Tekst RITM Jessica Bode
Foto SM Maartje Roos
Ambitieuze plannen op Aruba
‘De eerste energieneutrale kazerne ter wereld’. Het is een ambitieus plan, maar luitenant-kolonel der mariniers Timon van Dishoeck wil over een paar jaar echt al de energie die ze verbruiken op Marinierskazerne Savaneta op Aruba zelf opwekken.
“Energieneutraal heeft misschien een geitenwollensokkenimago, maar we kunnen er alleen al op deze kazerne honderdduizenden euro’s mee besparen”, reageert kazernecommandant Van Dishoeck trots. “En dat geld kunnen we weer investeren in bijvoorbeeld ons materieel. Ja, dan wordt het interessanter, hè! En je doet ook nog iets goed voor het milieu.”
Werkt het wel?
Hoofd Materieelsdienst luitenant ter zee 2OC (TD) Jeroen van Dasselaar deed de laatste maanden onderzoek naar het energieverbruik op de Marinierskazerne Savaneta. “Dag en nacht stond de airco aan en soms de ramen erbij open”, schetst hij. “Verder was er veel verouderde verlichting en hadden we maar een paar zonnepanelen, waarvan niemand wist of ze het überhaupt wel deden.”
Veel geld besparen
Een simpel sommetje leerde dat er jaarlijks bijna 3.5 miljoen kWh energie werd verbruikt. Dat kwam neer op € 1 miljoen per jaar. Daar kun je ook 15.000 vaatwassers een jaar lang dagelijks voor laten draaien. Driekwart van die kosten ontstond door loeiende airco’s. Door al die apparaten aan te sluiten op een schakelsysteem, gaan ze nu op gezette tijden aan en uit. Dat bespaart inmiddels op jaarbasis ruim € 200.000. Van Dasselaar vertelt: “En het schakelsysteem kostte ons slechts € 16.000. Ofwel, we hadden het binnen een maand terugverdiend.”
Geld toegezegd
Defensieminister Ank Bijleveld heeft een bedrag toegezegd om te investeren in het energieneutraal maken van de marinierskazerne op Aruba. Ook de politieke leiding van het land Aruba ondersteunt de initiatieven.
Zonnepanelen
Door ook fors te investeren in 4.000 zonnepanelen moet de totale energierekening volgend jaar met 30% naar beneden zijn bijgesteld. In 2020/2021 moet er net zoveel (zonne)energie worden opgewekt, als dat er op de kazerne verbruikt wordt. “Het uiteindelijke doel is energieonafhankelijk zijn”, benadrukt overste Van Dishoeck. “Dan kun je in feite de kabel met de energiemaatschappij doorknippen. Maar dat betekent wel dat je de opgewekte energie moet kunnen opslaan in accu’s, om ’s nachts te kunnen gebruiken. Dat is nu nog te duur.”
Toekomstmuziek
Wat de verhoopte energieonafhankelijkheid betreft, heeft Van Dishoeck nog een vooruitblik: “Hoe mooi zou dat zijn in een missiegebied? Nu rijden we af en aan met brandstof om de generatoren draaiend te houden. Als je die elektriciteit zelf kunt opwekken, bespaar je niet alleen op brandstof, maar ook op kosten voor transport en beveiliging. ”Hoewel hij vol enthousiasme is over de plannen, is het energieneutraal maken van missiegebieden nog wel verre toekomstmuziek. “Klopt, laten we eerst beginnen op kazernes. Dan kunnen we het daarna op basis van die ervaringen verder uitrollen.”
Suncycle en ‘hoe nu verder’
Defensie is constant op zoek naar nieuwe energiebesparende maatregelen en alternatieven voor fossiele brandstoffen. Daartoe wordt onder meer jaarlijks de Defensie Innovatie Competitie georganiseerd. “Aan de hand van een thema wordt een vraagstuk bedacht, waarop bedrijven oplossingen kunnen insturen”, aldus medewerker VKAM Duurzaamheid Rick Meinema. In 2016 was dat thema ‘Operationele energie’. Onder meer het project Suncycle sprong eruit. Dit zonnesysteem werd de afgelopen maanden getest op Savaneta, omdat de klimatologische omstandigheden hier erg lijken op die in missiegebieden.
Met Suncycle kon op papier 2,5 keer meer energie opgewekt worden dan met een normaal zonnepaneel. Het ziet eruit als een mobiele plaat met trommels, met daarop een lens. Enerzijds wekken die trommels energie op zoals een normaal zonnepaneel, anderzijds slaan ze warmte op. En die warmte kan in zogenoemde absorptiekoelers omgezet worden in ijskoud water voor airco’s.
Voor zijn afstudeerstage leidde aankomend adelborst voor de Technische Dienst (kort model) Daan Verhaardde afgelopen maanden het haalbaarheidsonderzoek. Wat bleek: “Omdat die trommels extreem warm worden, is er koelvloeistof nodig om ze te koelen”, legt hij uit. “Door een flinke stroomstoring is 80% van het systeem echter verbrand. Buiten het feit dat het niet zonder stroom kan, blijkt het omzetten van de warme lucht in ijskoud water meer energie te kosten dan op te leveren.”
Dat het onderzoek niet liep zoals gehoopt, vindt Meinema geen probleem. “80% van innovatieve projecten mislukt. We testen juist om achter dit soort zaken te komen. Liever nu dan in een missiegebied.”
Wordt uiteraard vervolgd.
