Tekst Evert Brouwer
Foto Tomislav Brandt (Mediacentrum Defensie Kroatië)

Kroatisch demoteam haalt alles uit turboprop

x
Leestijd: 4 minuten

“Na de loop gaat Wings of Storm over in een Lazy Eight”, klinkt de stem van eerste luitenant Daniejel Rigo door de Kroatische lucht. Vier PC-9 turboprops van het inmiddels vermaarde Kroatische demonstratieteam voeren onder de tonen van de Amerikaanse band The Gossip hun programma op, boven het militaire vliegveld van Zadar. Het woord ‘trots’ valt vele malen, want sinds de oprichting in 2005 heeft de wisselende ploeg vele prijzen gewonnen.

Ze doen dit naast hun dagelijks werk

Een demonstratieteam van de luchtmacht met propellervliegtuigen: dat is al een bijzonderheid. Dat de zes leden van de demoploeg dit doen naast hun dagelijks werk als instructeur, maakt het min of meer uniek. “Ze oefenen zo’n vijftig tot zeventig uur per jaar”, weet luitenant-kolonel Robert Riberić, commandant van het 392 Fixed Wing Squadron op Zadar Airbase. Zijn eenheid bestaat uit zeventien PC-9M toestellen van het Zwitserse Pilatus – het jongere en grotere broertje van onze PC-7 – en vier Tsjechische Zlín 242L’s.

Het demoteam van Wings of Storm, met van links naar rechts majoor Ivan Andić, kapitein Darko Belančić, de Oostenrijkse brigadegeneraal Wolfgang Peischl (president EMPA), majoor Nino Perović en kapitein Krešimir Ostrić. De demonstratie vond plaats tijdens een bezoek van de European Military Press Agency, EMPA.

Uitverkorenen

De show van Wings of Storm duurt 23 minuten, met veertien verschillende manoeuvres. Dit is overigens niet standaard; het programma is afhankelijk van de beschikbaarheid van de vliegers én natuurlijk de weersomstandigheden. “Soms vliegen we met vier man, de andere keer met vijf of zes”, legt overste Riberić uit.

G-krachten van -2,5 tot +6,5

Met een snelheid van zo’n 550 kilometer per uur zoeven ze op soms maar twee meter van elkaar op vijftig tot honderd meter boven de grond. De vliegers trekken G-krachten van -2,5 tot +6,5. De uitverkorenen voor Wings of Storm komen uit de groep van ervaren instructeurs, die alles uit de kist kunnen halen. Ze krijgen een uitgebreide training, eerst in tweetallen en tot slot in een formatie van zes toestellen.

Terwijl ‘Heavy Cross’ van The Gossip door de luidsprekers schalt, voeren de vliegers hun manoeuvres uit met de PC-9.

Prijzen

Het eerste optreden was in 2005 ter herdenking van Operatie Storm, tien jaar daarvoor. Inmiddels zijn er meer dan tweehonderd demonstraties geweest, waarvan zestig buiten het eigen land. Prijzen won het team tijdens vliegshows in Tsjechië (2012 en 2014), Denemarken (2012), het Verenigd Koninkrijk (2016) en Slowakije (2017). Internationaal vermaard dus. “We krijgen regelmatig bezoek van collega’s van andere demonstratieteams als de Frecce Tricolore uit Italië en Patrouille de France. Wij leren van hen en zij komen hier min of meer sparren”, zegt kolonel-vlieger Goran Huliev, commandant van het trainingscentrum Rudolf Perešin.

De ervaren instructeurs weten alles uit hun kist te halen.

Vernoemd naar grootste veldslag

Krila Oluje, zoals je Wings of Storm in het Kroatisch uitspreekt, is vernoemd naar Operatie Storm tijdens de onafhankelijkheidsstrijd in augustus 1995. Bij deze grootste veldslag sinds de Tweede Wereldoorlog werd een deel van het betwiste Krajina heroverd op de Serviërs. Langs de wegen naar de hoger gelegen stad Knin zijn nog steeds de gevolgen van die oorlog te zien; de kapotgeschoten huizen van de gevluchte Kroatische Serviërs staan er nog net zo bij als 26 jaar geleden.

De demoploeg werd ooit ‘weggekocht’ door het emiraat Qatar.

Een eer

Het is trouwens een klein wonder dat Wings of Storm al dik 25 jaar bestaat. Na een optreden in het Midden-Oosten werd de toenmalige demoploeg ‘weggekocht’ door het emiraat Qatar. Een bladzijde waaraan overste Riberić liever niet wordt herinnerd. “Uitsluiten dat dit ooit opnieuw gebeurt, kunnen we niet. Feit is dat onze vliegers het een eer vinden om deze demo’s te mogen vliegen.”

Deze vlieginstructeurs blijven zo’n vijf jaar bij Wings of Storm. In die periode wisselen ze ook van positie, zodat de nieuwelingen op de gemakkelijkere posities kunnen beginnen.” Vandaar dat nu een kapitein, Darko Belančić, de groep leidt en de majoors Nino Perović en Ivan Andić in de lucht ondergeschikten zijn. Vooral de teamleider is zeer ervaren. Hij, met 2.200 vlieguren, kwam er in 2015 bij en heeft al 72 keer als commandant van Wings of Storm opgetreden.

Op Zadar Airbase zijn meer toestellen te zien, zoals de Mi-8 transporthelikopter en de brandbestrijder CL-415.

Veranderingen

Zadar is de thuisbasis voor de 93 Wing van de Kroatische luchtmacht. Het bestaat uit 392 Fixed Wing Squadron (PC-9), 855 Firefighter Squadron (CL-215 en CL-415), 393 (Mi-8) en 395 Helicopter Squadron (OH-58D Kiowa). En er zijn veranderingen in aantocht. De Kroatische luchtmacht neemt eindelijk afscheid van de twaalf MiG-21’s die het telt. Er zijn een dozijn gebruikte Dassault Rafales van de Franse luchtmacht overgenomen. “Over drie jaar moeten de eerste toestellen na een opknapbeurt beschikbaar zijn”, zegt kolonel Huliev. Hij hoopt met een dot aan ervaring op de MiG-21 nog te kunnen omscholen naar het nieuwe toestel. “Daarvoor is nog wel tijd nodig, voor iedereen. Als je tien procent van je ervaring op en kennis over de MiG kunt meenemen naar de Rafale, is dat al veel.”

Ook de Kroatische luchtmacht kent problemen met de werving. “Onze opleidingen zijn veeleisend en tijdrovend. Niet alleen met de werving, maar ook in de opleidingen hebben we uitdagingen.” Dat neemt niet weg dat de basisopleiding op de PC-9 ook voor andere landen beschikbaar is. Hongaarse, Tsjechische, Noord-Macedonische en Omanese militairen komen herhaaldelijk langs in Zadar. Luitenant-kolonel Robert Riberić, commandant 392 Fixed Wing Squadron: “We hebben door de jaren heen 156 Kroatische vliegers afgeleverd en we hebben er nu tien in opleiding.”

De basisopleiding op de PC-9 is ook voor andere landen beschikbaar.