01

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 11 | 2025

Bouw eerste Nederlandse C-390 van start

Toestellen staan vanaf eind 2027 op Eindhoven

De bouw van de eerste C-390M Millennium, het nieuwe militaire transportvliegtuig voor de Koninklijke Luchtmacht, is begonnen. Onder anderen COMMIT-projectmanagers Thijs en kolonel Gerrit waren op 11 november voor een kort bezoek bij bouwer Embraer in Brazilië. Met het zetten van hun handtekeningen op de eerste hoofdligger van de vleugel markeerden ze het begin van de vervanging van de sterk verouderde C-130 Hercules.

x
Leestijd: 6 minuten

Tekst: Evert Brouwer | Foto’s: Embraer

Complete vleugel in aanbouw, vanaf de zijkant gezien.
Voor dit verhaal zijn foto’s gebruikt van diverse C-390’s in aanbouw van andere gebruikers: Brazilië, Hongarije en Portugal. Op deze foto een vleugel in aanbouw, met aan de rechterkant de hoofdligger zoals op de foto boven is te zien.

De bouw van het airframe neemt acht maanden in beslag. Daarna volgt het inbouwen van onder meer het flight management system en systemen voor zelfbescherming. De productie van het gehele vliegtuig duurt zo’n 2 jaar. Nederland, Oostenrijk en Zweden hebben gezamenlijk dertien van deze toestellen besteld. Ons land neemt er vijf af, Oostenrijk en Zweden elk vier. COMMIT is leidend in het internationale project, met Thijs als nationale en kolonel Gerrit als internationale pion. “De internationale belangstelling dreigde de Nederlandse introductie te overschaduwen”, aldus Gerrit.

Een romp in aanbouw, nog zonder vleugels.
Een nog kale romp, zonder vleugels. De ruimte waar die moet komen, is goed te zien door het gat in de romp. Foto: Agência Força Aéra, sergeant Bastista
Thijs zet zijn naam op een grote gele stalen balk.
Ook de naam van projectleider Thijs is op de vleugelhoofdligger vereeuwigd.

‘De vertraging is goed te verklaren’

Van 4 naar 5

De verwachting is dat de eerste twee C-390M’s in het vierde kwartaal van 2027 op Eindhoven staan. Er zijn al vliegers en loadmasters in opleiding in Portugal, zodat de toestellen snel inzetbaar zijn na aankomst. In het eerste kwartaal van 2028 komt de derde, in 2029 volgen de vierde en vijfde. Dat is iets later dan bij het verstrekken van de opdracht aan COMMIT aanvankelijk was begroot. “Die vertraging is goed te verklaren”, zegt Thijs (Directie Projecten van COMMIT). “Aanvankelijk, in 2020, was het voornemen om vier nieuwe transportvliegtuigen te bestellen. Het uitgevoerde marktonderzoek kende een lichte vertraging in de beantwoording van het Request for Information. Na het besluit om eerst vier vliegtuigen te bestellen voor jaarlijks 2400 vlieguren, kwam de Defensienota 2022 uit. Daarin nam het aantal toe tot 4000 vlieguren met vijf Millenniums”, vult kolonel Gerrit aan.

Een luchtmachtmilitair schrijft zijn naam op een grote gele metalen balk.
Op het vleugeldeel van de eerste C-390 voor ons land zet kolonel Gerrit zijn naam...
Een grote gele metalen balk met daarop links diverse namen geschreven.
...met die van anderen van COMMIT en het CLRS die bij de start van de bouw aanwezig waren.

Dik boekwerk

“Er gaat een heel traject aan vooraf”, vervolgt kolonel Gerrit. “Het plan van eisen is een enorm dik boekwerk waarin is vastgelegd waaraan niet alleen de C-390 moet voldoen, maar bijvoorbeeld ook de opleidingen, certificering en logistieke eisen. Plus, ook niet onbelangrijk, de toeleveringsketen voor bijvoorbeeld reservedelen. Dat laatste neemt Embraer op zich, zodat we ons daarover geen zorgen hoeven te maken.” Dat verbaast Thijs niet. “Kenmerkend voor het bedrijf is de trots en het enthousiasme van de medewerkers.” Embraer is de derde vliegtuigbouwer ter wereld, na Airbus en Boeing. De vliegtuigbouwer zorgt ook voor de integratie van een modulaire ziekenboeg aan boord; de Aeromedical Evacuation (AE)-capaciteit geproduceerd door Knight Aerospace. Dat is een innovatieve medische module die in het laadruim kan worden gerold voor medische evacuaties.

De voorkant van een vleugel, nog zonder motoren eronder.
De vleugel is klaar voor montage op de romp van de C-390.

‘Embraer is de derde vliegtuigbouwer ter wereld

Drie militairen naast elkaar ondertekenen drie overeenkomsten.
Voor Nederland ondertekende Commandant Lucht- en Ruimstestrijdkrachten luitenant-generaal André Steur de overeenkomst.

Slimmer samenwerken

De luchtmachten van Nederland, Oostenrijk en Zweden ondertekenden op 17 november een akkoord om gezamenlijk op te trekken bij kennisdeling rondom, onderhoud van en training voor de Embraer C-390. Deze belangrijke stap richting nauwere samenwerking op het gebied van luchttransport werd gezet op de Dubai Airshow. Doordat alle drie landen hetzelfde toestel aanschaffen, ontstaan er mooie kansen om slimmer samen te werken. Door training en onderhoud beter op elkaar af te stemmen, is de C-390 straks efficiënter, effectiever en toekomstbestendig in te zetten. Om de samenwerking te borgen komt er jaarlijks overleg tussen de Air Chiefs, én wordt er een gezamenlijke Steering Board ingericht die de verdere uitbouw begeleidt.

Vooraanzicht van een C-390 in aanbouw.
De vleugel is verbonden met de romp van een C-390; nu begint het op een vliegtuig te lijken.

‘Voor alle drie de landen is de configuratie gelijk’

Grote voordelen

In de zomer van 2023 sluit Oostenrijk zich aan bij ‘lead nation’ Nederland voor de aanschaf van gezamenlijk negen C-390’s. De deelname van Zweden, in juli vorig jaar, heeft geen gevolgen gehad voor de Nederlandse en Oostenrijkse tijdlijn. Het toetreden vindt plaats op basis van dezelfde voorwaarden als Nederland. “Voor alle drie de landen is de configuratie gelijk”, zegt Gerrit. “Dat maakt het gemakkelijk om samen te opereren en personeel uit te wisselen. Die samenwerking tussen de drie landen biedt grote voordelen bij opleidingen, onderhoud en instandhouding. Zo gaan de operationele kosten per toestel omlaag.” De Nederlandse industrie profiteert trouwens ook. Het afbouwen van de toestellen gebeurt bijvoorbeeld door Nederlandse bedrijven op Woensdrecht.

De productielijn van de C-390 met vijf toestellen in diverse stadia van afbouw.
De productielijn van de C-390 met vijf toestellen in diverse stadia van afbouw.

‘We kijken én werken mee met de landen waar de C-390 al vliegt’

Volle orderportefeuille

Nu rollen er vier tot vijf Millenniums per jaar uit de fabriek in de afgelegen industriestad Gavião Peixoto in de staat São Paulo. “In 2030 wil het bedrijf de productie van de C-390M verdubbeld hebben”, weet Gerrit. Dat is ook nodig, want de orderportefeuille loopt aardig vol. Zo wacht de Braziliaanse luchtmacht op nog acht van de negentien exemplaren en is er belangstelling vanuit andere landen in Zuid-Amerika, Azië en meer Europese landen. De C-390 wint dus snel aan populariteit. Het toestel is al in dienst bij twee NAVO-landen: Portugal en Hongarije. “Vanzelfsprekend kijken we mee hoe het gebruik daar verloopt”, zegt Gerrit. “Het gaat wel om een nieuw toestel, maar de meeste onderdelen van het vliegtuig zijn al uit en te na getest in toestellen voor de commerciële luchtvaart. De fabrikant levert al jaren typen als de Embraer 175, 190 en 195-E2, ook aan KLM. Die typen vliegen ook met soortgelijke motoren.”

Luchtfoto van het fabriekscomplex van Embraer.
De C-390, links op de foto (rechts naast de verkeerstoren) wordt gebouwd in deze fabriek van Embraer in Gavião Peixoto.
En vluchtsimulator die staat op telescooppoten.
Zo gaat de vluchtsimulator van de C-390 er (bij benadering) uitzien. Foto: Rheinmetall

Simulator

Beiden spreken van een enorme prestatie nu de eerste Nederlandse C-390 in productie is. “Er zijn naast onze teams bij COMMIT zoveel disciplines bij dit project betrokken”, zegt Thijs. “Specialisten voor de communicatie en datalinks, kenners van zelfbeschermingsmiddelen, de gebruikers als militairen van het Special Operations Commando, medici, parachutisten, logistiekelingen, techneuten en vliegers en loadmasters natuurlijk. Ze werken allemaal mee.”

Een jaar voor de komst van de eerste C-390 op Vliegbasis Eindhoven arriveert als het goed is de simulator voor de Millennium. De bouw van deze apparatuur is uitbesteed aan de Duitse Defensiereus Rheinmetall. “De oefenruimte komt in de plaats van de C-130-simulator die in Rijen staat”, weet Thijs. “De simulator verlicht de druk op de toestellen en heeft een positief effect op het milieu. Dan bedoel ik zowel de brandstof die je bespaart, maar ook het geluid voor de omgeving.”