Tekst TLNT Johanna van Waardenberg
Foto SGT Dave de Vaal

EU Operations Centre coördineert en verbindt

Met enkel een mandaat van 2 pagina’s vertrok kapitein-ter-zee Ad van der Linde ruim 2 jaar geleden naar Brussel voor de oprichting van het EU Operations Centre. Voor de Europese Unie zette hij samen met zijn team een hoofdkwartier op dat alle EU-stabilisatieprojecten in de Hoorn van Afrika coördineert en met elkaar verbindt. Inmiddels is het voor commandant Van der Linde tijd om het stokje over te dragen. “We hebben veel bereikt.”

Binnen de EU-organisatie is een groot aantal instanties bezig met ruim 150 EU projecten en programma’s voor de stabilisatie van de hoorn van Afrika. Van het bouwen van scholen tot het trainen van lokale militairen en alles wat er tussenin zit. De Europese Unie is op allerlei fronten druk bezig met de wederopbouw en ontwikkeling van de landen in Afrika. Dit heeft zowel humanitaire als economische redenen. In het laatst genoemde geval heeft dit ook betrekking op de Europese  markt.  

visserij
Controle illegale visserij en handhaving milieuwetten: Onder andere de VN en diverse Somalische partijen wijten de start van de piraterij voor een deel aan illegale visserij door veelal Europese, Iraanse en Aziatische vissers en het illegaal dumpen van (nucleair) afval. Daarom zijn er Europese projecten die een controlerende functie hebben op de scheepsvaart.
hoorn eu oc

In kaart brengen

Langs de Hoorn van Afrika loopt een belangrijke traditionele handelsroute die Europa met het Oosten verbindt. Van der Linde legt uit: “Het EU Operations Centre levert als coördinerende organisatie een belangrijke bijdrage in cohesie, informatie-uitwisseling en omgevingsbewustzijn. Vanuit Brussel proberen wij alle activiteiten en hun doelstellingen van de verschillende instanties in kaart te brengen. Zo weet iedereen van elkaar waar ze mee bezig zijn.” 

landbouw
Landbouwprojecten: Om een alternatief te bieden voor piraterij zijn er diverse projecten in de Hoorn van Afrika die landbouw stimuleren. Europese instanties investeren in deze projecten om armoede te bestrijden.
hoorn missies
medische zorg
Medische zorg: Diverse EU-instanties houden zich bezig met de medische voorzieningen in de Hoorn van Afrika. Ziekenhuizen worden gebouwd, personeel opgeleid en medicatie verstrekt.
rechtsstaat
Opbouw rechtsstaat: Het bestrijden van piraterij start ook bij het creëren van een stevige rechtsstaat. De EU focust zich daarom op het opleiden en trainen van Somalische veiligheidstroepen. Daarnaast wordt er ook aandacht geschonken aan het opleiden en trainen van advocaten, rechters en aanklagers.
educatie
Educatie: Om de Afrikaanse kinderen meer perspectief te bieden, zijn er diverse educatieprojecten in de Hoorn van Afrika. Zo worden er scholen gebouwd, docenten getraind en wordt er lesmateriaal gekocht.

Opmerkelijk

Het operatiecentrum in Brussel bestaat uit militairen. “Een belangrijke taak is de coördinatie tussen de antipiraterijoperatie Atalanta en de stabilisatiemissies EUTM (trainingsmissie) en EUCAP NESTOR (stabilisatiemissie). Vandaar dat er in mijn team vooral marineofficieren zaten”, zegt hij. “Bovendien is er gekozen voor een militaire staf, omdat deze groep ervaren is in het coördineren en plannen van grootschalige projecten.” 

Bewijzen

Toch moest de kolonel zich in het begin naar eigen zeggen flink bewijzen. “Toen ik hier begon, was er niets. Niet eens een organisatiestructuur. Dat moest ik vanaf nul opbouwen. Dit betekende volop netwerken. Toen merkte ik dat vooral onze civiele partners moesten wennen aan mijn tenue. Ze wisten niet wat ze konden verwachten en vonden het opmerkelijk dat een militair op die functie zat. De EU- instanties zijn namelijk bijna allemaal civiel. Maar uiteindelijk is het een kwestie van vertrouwen winnen en laten zien dat we gezamenlijk eenzelfde doel nastreven.”

Andere opvattingen 

De investering in zijn netwerk heeft positieve resultaten opgeleverd. “Ik ben in een politiek en economisch turbulente periode begonnen. Dat maakte de opstart vrij lastig. De EU-lidstaten, bij wie ik mijn verantwoording moest afleggen, hadden verschillende nationale opvattingen over de rol en functie van het operatiecentrum. Ik heb veel gebruik gemaakt van de expertise van de instanties zelf. 

Bruggenbouwer

Het operatiecentrum is de afgelopen 2 jaar actief bezig geweest als bruggenbouwer. We hebben coördinatie mechanismen geïntroduceerd waardoor instanties zicht krijgen op elkaars activiteiten. Hierdoor kunnen projecten aan elkaar gekoppeld worden en kunnen kennis en ervaring makkelijker met elkaar gedeeld worden.”

Afscheid nemen 

De reactie op de ontwikkeling van het EU Operations Centre zijn zeer positief. “De EU-lidstaten zijn tevreden met de opzet van deze relatief kleine organisatie bestaande uit 16 functies. Uiteindelijk is het gelukt om een invloedrijke positie te verwerven zodat militairen en civiele instanties efficiënter samenwerken. Uiteraard is er nog genoeg te doen, maar dat moet ik helaas uit handen geven. De komende tijd ga ik me nog bemoeien met de overdracht en de evaluaties. Daarna moet ik toch echt afscheid nemen. Dat wordt moeilijk. Het EU Operations Centre blijft toch een beetje mijn baby, maar ik weet zeker dat ze in goede handen is.”