Zeeblind
Zelden staan mensen stil bij het belang van de zee. Dat is niet terecht, want de zee is onmisbaar voor het voortbestaan van leven op aarde, voor onze economie en voor ons welzijn. Zo reguleert de zee de temperatuur en het klimaat op aarde en levert zij de zuurstof die wij ademen. De zee brengt ons drinkwater, voedsel, energie, grondstoffen en medicatie. De zee houdt ons in leven. Daarom riepen de Verenigde Naties 8 juni uit tot Wereld Oceanendag. Een dag om stil te staan bij het belang van de zee.
Wereld Oceanendag staat dit jaar in het teken van 'Healthy oceans, healthy planet'. Oceanen worden meer en meer bedreigd door overbevissing, vervuiling, verzuring en immense drijvende eilanden van zwerfvuil. Eilanden zoals de Great Pacific Garbage Patch met een geschatte omvang van tussen de 700.000 en 15.000.000 km². Voor de beeldvorming: een omvang tussen de grootte van de staat Texas en de VS! Misschien ligt er in de toekomst een taak voor alle marines wereldwijd als 'handhaver' op volle zee? Voor het beschermen van de planeet, om toenemende vervuiling van oceanen, riffen en poolkappen tegen te gaan?
'Misschien ligt er een taak voor marines als handhaver op volle zee?'
Tegengaan van vervuiling begint bij jezelf. Samen met de maritieme sector blijven we dan ook nadenken hoe we onze schepen schoner en zuiniger kunnen maken. Hoe we de uitstoot van fossiele brandstoffen en scheepsemissies kunnen verminderen. Daar zijn al grote slagen gemaakt. Van gestookt op kolen naar gasturbines. Van directe aandrijving naar hybride en elektrische voortstuwing. Volledig koolstofarm ligt nog niet in het verschiet, maar duurzamer, met schonere brandstof en minder verbruik wel. Daar ligt een kans bij de vervanging van de M-fregatten, onderzeeboten en mijnenbestrijdingsvaartuigen.
Als handels- en exportland heeft Nederland nóg een groot belang bij de zee. Oceanen, zeeën en zeestraten verbinden werelddelen. Het zijn de belangrijkste wegen tussen landen, waarover ruim 90% van de wereldhandel wordt vervoerd. Het zijn de toevoerroutes naar Rotterdam, de grootste haven van Europa. De Nederlandse maritieme sector biedt werkgelegenheid aan zo’n 224.000 mensen en realiseert een totale toegevoegde waarde van ruim 21 miljard euro. Hiermee staat de sector garant voor 3% van het Bruto Nationaal Product (luchtvaartsector 2%). Dat klinkt laag, maar die 3% is essentieel om de overige 97% te realiseren. Want als grondstoffen of deelproducten hun eindbestemming niet bereiken, stagneert de economie. En zo zijn het maritieme belang en het Nederlandse economische belang onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Daarom liggen onze belangen bij het vrijhouden van deze sea lines of communication (SLOC’s). Bij het beschermen van de vrije handel op deze drukbevaren scheepvaartroutes, die de ruggengraat vormen van de mondiale handel en daarmee van onze welvaart. Hierdoor zijn deze SLOC’s van immens strategisch en geopolitiek belang. Bij een grootschalig conflict in Europa zijn deze strategische routes cruciaal voor de aanvoer van versterkingen (follow-on forces) over zee vanuit Noord-Amerika. Dat was tijdens de Koude Oorlog al zo en geldt nog steeds. Zoals maritiem historicus Alfred Mahan al schreef: 'Whomsoever controls the sea, controls the land'.
En toch staren te veel mensen zich blind op het kleine stukje harde grond waarop we staan en zien ze niet wat er op die grote lap water gebeurt. De zee is essentieel voor het leven op aarde. Het is tijd dat we ophouden zeeblind te zijn.
Luitenant-generaal der mariniers Rob Verkerk,
Commandant Zeestrijdkrachten
