Woensdrecht doet zelf onderhoud aan Nederlandse F-35’s

x
Leestijd: 5 minuten

Het is even goed kijken als je de compleet vernieuwde hangar van het Logistiek Centrum Woensdrecht (LCW) inloopt. Maar verstopt achter heel veel werkstellingen – overigens van Nederlandse makelij – staat een F-35 in onderhoud. De eerste, dus een primeur voor het 980 Onderhoudssquadron, dat er alles aan doet om het vliegtuig weer spic en span af te leveren bij gebruiker 322 Squadron.

Tekst: Arno Marchand | Foto’s: sergeant Sjoerd Hilckmann

Een F-35 staat in onderhoud op Vliegbasis Woensdrecht.
Het F-35 Joint Program Office coördineert de depot planning en stemt dit voor de Nederlandse vloot af in samenwerking met het F-35 Logistics Operation Center.

Vliegtuigen, hoe modern ook, hebben op gezette tijden onderhoud nodig. Zo ook de F-35, alleen gaat het bij dit type nét even anders dan bij alle voorgaande toestellen die het 980 Vliegtuig- en Helikopteronderhoudssquadron van het LCW onder handen nam. Een F-35 is volledig data-gedreven en geeft zelf aan welke onderdelen – voor onderhoud – geïnspecteerd of vervangen moeten worden. Het werk dat op Woensdrecht plaatsvindt, zijn dus eigenlijk modificaties. Daarbij coördineert niet Nederland, maar het F-35 Joint Program Office (JPO) in de Verenigde Staten de zogeheten depot planning. Voor de Nederlandse vloot stemt het JPO dit af met het F-35 Logistics Operation Center dat zowel op Volkel als Woensdrecht huist. Daarvoor hoeven de Nederlandse jachtvliegtuigen niet voor alle depot-onderhoud en modificaties naar een buitenlands onderhoudscentrum, want dit voorjaar opende het National Air Vehicle Depot (NAVD) op Vliegbasis Woensdrecht.

Werkzaamheden in de cockpit van een F-35 en Werkzaamheden aan de staart van de F-35.
De ruimte waar nu het F-35 onderhoud plaatsvindt, kon pas worden omgebouwd na vertrek van de laatste F-16, eind 2022.

Met het verder afleveren van de Nederlandse F-35’s, stijgt ook de capaciteit van het NAVD

Met het eerste toestel in onderhoud is het NAVD 8 februari initial depot capable verklaard. Dat betekent dat het personeel op Woensdrecht – een mix van militairen en burgerambtenaren – nu één dock in gebruik heeft. Met het verder afleveren van de resterende F-35’s aan de Nederlandse squadrons, stijgt ook de capaciteit van het NAVD met eerst twee en daarna drie docks én een overloop-dock waar een toestel in afwachting van onderhoud kan worden gestald.

Badge op de schouder van een werknemer van 980 Squadron
Met straks drie docks in gebruik, zou een nieuw toestel voor onderhoud moeten binnenkomen, precies als een van de drie vrijkomt.
Portretfoto van majoor Jacco Schutten.
Schutten: “De F-35 blijft een grijze driewieler, maar alles er omheen is anders."

Het is zeker geen vanzelfsprekendheid dat een land een eigen NAVD heeft

Jaloers

Dat nog niet alle docks in gebruik zijn, heeft mede te maken met de reorganisatie van het LCW tot onderdeel van het Air Support Command (ASC). “We zitten nog midden in die verandering en niet alle personeel zit al op de nieuwe stoelen”, zegt majoor Jacco Schutten, Projectleider invoering F-35 op het LCW. “Met het groeien van het aantal F-35’s dat onderhoud en modificaties nodig heeft, groeit ook onze organisatie naar het nieuwe ASC.”

Dat onderhoud op Woensdrecht plaatsvindt, is van tevoren in het internationale F-35-programma door het JPO bepaald, want het is zeker geen vanzelfsprekendheid dat een land een eigen NAVD heeft. “Nederland zet in op maximale inzetbaarheid van de jachtvliegtuigen en daarom is een eigen onderhoudscentrum noodzakelijk”, legt het Hoofd Depot Field Team Jacco Mol uit. “Alleen Groot-Brittannië heeft zo’n eigen national depot, gerund door de Royal Air Force en fabrikant BAe.”

Een F-35 staat in onderhoud op Vliegbasis Woensdrecht.
Dat onderhoud op Woensdrecht plaatsvindt, is van tevoren door het JPO bepaald.
Portretfoto van Jacco Mol.
Mol: “Iedereen zei dat het niet kon, maar in driekwart jaar werd de voormalige F-16-onderhoudshangar omgetoverd tot het National Air Vehicle Depot.”

De hal is voorzien van slimmigheden die door eigen personeel zijn bedacht

Dat is een duidelijk verschil met Nederland, waar het depot zowel van de overheid is, als het werk door de overheid wordt uitgevoerd; door Defensie uiteraard. Mol: “We zijn in Groot-Brittannië gaan kijken om te leren wat zij hebben gedaan. Met die lessons learned is deze voormalige F-16-onderhoudshangar in driekwart jaar omgetoverd tot wat het nu is.” Het Rijks Vastgoedbedrijf zette een state-of-the-art faciliteit neer die voldoet aan alle strengen eisen. En de hal is voorzien van allerlei slimmigheden die door eigen personeel zijn bedacht, zoals de ontwikkeling van de onderhoudsstellingen en de besturingssoftware van de verticale opslag in de hangaar. Daarin worden alle componenten en materialen van een vliegtuig in onderhoud gescheiden opgeslagen. Mol: “In de goede zin van het woord zijn de Britten flink jaloers op wat wij hier hebben neergezet.”

Werk aan het neuswiel van de F-35 en Werk aan het hoofdlandingsgestel van de F-35.
Een F-35 geeft zelf aan wat er vervangen moet worden. Maar eens in de zoveel jaar is het toch tijd voor een grote beurt.

‘Dat hoort allemaal bij een eerste toestel dat binnenkomt’

Kritisch

Gaat alles dan helemaal volgens planning? “Nou bijna,” geeft Schutten aan, “maar met zo’n project loop je altijd tegen wat dingen aan. Kleine zaken hoor, zoals gereedschap dat er nog niet is, waardoor je bepaalde zaken niet kunt uitvoeren. Dat hoort allemaal bij een eerste toestel dat binnenkomt. Niets ernstigs. Je moet dit project ook echt zien als kruipen-lopen-rennen, net zoals de introductie van het wapensysteem bij de operationele squadrons.” Daarbij is ook het personeel een zeer kritisch onderdeel. Schutten: “Op het gebied van structures hebben we echt meer handjes nodig. Als iemand zich geroepen voelt, is hij of zij van harte welkom!”

Close up van een werkplatform voor de F-35.
Nijl Aircraft Docking was een van de Nederlandse bedrijven dat profiteerde van de aanschaf van de F-35. Het leverde voor het NAVD deze onderhoudsplatformen, mede op basis van de input van 980-personeel. Vanuit het buitenland is er al veel interesse in deze werkstellingen.

Dit toestel krijgt als eerste een remparachute-opbouw achter op de romp

Alfabet

“Je denkt van tevoren dat je overal aan hebt gedacht,” zegt Mol, “maar er is geen roadbook voor een NAVD als dit. Nederland is het eerste land dat het realiseert. Dan loop je wel eens tegen wat aan.” “Als je op de schaal van A tot Z kijkt, zijn we nu halverwege het alfabet”, vervolgt Schutte. “En op een gegeven moment moet je gewoon beginnen. En dat hebben we gedaan. Bij de F-16 was dat veertig jaar geleden net zo.”

Ondertussen is de tweede F-35 de hangar van het NAVD binnengerold. Dit toestel krijgt als eerste ook een modificatie: een remparachute-opbouw achter op de romp. Daarmee schakelt het 980 Squadron weer een versnelling hoger.