.
Tekst: Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Leestijd: 8 minuten
Succesvol test live uitwisseling gevechtsgegevens
Tijdens NAVO-oefening Ramstein Flag werd een belangrijke stap gezet in het multidomein-optreden. F-35’s en het Nederlandse commandosysteem Keystone wisselden daar voor het eerst live gegevens uit buiten de Verenigde Staten.
Op 8 april werd het systeem getest. Een F-35 vond een doel op de grond en identificeerde het. Vervolgens stuurde het toestel de informatie naar het Keystone-systeem. Dat transporteerde het automatisch naar een landmachteenheid, die het doel vervolgens gesimuleerd uitschakelde met het raketartilleriesysteem PULS (Precise and Universal Launch System).
Dit proces duurde maar enkele minuten, van het vinden van het doel tot het gesimuleerd afschieten van de raketten. De test werd uitgevoerd met hulp van de Amerikaanse luchtmacht, F-35-fabrikant Lockheed Martin en TNO. Het is voor het eerst dat dit in Europa met F-35’s is gedaan. De luchtmacht gebruikt het Keystone-programma sinds vorig jaar. Foto: sergeant-majoor Cristian Schrik
Luchtmacht blust brand landmacht
Vlakbij de Ginkelse Heide, ten noorden van Ede, brak op 3 april brand uit tijdens een oefening van de Koninklijke Landmacht. Het vuur verspreidde zich snel, daarom schoot een Chinook blushelikopter begin van de avond te hulp.
Vanaf de grond werden vier blusvoertuigen en een commandovoertuig van de landmacht ingezet. De helikopter voerde 24 waterdrops uit, wat gelijk staat aan zo’n 182.400 liter water. De Koninklijke Marechaussee doet nader onderzoek. Vermoedelijk is een oefengranaat de oorzaak. Bekeken wordt of dat inderdaad het geval is en of de juiste procedures zijn gevolgd. Archieffoto: sergeant-majoor Hille Hillinga
Nieuwe cargoscanner met kunstmatige intelligentie
Alle luchtvracht die door 940 Squadron op Vliegbasis Eindhoven wordt afgehandeld moet worden gecontroleerd op explosieven en andere gevaarlijke stoffen. Met de nieuwe cargoscanner, de Rapiscan 638DV, kan dat tegenwoordig betrouwbaarder, efficiënter en toekomstbestendiger.
De met kunstmatige intelligentie uitgeruste cargoscanner werd op 4 april overgedragen aan het 940 Squadron. De apparatuur vervangt de oude scanner, die al enige tijd defect was en door veroudering niet meer gerepareerd kon worden. Voor het veilig verklaren van luchtvracht deden beeldanalisten daardoor regelmatig een beroep op de explosievenhonden van het Defensie Helikopter Commando. Hierdoor kon alsnog aan de minimale wettelijke eisen worden voldaan.
De vracht en scanresultaten worden vergeleken met de bijbehorende documentatie om te controleren of de vracht correct geclassificeerd is en mag worden aangeboden aan de operator. Nadat de vracht veilig is verklaard, verzorgt personeel van 940 Squadron de opbouw en verdere afhandeling richting het vliegtuig.
De nieuwe apparatuur werd in aanwezigheid van vele betrokkenen in ontvangst genomen: de veiligheidsadviseurs van de Commandant der Strijdkrachten en Commando Luchtstrijdkrachten, Commandant Air Mobility Command, Cluster Genie (verantwoordelijk assortiment), BAVAK (leverancier en instandhouder), Directie Operaties J4 Verplaatsingen en de Hondensectie van het Defensie Helikopter Commando/Air Combat Command. Foto: 940 Squadron
Orange Bull: tactische landingen, droppings en parachute-operaties
Nauwkeurigheid, precisie en een sterke samenwerking met verschillende eenheden en bondgenoten stonden centraal in de oefening Orange Bull. Het 336 Squadron oefende van 24 maart tot en met 4 april 2025 vanaf Vliegbasis Eindhoven met diverse luchtoperaties.
Zo werden gevechtsvoertuigen via een tactical air land operatie (TALO) op een landingsbaan afgezet en verlieten goederen en militairen met een parachute het vliegtuig. Dit soort zaken trainen is essentieel voor het behouden van de paraatheid. Tijdens de oefening werden twee Nederlandse C-130’s en een Duitse A400M van Lufttransportgeschwader 62 ingezet.
Militairen van 336 Squadron trokken in de oefening samen op met militairen van 11 Luchtmobiele Brigade, het Korps Commandotroepen, het Korps Mariniers en de Defensie Para School. Daarbij werden ze ondersteund door luchtmachteenheden, zoals het Air Mobile Protection Team, de Operationele Gezondheidszorg en eigen eenheden van het Air Mobility Command op Vliegbasis Eindhoven. Cargo- en paradrops vonden met name plaats boven heidegebieden in België. Tactische naderingen werden beoefend bij Twente Airport en Vliegbasis Gilze-Rijen. Foto boven: Laurens Esveldt. Foto onder: Huub de Beijer
Nieuwe technologie getest tijdens evacuatie-oefening
Defensie heeft nieuwe innovaties uit de markt in de praktijk getest. Dat gebeurde op 9 april bij een in scène gezette evacuatie-operatie, een zogenoemde Non-Combattant Evacuation Operation. Die werd met een Cougar uitgevoerd vanaf marineschip Zr.Ms. Johan de Witt.
De oefening ‘Osprey’ is bedoeld om nieuwe beschikbare technologie uit het bedrijfsleven op de defensiesystemen te testen. Dit stelt in dit geval de marine en landmacht in staat gegevens met elkaar te delen, bijna rechtstreeks. Het tegelijkertijd kunnen beschikken over het overzicht van de situatie op zee, op land en in de lucht maakt het mogelijk sneller en beter beslissingen te nemen. Ook verbetert het de samenwerking tussen de partijen en dus het multidomein-optreden.
Deze test laat zien dat bestaande middelen kunnen bijdragen aan de versnelling van de digitale transformatie van de krijgsmacht. Defensie wil daarom graag samen optrekken met de markt. Het is namelijk essentieel om in een conflict snel over innovatieve middelen te beschikken. Na het testen daarvan kan de krijgsmacht haar slagkracht vergroten en militaire operaties sneller, veiliger en effectiever uitvoeren. Foto: Defensie
F-35’s onderschepten 23 Russische vliegtuigen
Het luchtmachtdetachement dat met vier toestellen en zo’n 150 militairen opereerde vanaf vliegbasis Ämari in Estland wist in vier maanden 23 Russische vliegtuigen te onderscheppen. Daarvoor rukten ze dertien keer uit met steeds twee F-35’s. De luchtruimbewakingstaak die deel uitmaakte van de NAVO enhanced Air Policing-missie zit er sinds 1 april op. Portugal heeft met de F-16 de klus overgenomen.
Met F-35’s droeg Nederland bij aan de afschrikking van Rusland. Verder stelden de gevechtsvliegtuigen Estland en omliggende NAVO-partners met hun aanwezigheid gerust. Als blijk van waardering voor de inzet reikten de Estlandse autoriteiten een medaille uit aan de Nederlanders.
Naast het uitvoeren van de beveiligingstaak oefende het detachement ook met bondgenoten. Zoals een training waarbij F-35’s boven de Oostzee drones neerhaalden. Dit gebeurde door er AIM-9 Sidewinder-luchtdoelraketten op af te vuren.
Een andere oefening ging over het snel inzetbaar zijn, naar en vanaf een buitenlandse basis. Deze zogeheten cross servicing vormde ook leerstof voor technisch personeel op vliegbasis Ämari. Dat moest onder meer ‘vreemde’ toestellen opvangen, want zelf beschikt Estland niet over de F-35.
Dat het werk van het detachement als belangrijk werd gezien, bleek ook uit de bezoeken vanuit Nederland. Zowel koning Willem-Alexander, minister-president Dick Schoof als minister Ruben Brekelmans kwamen naar Estland. Ze lieten zich persoonlijk op de hoogte stellen van de activiteiten van de luchtmacht. Foto: 313 Squadron
Innoveren onder druk
In twaalf weken tijd een werkend, niet te duur systeem ontwerpen en bouwen dat laagvliegende drones en andere projectielen kan waarnemen.
Bij Defensie is dat een Olympische sprint, want doorgaans duren zulke processen jaren. “Maar in een oorlog hebben we die tijd niet”, zegt luitenant-kolonel Mathijs Verhoeff van de Koninklijke Luchtmacht. Hij ging met zijn team de uitdaging aan tijdens project CLSK X. Lees het verhaal in de Defensiekrant. Foto: sergeant-majoor Aaron Zwaal
Extra luchtverdediging voor Oekraïne
Nederland heeft op 11 april €150 miljoen toegezegd voor luchtverdedigingssystemen voor Oekraïne. Minister Ruben Brekelmans maakte dat bekend tijdens een bijeenkomst van de Ukraine Defence Contact Group (UDCG) in Brussel. Hierin komen meer dan vijftig landen samen voor de coördinatie van militaire steun aan Oekraïne.
Het gaat om I-HAWK-systemen, ofwel: verbeterde (Improved) HAWK-raketinstallaties. Dit is een type luchtverdediging voor de middellange afstand. Bij de levering trekt Nederland samen op met het Verenigd Koninkrijk. Oekraïne vroeg tijdens het overleg expliciet om aanvullende steun voor de luchtverdediging.
Ook heeft Nederland nu het laatste onderdeel van één compleet Patriotsysteem geleverd. Eerder zijn al een radarsysteem en lanceerinstallaties geleverd. Daar is nu een commandocentrale bijgekomen. De minister kon tot slot aankondigen dat er onlangs weer een extra batch Nederlandse F-16’s aan Oekraïne is overgedragen.
Tijdens de UDCG tekenden Nederland en Noorwegen een intentieverklaring. Daarin staat dat de landen hun samenwerking op het gebied van veiligheid en defensie in het Hoge Noorden versterken. Brekelmans en zijn Noorse collega Tore Sandvik willen een hogere mate van afschrikking en stabiliteit in de regio. Ze gaan onder meer de mogelijkheden verkennen voor versterkte aanwezigheid van Nederlandse troepen in Noorwegen. Foto: uit collectie NIMH
Ook Zweden gaat vliegen met de Embraer C-390M
Na Nederland en Oostenrijk heeft ook Zweden gekozen voor de C-390 Millennium-transportvliegtuigen. Het land sluit zich aan bij de overeenkomst die Nederland en Oostenrijk eerder al sloten met de Braziliaanse firma Embraer. Dat contract biedt ruimte om andere landen toe te voegen. De drie landen kopen samen dertien militaire transportvliegtuigen. Nederland neemt er vijf af, Oostenrijk en Zweden ieder vier.
Nederland is de zogeheten ‘lead nation’ voor dit project. Dat houdt in dat Nederland namens alle deelnemers kan en mag onderhandelen. De samenwerking biedt de landen schaalvoordelen op het gebied van opleiding, onderhoud en instandhouding. Zo gaan de operationele kosten per toestel omlaag. Alle C-390’s krijgen dezelfde configuratie. Dat maakt samen opereren en het uitwisselen van personeel eenvoudiger. Ook de Nederlandse industrie profiteert. Het afbouwen van de toestellen gebeurt door Nederlandse bedrijven in Woensdrecht. De C-390 zal de C-130 Hercules opvolgen.
De bedoeling is dat het eerste nieuwe toestel in het vierde kwartaal van 2027 binnen is. Het laatste toestel twee jaar later. Inmiddels is Embraer officieel begonnen met de assemblage van het eerste toestel voor de Oostenrijkse luchtmacht. Afbeelding: Embraer
Installeer app Defensie Dichtbij
Defensie heeft op 7 april de app Defensie Dichtbij gelanceerd. Hiermee vergroot Defensie de mogelijkheid om in geval van crisis de samenleving van informatie te blijven voorzien. Defensie Dichtbij is gebouwd voor mobiel gebruik en biedt op termijn ook locatie-specifieke informatie.
Om de app te installeren ga je naar www.defensiedichtbij.nl. Klik daar op de pop-up. Als die niet zichtbaar is, klik dan op het vierkantje met het pijltje omhoog en scroll dan in het menu naar ‘zet op beginscherm’.
De app bevat nu nog alleen defensienieuws. Deze zomer wordt het platform aangevuld met locatie-specifieke informatie, bijvoorbeeld over oefeningen en evenementen. Voorkeuren voor informatie zijn dan zelf in te stellen. Afbeelding: Defensie Dichtbij
