MARSOF niet voor niets op Malta

Trojan Footprint mixt oefening met ware wereld

Het lijkt uit het leven gegrepen: een groot land beïnvloedt de Baltische staten via een ‘hybride’ vorm van strijdvoeren. Binnen het oefenscenario heet deze natie ‘Silverland’. Om zogenoemde ‘groene mannetjes’ uit te rusten met (qua herkomst) niet-traceerbare wapens, vindt er smokkel plaats vanuit Afrika. De financiering hiervan gebeurt juist in omgekeerde richting. Aan de Maritime Special Operations Force (MARSOF) van het Korps Mariniers de taak om vanaf Malta zicht te krijgen op de stromen en deze te ontregelen.

De reikwijdte van alerterings- en deploymentoefening Trojan Footprint, die onlangs plaatsvond, is veel groter dan alleen het Mediterrane eiland. De hoofdmoot speelt zich af in de Baltische staten en Polen. De coördinatie vindt plaats vanuit NAVO’s Special Operations Command Europe, in het Duitse Stuttgart. Doel van de oefening is het verbeteren van de samenwerking tussen Special Operations Forces, door afstemming van doctrines, informatiesystemen en trainingsmethodes.

Dit alles staat in het teken van voorbereiding op eventuele ernstinzet van de NATO Response Force (NRF). Onderdeel hiervan is de Very High Readiness Joint Task Force (VJTF), waar MARSOF en de Belgische SF-Group de Special Operations Maritime Task Group (SOMTG) deel van uitmaken. De SOMTG is een in grote mate zelfstandig opererende eenheid. De kern wordt gevormd door een staf en ondersteuningsgroep en een aantal teams Special Operations Forces (SOF). Daarnaast maakt een Special Operations Capable (SOC)-eenheid van 1 van de Marine Combat Groups deel uit van de SOMTG. Deze SOC-eenheid bestaat onder andere uit infanteristen, genisten en mortieristen. Tot slot beschikt de eenheid ook over snelle vaartuigen van het type FRISC.

Ontwrichting van landen

“Ons deel van de oefening gaat over de vraag: hoe pareer je als SOF ‘hybride’ optreden van de tegenstander”, vertelt kapitein der mariniers Donald. “Dit type oorlogvoering biedt verschillende mogelijkheden om opponenten te beïnvloeden, zoals diplomatie, (des)informatie, militaire opties, economische sancties en sociale beïnvloeding. Ook kun je bewust vluchtelingenstromen veroorzaken, ter ontwrichting van landen.”

Nu de migratieroute van Turkije naar Griekenland deels opdroogt, mag Malta zich best schrap zetten voor een dergelijk scenario. Hulp is dan ook welkom. Ter verdediging van de eigen veiligheid, beschikt het landje zelf slechts over 2.100 militairen, op een bevolking van ruim 450.000 mensen. Malta is wel lid van de EU, maar maakt geen deel uit van de NAVO. In 2013 en 2014 deed het Commando Zeestrijdkrachten overigens al zaken met Maltese militairen, die als Enhanced Boarding Element meevoeren met Nederlandse marineschepen op anti-piraterijmissie bij Somalië.

Schat aan ervaring

Deze antipiraterij-inzet leidde mede tot de oprichting van de Special Operations Forces Malta, in september 2015. Deze eenheid van maritiem ingestelde landmachtmilitairen put graag uit de schat aan ervaring die MARSOF met zich meebrengt, met in het voetspoor de collega’s van de SF-Group van het Belgische leger. Bijvoorbeeld op het gebied van schepen boarden en ‘beaching’ – aan land gaan – kunnen zij deze periode genoeg opsteken. “Voor MARSOF is het bieden van ‘military assistance’ 1 van de pijlers van ons optreden”, verduidelijkt luitenant-kolonel der mariniers Jur van Nee, commandant NLMARSOF. “De andere 2 pijlers zijn het uitvoeren van ‘special reconnaisance’ en ‘direct action’ – speciale verkenningen en daadwerkelijk toeslaan.”

“De samenwerking biedt ons een geweldige gelegenheid om kennis op te doen”, jubelt de Maltese SOF-pelotonscommandant in Golden Bay, terwijl Nederlandse FRISC’s en rubberboten het strand naderen en kikvorsmannen overboord zetten. “We kunnen tactieken bekijken, uitrusting testen en bedenken wat bruikbaar is voor ons, om dingen beter te doen. Zo kunnen we gerichter investeren in beproefde zaken. Ook belangrijk: we maken deze weken partners voor toekomstige operaties. Door onze strategische ligging hebben we – zeker met het oog op illegale immigratie – behoefte aan meer militaire aanwezigheid. Dan steunen we ook graag op landen als Nederland en België.”

Extra doordrongen

Voor kapitein Dirk van de Belgische SF-Group is samenwerking met Nederlanders inmiddels de gewoonste zaak van de wereld. Toch biedt het gezamenlijke oefenen op Malta volgens hem nieuwe aanknopingspunten. “Als Special Forces maken wij eigenlijk deel uit van het leger. Het maritieme, amfibische optreden is relatief nieuw. Zo hebben we pas sinds 2 jaar FRISC’s. Wél beschikten we over duikers, van wie er enkelen trouwens in Nederland zijn opgeleid.”

Het zal niemand ontgaan zijn: de Belgische antiterrorisme-eenheden moesten de laatste tijd flink aan de bak. Waar eerst trawanten van de aanslagplegers van ‘Parijs’ in het Brusselse Molenbeek werden achterhaald, was er later de aanslag op de luchthaven van Zaventem, waarna de eenheid van Dirk 24/7 werd ingezet. “Door de aanslagen zijn mensen wel extra doordrongen geraakt van het belang van onze eenheid”, stelt de kapitein. “Het hogere echelon is nu ook meer bereid om materiaal te kopen en faciliteiten te bieden.”

Ontmoedigende uitwerking

Dit laatste kan de Belgisch-Nederlandse maritieme SOF-samenwerking natuurlijk een boost geven. Met dit in het achterhoofd, gaan de eenheden vervolgens de laatste fase van Trojan Footprint in. “Als SOMTG zijn we gealarmeerd en inmiddels ook ontplooid; de operatie is begonnen”, aldus Van Nee. En met een schuin oog naar de ‘echte’ wereld: “Terwijl we hier oefenen en trainen, bouwen we ook omgevingsbewustzijn op, voor eventuele toekomstige inzet. Door de strategische ligging tussen Libië en Italië kan Malta een ernstgebied worden. Dat we hier nu zijn is tevens een signaal richting partijen en heeft hopelijk een ontmoedigende uitwerking. Maar wíé we zijn, wat we precies doen en vooral ‘hoe’, blijft voor het grootste deel buiten beeld. En dat houden we ook graag zo.”