Oefening Riptide levert 860 Squadron schat aan gegevens op

Een superrealistische nationale onderzeebootoefening met de inzet van drie NH90-maritieme gevechtshelikopters in de onderzeebootbestrijdingsrol. Dat waren de gegevens voor de oefening Riptide die in april plaatsvond voor de kust van Noorwegen.
 

Tekst: Evert Brouwer | Foto’s: sergeant-majoor Aaron Zwaal

Formatie van de deelnemers aan de anti-onderzeebootoefening Riptide met van voor naar achter een NH90, Zr.Ms. Dolfijn, Zr.Ms. Mercuur, Zr.Ms. Van Amstel en Zr.Ms. Johan de Witt.
Mooie formatie van de deelnemers aan de anti-onderzeebootoefening Riptide met van voor naar achter een NH90, Zr.Ms. Dolfijn, Zr.Ms. Mercuur, Zr.Ms. Van Amstel en Zr.Ms. Johan de Witt. De downwash van de NH90 heeft de vorm van een reusachtige onderzeeboot of walvis.
De badge van Riptide.
Zoals wel vaker kent ook deze oefening een eigen badge. Het ontwerp is van sergeant Patrick van 860 Squadron.

De helikopters van 860 Squadron van het Defensie Helikopter Commando (DHC) vliegen tijdens de oefening vanaf het amfibisch transportschip Zr.Ms. Johan de Witt en het multipurpose fregat Zr.Ms. Van Amstel. In acht dagen klokken ze in de anti-submarine warfare (ASW)-oefening liefst 75 uur.

Onderzeebootbestrijding staat na de aanval van Rusland op Oekraïne en de activiteiten boven en onder het wateroppervlak, na jaren weer vetgedrukt op de agenda van het Commando Zeestrijdkrachten. En daarmee dus ook op die van 860 Squadron. Deze oefening, met de inzet van zoveel middelen, zorgt ervoor dat de kennis en kunde wordt aangepast aan de eisen van deze tijd.

Een NH90 landt op Zr.Ms. Johan de Witt.
Een NH90 in de landing op Zr.Ms. Johan de Witt. De vliegdekofficier loodst de helikopter binnen.

Het Commando Zeestrijdkrachten brengt de schepen en helikopters (van het Commando Luchtstrijdkrachten) met in totaal zo’n 385 opvarenden ‘op de mat’. “We hebben een schat aan ervaring opgedaan”, zegt commandant Zr.Ms. Van Amstel en leider de oefening, kapitein-luitenant ter zee Wilco Faber. “De kennis en kunde zijn verbreed en vergroot. Onze operators hebben geoefend met een ‘live’ onderzeeboot. Die moet dan weer reageren op de aanwezigheid van de Van Amstel en de NH90’s. Dat is wel even anders dan een simulator. Je zit hier in een grote bak met water en weersomstandigheden die per uur veranderen.”

Aan dek van de Johan de Witt worden de helikopters gereed gemaakt voor inzet, De externe stroomvoorziening wordt aangebracht, Een militair van 860 Squadron spreidt de rotorbladen van de NH90.
Op Zr.Ms. Johan de Witt maakt personeel van 860 Squadron de NH90’s gereed voor inzet, net na vertrek uit Bergen. De external power unit wordt aangesloten om te kunnen opstarten. Vervolgens worden de rotorbladen gespreid om de toestellen vlieggereed te maken.
Sensoroperator sergeant-majoor Marcel.
Sergeant-majoor Marcel was een van de eerste sensoroperators die op de NH90 is opgeleid voor onderzeebootbestrijding.

Fenomenaal

Ook tactical coordinator (tacco) op de NH90 luitenant ter zee 1 Tim en sensor-operator sergeant-majoor Marcel kijken met grote tevredenheid terug. “860 Squadron was met 55 man aan boord van Zr.Ms. Johan de Witt en dat komt zelden voor. We hebben vrijwel continu helikoptercapaciteit kunnen bieden, alleen in de vroege ochtend tussen 5 en 7 uur was het stil. De ondersteuning van de Johan de Witt was fenomenaal, terwijl het schip niet lang tevoren is aangewezen als platform”, vertellen beiden gezamenlijk.

Militairen van de boordvliegploeg halen de zogenoemde lashings waarmee de NH90 is gezekerd op de Johan de Witt, weg, De tactical coördinator geeft het teken dat alles ok is, De helikopter staat gereed voor vertrek.
Militairen van de boordvliegploeg van 860 Squadron halen de zogenoemde lashings waarmee de NH90 is gezekerd, weg. Daarna volgt duim omhoog! De heli is gereed voor vertrek. Op de zijkant is overigens te zien hoeveel drugstransporten deze NH90 in het Caribisch gebied heeft onderschept tijdens eerdere inzetten. Na de laatste handelingen stellen vliegdekofficier (met gele helm) en de boordvliegploeg zich op, ten teken dat alles klaar is voor vertrek.
Tactical coordinator luitenant ter zee 1 Tim.
Tactical coordinator luitenant ter zee 1 Tim.

“Met simulatie train je vooral de technische vaardigheden”, vervolgt Tim. Nu konden we op elkaar reageren. Er zitten onder water echte mensen die nadenken en onverwachte beslissingen nemen die weer een gevolg voor jou hebben. Het was ook een perfecte omgeving voor onderzeebootbestrijding. Het water is hier veel dieper dan de Noordzee, zo’n 300 meter, dus met meer mogelijkheden voor een onderzeeër om zich te verstoppen.”

Beeld vanuit de cockpit van de NH90.
Links: Zr.Ms. Dolfijn doet op deze foto nog niet veel moeite om zich te verstoppen. Rechts: “Marking dip” geeft de tactical coördinator uit over de radio. De NH90 hangt even stil als de dipping sonar te water gaat.

Niet verstoren

ASW-operaties zijn zoals altijd een kat-en-muisspel op wat zich boven en onder water afspeelt. Tim: “Het is zaak dat de systemen voor de onderzeebootbestrijding elkaar niet storen. “De Van Amstel heeft de beproefde Low Frequency Active Passive Sonar (LFAPS) en de boegsonar. Die LFAPS wil je niet hinderen met de signalen van de dipping sonar en sonoboeien van onze NH90.”

Sensoroperators aan het werk in de NH90.
Aan boord van de NH90 vliegt de vlieger (foto linksboven) op aanwijzingen van de tacco (rechtsboven). Hij is in Noorse fjorden op zoek naar de onderzeeboot, samen met de twee sensoroperators die achter in de NH90 aan het werk zijn (foto’s onder).

De tactieken van elkaar leren kennen en trainen hoe je de eigen middelen het beste inzet, daarom draait bij Riptide. “We dachten een paar keer de Dolfijn te pakken te hebben, maar de boot lag héél ergens anders”, zegt Tim. “Aan de andere kant hebben we samen met de Van Amstel de onderzeeboot de indruk gegeven dat we haar elders zochten, terwijl we precies wisten waar ze voer. Dat geeft een tactisch voordeel.”

De eerste resultaten van Riptide kunnen soms ter plekke al worden geanalyseerd door de aanwezigheid van medewerkers van het Maritime Warfare Centre. Tim: “Dat was echt heel goed, want je kunt daarmee direct aan de gang tijdens de oefening. De resultaten hebben echt een schat aan gegevens voor ons opgeleverd.”

Een NH90 vliegt boven de John de Witt.
Op volle zee hangt een NH90 boven de Johan de Witt terwijl een ander exemplaar op het achterdek staat.
Een Noorse AW101 zet een passagier af op het achterdek van de Van Amstel.
Samenwerking was er onder andere met een Amerikaanse P-8 Poseidon, een Duitse P-3C Orion, Britse Dauphin en deze AW101 Search And Rescue-helikopters van de Noorse luchtmacht.