Helikopteroefening leert ontwijken van radar- en infrarooddreiging
Op weg naar de resten van de Romeinse Muur van Hadrianus, op de grens van Schotland en Engeland, zal geen toerist acht slaan op de omvangrijke Spadeadam Range. Het oefengebied gaat dan ook volledig op in de natuur. De range wordt zelfs door de Britse strijdkrachten amper gebruikt. Door wie dan wel? Het Defensie Helikopter Commando (DHC) oefent juist hier tactieken tegen elektronische oorlogsvoering. En dat is met het oog op de uitvoering van Hoofdtaak 1 hard nodig.
Tekst: Arno Marchand | Foto’s: sergeant-majoor Jan Dijkstra | Video: adjudant Eva Klijn
Het moderne terminal-gebouw van Carlisle Lake District Airport lijkt er verlaten bij te liggen. De intentie om van deze voormalige RAF-basis een florerende regionale luchthaven te maken, kwam niet echt van de grond. Maar op de grote parkeerplaats staan diverse leger- en huurvoertuigen, ten teken dat er wel leven in het gebouw is. Dat klopt, want hier is het DHC-detachement neergestreken voor de oefening TAC Blaze, samen met militairen van de Groep Luchtmachtreserve (GLR), de Operationele Groep Gezondheidszorg van de luchtmacht en 11 Luchtmobiele Brigade. Aan de andere kant van het gebouw is het dan ook een drukte van belang. Daar zijn de diverse workshops van allerhande diensten neergezet in een groot afgeschermd park, en zijn er de flightlines. Vanaf daar is het maar een kwartiertje vliegen naar Spadeadam, waar de helikopterbemanningen alles uit de kast moeten en kúnnen halen om radar- en infrarooddreiging vanaf de grond te ontwijken. Of in het geval van de Apaches, uit te schakelen.
‘Hier kunnen we trainen zoals we wíllen trainen’
Dekking
Commandant Helicopter Warfare Center (HWC) luitenant-kolonel Bob Oostrom is leider der oefening (LDO). In die rol geeft hij sturing aan TAC Blaze die maar liefst drie weken duurt. In die tijd leren bemanningen van 298 (Chinook), 300 (Cougar) en 301 Squadron (Apache) om aan dreiging van wapensystemen op de grond te ontkomen. “In dit gebied zijn we niet gelimiteerd in hoogte en kunnen dus het volledige heuvelachtige terrein gebruiken. Het hoogteverschil en de begroeiing levert voor alle typen helikopters primaire dekking. Op deze range leer je het terrein lezen: waar moet ik zijn en waar vooral niet. Daarin moet je vaardig worden door het te doen. Hier kúnnen we trainen zoals we wíllen trainen. In dit haast onbewoonde gebied veroorzaken we geen geluidsoverlast, dus bijna alles kan en mag.”
Wil je meer beelden zien van de oefening met uitleg van LDO Bob Oostrom, bekijk dan deze video.
‘Om voorbereid te zijn op Hoofdtaak 1 moet echt meer getraind worden’
Wapeninstructeurs
Het opleidingsprogramma voor helikopterbemanningen kent vier Blaze-oefeningen waarvan TAC er dus één is. Oostrom: “Met de verschuiving naar Hoofdtaak 1-inzet leggen we de Blaze-oefeningen onder de loep. Er moet meer focus op het nieuw ontstane dreigingsbeeld komen. We werken dat plan nog verder uit.”
TAC Blaze is er echter niet alleen voor het trainen van vliegende bemanningen. Ook een deel van de Helicopter Weapons Instructor Course (HWIC), de wapenschool voor ervaren vliegers en loadmasters, vindt plaats tijdens deze oefening. Juist daarvoor zijn militairen van 11 Luchtmobiele Brigade overgekomen die kunnen worden afgezet en opgepikt op de range. Zo kan de hogeschool van het helikoptervliegen zo realistisch mogelijk te werk gaan. En om dat nóg echter te maken, leveren in de laatste week van de oefening de Britse en de Amerikaanse luchtmacht ondersteuning, afwisselend als bondgenoot en als tegenstander.
‘De HWIC kan altijd op de GLR leunen, top!’
Reservisten
Landmachtkapitein Olaf, Hoofd Helicopter Training and Excercise Control van het HWC, is verantwoordelijk voor het dirigeren van de TAC Blaze-scenario’s vanuit een landmachtperspectief. “De HWIC-studenten doen dat overigens zelf. Ik adviseer hen alleen indien nodig.” Olaf stuurt ook de militairen van de GLR aan die zijn aangevuld met militairen van het Dienjaar. Zij acteren afwisselend op de luchthaven en op de range als oefenvijand. “De reservisten en dienjaarmilitairen hebben echt een prominente rol in de oefening. Ze zijn zeker niet alleen een aanvulling; we hebben ze écht nodig. De HWIC kan altijd op hen leunen. Top!”
‘Hoofdtaak 1-operaties zijn compleet anders dan situaties in Afghanistan en Mali’
Ander kaliber
Kapitein Hamwab, sinds 2017 vlieger op de Cougar, is al voor de derde keer op deze oefening. “Laagvliegen kan je in Nederland ook, maar hier kan je érg laag”, geeft hij aan. “En dat betekent jouw veiligheid als helikopterbemanning. Die hebben we nodig, want Hoofdtaak 1-operaties waarvoor we nu trainen en oefenen, zijn compleet anders dan situaties zoals in Afghanistan en Mali. Daar had je alleen dreiging van kleinkaliberwapens. Die zijn zeker niet ongevaarlijk; dat weten wij als helikopterbemanningen maar al te goed. Maar de wapens gekoppeld aan radars en infraroodzoekers, zijn letterlijk van een heel ander kaliber.”
‘Zo’n bedankje doet je écht wat”
Liefdesverklaring
Op de luchthaven maken de militairen dankbaar gebruik van het lege terminal-gebouw dat een perfect onderkomen biedt aan de oefenende troepen. Briefingsruimtes, eetzaal, kantoren, het is er allemaal. Voor de rechterhand van het Hoofd Inwendige Dienst (HID) sergeant Jeanine wat het wel even puzzelen om het hele detachement ‘in de regio weggelegd te krijgen’. Dat varieerde in grootte van 300, tot op de piek 360 personen. “Dat is gelukt na veel en goed overleg met de airport manager. Zo hebben we besloten om alle maaltijden op het vliegveld te laten verzorgen en alleen het slapen ‘buiten de poort’ te doen. Met alle verschillende diensten betekende dat wel een enorme logistieke uitdaging voor Poltra dat zich onder meer met transport bezighoudt, maar alles is gelukt.”
Op het bureau van de HID’s staat een pot voor fooien en – voor de gein – liefdesverklaringen. Als er op een gegeven moment van de laatste daadwerkelijk een wordt ingedaan, zijn beide dames toch wel enigszins (lees behoorlijk) geraakt. Jeanine: “Dit werk is zo leuk omdat je het iedereen naar de zin probeert te maken. Dat zit in de aard van het beestje, maar zo’n bedankje doet je dan écht wat.”
‘Geen copy-paste van voorgaande edities’
Ondanks dat het DHC al jaren op Carlisle komt voor TAC Blaze, is de oefening geen copy-paste van voorgaande edities. “De start- en landingsbaan is bijvoorbeeld een heel stuk minder goed dan vorig jaar. Dat betekent dat we onze helikopters niet zomaar overal kunnen neerzetten”, vertelt S4 Air majoor Michel, onder wiens verantwoordelijkheid het grootste deel van het programma is georganiseerd.
Maar dat zijn zaken waaraan op de luchthaven een goede mouw te passen is. Samengevat maken de mogelijkheden daar en op de nabijgelegen Spadeadam Range, dit tot een ideaal oefengebied voor deze drie types van het DHC.
