Onlangs kreeg ik ’s avonds laat een tweet doorgezet met een artikel over de Royal Navy die vanaf een ijsbreker in de Noordelijke IJszee kleine quadcopters en 3-D geprinte vliegtuigjes inzet om hun weg door het ijs te vinden. Mijn eerste reactie was: ‘leuk, maar ik heb wel wat andere dingen aan mijn hoofd’. Al snel realiseerde ik mij echter dat dit voorbeeld illustratief is voor een belangrijk probleem waarmee ik worstel. Organisaties die willen overleven, moeten immers vernieuwen. Daarbij is het de uitdaging om innovatief te blijven. En dat betekent blijven nadenken over creatieve, out-of-the box oplossingen, zoals 3-D geprinte vliegtuigjes. Maar ook de simpele aanpassing van werkprocessen of procedures. Weg van iets kritiekloos uitvoeren, omdat we het altijd al zo doen. Maar niet veranderen om het veranderen.
Wij zijn te veel bezig met de waan van de dag. Dat zie ik terug in onze hele organisatie. Naast onze ‘core business’ zijn we continu bezig om de losse eindjes aan elkaar te knopen, met het oplossen van tekortkomingen en het op tijd op de been helpen van materieel en personeel. Natuurlijk heeft dit te maken met het feit dat de marine kleiner is geworden, we veel kennis hebben moeten wegsnijden en we maar een beperkt budget hebben. Niettemin moeten we onszelf toch dwingen om vooruit te kijken naar de marine van morgen, overmorgen en de verdere toekomst. Om in te spelen op ontwikkelingen en na te denken over de gevolgen van fenomenen als ‘big data’, 3-D printing, nanotechnologie en robotisering.
Innovatieve kracht is de potentie en, uiteindelijk, het daadwerkelijk doorvoeren van vernieuwing. Innovatie begint met een idee van een individu of team. Het is het resultaat van een creatief mensenbrein. In de dagelijkse praktijk worden de vernieuwers vaak niet gehoord. Soms omdat ze niets zeggen, soms omdat ze tegen een bureaucratische muur oplopen. Kleine, maar goede ideeën stranden dan op een gebrek aan durf, visie of steun van de gevestigde orde. De marine komt voort uit een ondernemende, avontuurlijke en innovatieve traditie. Deze reputatie trekt mensen met ideeën. Mensen met voldoende potentie om de innovatieve kracht vorm te geven als daar voldoende ruimte en kansen voor zouden bestaan. Mensen zoals u. Het gaat mij daarbij meer om de ‘fast followers’, mensen die ontwikkelingen zien aankomen en daarvoor toepassingen weten te vinden in onze organisatie, dan om de Willy Wortels (uitvinders).
Deze potentie moeten we van binnenuit mobiliseren. De werkvloer weet immers als geen ander wat werkbare oplossingen zijn. Hoe slimmer en beter gewerkt kan worden. Hoe we (operationeel) kunnen vernieuwen. Dit betekent dat we ideeën en initiatieven van de werkvloer moeten omarmen en benutten. Dat we kort-cyclische innovatie mogelijk moeten maken en niet bang moeten zijn voor gelukte mislukkingen of mislukte ideeën. Net zoals we acteren in het veld of op zee, moeten we ook in de bestuurlijke omgeving onze creativiteit en oplossingsgerichtheid aanboren. Dit betekent dat we tijd, ruimte, vertrouwen en vrijheid moeten geven voor de ontplooiing van talent en ontwikkeling van initiatieven. Dat we barrières moeten slechten en goede ideeën moeten faciliteren. Ik ben samen met mijn team aan het kijken hoe we hiervoor geld en menskracht beschikbaar kunnen stellen en korte, herkenbare lijnen kunnen bewandelen, opdat veelbelovende ideeën niet in de hiërarchie worden gesmoord.
‘It is not the strongest of the species that survives, not the most intelligent that survives. It is the one that is the most adaptable to change’ - Charles Darwin
Onze ‘core business’ is slagkracht op en vanuit zee. Willen we potentiële tegenstanders een stap voor blijven, dan moeten we op alle fronten vernieuwend zijn. Uiteraard wel met een solide basis om die vernieuwing te kunnen dragen. Ik daag u uit om innovatie te zien als een ontdekkingsreis, expeditie en avontuur. Ieder individu en elke eenheid of afdeling die bijdraagt aan het tot stand komen van een succesvolle expeditie, draagt bij aan een succesvolle KM. Hiervoor is geen centrale denktank nodig die met ‘zweverige’ ideeën komt. Ik geloof namelijk meer in ‘low profile’ coachtrajecten en workshops voor leidinggevenden binnen alle lagen van de organisatie. Zodat we samen leren vernieuwing te stimuleren en durven af te wijken van gebaande paden. Wordt vervolgd.
Luitenant-generaal der mariniers Rob Verkerk
Commandant Zeestrijdkrachten
