende naam ‘Breeze 2018’ doet vermoeden dat deze oefening zich in een frisse, ontspannen setting afspeelde. Het operatiegebied was echter de vijver in de achtertuin van Rusland en Oekraïne: de Zwarte Zee. In deze bedompte regio oefenden de Standing NATO Maritime Group 2 (SNMG2) en de Standing NATO Mine Counter Measures Group 2 (SNMCMG2) gezamenlijk. Deze en andere (Bulgaarse, Turkse, Griekse, Amerikaanse en Belgisch/Roemeense) eenheden konden continu rekenen op Russische belangstelling.

De Bulgaarse marine is sinds 1996 organisator van de jaarlijkse oefening ‘Breeze’ in de Zwarte Zee. De Nederlandse commandeur Boudewijn Boots gaf leiding aan de NAVO-vlootverbanden, vanaf zijn vlaggenschip Zr. Ms. De Ruyter. “Voor de Nederlandse marine is de Zwarte Zee tamelijk onbekend zeegebied”, aldus Boots. “Naast de nabije aanwezigheid van landen, waaraan we niet te veel informatie willen prijsgeven, maakt hier met name het specifieke geluidsprofiel onder water het gebied interessant voor onderzeebootbestrijding. Vooral leerzaam was dan ook de inzet van de HELRAS-sonar van de NH90 maritieme gevechtshelikopter. We zijn erin geslaagd het een Turkse onderzeeboot bijzonder lastig te maken.”

Realisme verhogen

Het scenario was volgens Boots ‘redelijk standaard’. “Van het scenario werd op tactisch gebied nauwelijks gebruik gemaakt”, geeft de commandeur toe, “maar de oefening was vooral bedoeld om in een korte tijd veel aspecten van maritieme oorlogsvoering te beoefenen en de samenwerking en interoperabiliteit met niet-alledaagse NAVO-partners te verbeteren. Dit is overigens wel een aspect waarmee de oefening nog aan waarde zou kunnen winnen. Gebruik van bijvoorbeeld Rules of Engagement in een tactische fase, zou het realisme verhogen, maar zou aan de andere kant fors meer organisatie vergen.”

Schepen op afroep

Beide NAVO-vlootverbanden bestonden tijdens de oefening uit een klein aantal schepen. “De reden voor de huidige omvang is simpelweg dat de meeste partners over minder inzetbare eenheden beschikken, ook omdat er veel ander werk te doen is”, aldus Boots. Volgens de commandeur vindt er binnen de NAVO overleg plaats over deze situatie. “Zo is er inmiddels de mogelijkheid om schepen ‘on call’ aan te bieden. Na een integratieperiode in het verband zouden schepen daarna op afroep beschikbaar kunnen zijn. Specifiek voor de periode in de Zwarte Zee waren er eenheden uit Roemenië en Turkije toegevoegd aan zowel SNMG2 als SNMCMG2.”

NAVO-steun aan Oekraïne

Na de oefening ‘Breeze 2018’ brachten de NAVO-eenheden een bezoek aan Odessa in Oekraïne, gevolgd door een korte oefening met Oekraïense marine-eenheden. Boots verduidelijkt: “Oekraïne nam zelf geen deel aan ‘Breeze 2018’, maar houdt jaarlijks wel andere oefeningen waaraan NAVO-eenheden meedoen. De NAVO biedt het land naast politieke ook praktische militaire hulp bij de wederopbouw van de strijdkrachten. De aanwezigheid van de Standing NATO Maritime Forces in de Zwarte Zee is niet voor niets gestegen naar 120 dagen in 2018, ten opzichte van 80 in 2017.”

De vraag die bij dit alles rijst is natuurlijk hoe Rusland op alle activiteiten reageerde. “De Russische marine en luchtmacht lieten zich vrijwel voortdurend zien aan de NAVO-eenheden in het gebied”, aldus Boots. “Dat gebeurde overigens op een professionele en veilige manier.” En hij besluit cryptisch: “Andersom hebben onze NAVO-eenheden natuurlijk ook belangstelling voor de aanwezigheid en werkwijzen van de Russische eenheden...”