Tekst ritmeester Charlotte Snel
Foto sergeant Jan Dijkstra; video: sergeant-majoor Ruud Mol
Op missie in eigen land
4 vliegtuigen van A naar B verplaatsen is 1, maar een heel squadron oppakken en naar de andere kant van het land verplaatsen? Daar komt heel wat meer bij kijken. Tijdens oefening Frisian Lightning II ondervond het 322 F-35 Squadron hoe het is om buiten de vertrouwde thuisbasis een ‘missie’ te draaien.
Ik ga op reis en neem mee… 4 F-35’s, 200 man personeel, 29 vrachtwagens en tonnen aan materieel. Travel light? Dat zit er voor het 322 F-35 Squadron niet in. Voor een logeerpartij op een paar honderd kilometer afstand van de thuisbasis nam de club uit Leeuwarden zo’n beetje de hele inventaris mee. Deze maand draaide het squadron 3 weken lang een ‘missie’ op Volkel. En dat werd serieus aangevlogen. Toch iets vergeten mee te nemen? “Jammer dan”, zegt eerste-luitenant Glenn. “In missiegebied kun je ook niet zomaar even terugrijden.”
Scheidsrechter
Glenn is deze weken op Vliegbasis Volkel niet alleen hoofd Logistiek, maar fungeert ook een beetje als scheidsrechter. De luitenant bewaakt de lijn tussen de doelstelling van oefening Frisian Lightning II (‘opereren vanaf een andere basis met alleen de spullen die we bij ons hebben’) en de passie van het squadron (‘we willen vliegen!’). Als luchtmachter voelt hij de passie, maar als logistiekeling moet hij verder kijken dan de drang om te vliegen. Glenn is de man van de lijstjes en cijfers.
Op papier klinkt het simpel
Een half jaar geleden begon hij met collega’s te plannen voor de oefening. Op papier klinkt het simpel: 4 vliegtuigen verplaatsen en paklijsten afwerken. Maar waar die lijsten voor de F-16 al lang kant en klaar op de plank liggen, moet er bij de splinternieuwe F-35 bij nul worden begonnen. Glenn: “In de voorbereidingen gaat het dan opeens om basale vragen: hoe zetten we de onderdelen goed vast? Hebben we de juiste documenten beschikbaar om het artikel volgens wet- en regelgeving te kunnen transporteren?”
Geclassificeerde informatie
Los van de fysieke spullen is er nog het gevoelige F-35-computersysteem waarbij de data voor verplaatsing compleet moet worden overgezet op een mobiele server. Een miljoen databestanden vol geclassificeerde informatie kopiëren, controleren en op afstand laten draaien, ook daar zit meer tijd en mankracht in dan je op papier zou denken. Al met al een aardige druk op de schouders van de ICT- en logistieke afdelingen van het 322 Squadron en de betrokken partners.
‘Balen; even terugrijden zit er niet in’
Realistisch oefenen
Om alles in goede banen te leiden, werd vooraf een zo gedetailleerd mogelijke inschatting gemaakt van de spullen en voorzieningen die nodig zijn om met een heel squadron wekenlang buiten de vertrouwde thuisbasis te werken en leven. Dan hebben we het echt over álles: van huisvesting en balpennen tot netwerkverbindingen en reserveonderdelen. En hoewel de paklijst met alle zorgvuldigheid is opgesteld, kan het ter plekke best zijn dat er nog eens mis wordt gegrepen. Balen, want even terugrijden naar Leeuwarden zit er in zo’n geval niet in, benadrukt Glenn.
“Het doel is zo realistisch mogelijk oefenen. Heel zuur als dan, zoals van de week, blijkt dat we een bepaald reserveonderdeel missen. Misschien ligt het nog op de plank in Leeuwarden, maar dat doet er in dit scenario niet toe. We moeten gewoon de officiële lijnen volgen.”
Als het erop aankomt
Die lijnen leiden in het geval van de F-35 naar fabrikant Lockheed Martin. In de Verenigde Staten wordt bekeken waar het onderdeel op voorraad is. Dat kan in een Amerikaans distributiecentrum zijn of bij een partnerland dichter bij huis. Een proces dat voor iedereen nieuw is. Glenn: “Wel een goede test. Laat ’t er maar eens op aan komen. Dan weten we meteen hoe lang het nu écht duurt voor we zo’n reserveonderdeel binnen hebben.”
‘Dan weten we meteen hoe lang het écht duurt’
Vallen, opstaan en vooral veel leren. Oefening Frisian Lightning II leent zich er perfect voor: op ‘missie’, maar toch dicht bij huis. Glenn is inmiddels al een paar stappen verder. “Tijdens de oefening zelf zijn wij, naast het blussen van brandjes, vooral bezig met de terugreis naar Leeuwarden. En we kijken nu al vooruit naar de volgende oefening: verplaatsen naar een buitenlandse vliegbasis en daarvandaan opereren met de F-35. Mét alle ervaringen en geleerde lessen van deze oefening op zak. Een nog grotere logistieke uitdaging, maar wij hebben er alle vertrouwen in!”
‘Eerst kruipen, dan sprinten’
Hoewel het zwaartepunt van Frisian Lightning II op de logistieke verplaatsing lag, waren er voor de F-35 vliegers ook de nodige vinkjes te behalen. Dagelijks trainden zij onder andere het nachtvliegen en het droppen van (oefen)munitie. Commandant 322 F-35 Squadron luitenant-kolonel Guido Schols: “We zijn een squadron in opwerking en training. Veel van onze mensen, zowel vliegers als ondersteunende diensten, maken voor het eerst kennis met bepaalde processen. Deze oefening is een goede stresstest. Ik ga tot de pijngrens en dan nét een tandje terug, zodat we weten waar onze limieten zitten als we uiteindelijk echt op uitzending gaan. Het is een groot leerproces. We zijn nu nog aan het kruipen, maar eind 2021 moet dat een goede sprint zijn.”
Op missie in eigen land: zien hoe dat eraan toegaat vanaf Volkel? Bekijk dan hieronder de videoclip van Frisian Lightning II.
Road to IOC
Frisian Lightning II liep van maandag 9 tot en met vrijdag 20 november en is het 2e deel van een serie luchtmachtoefeningen met als doel het gereed stellen en inzetten van de nieuwe F-35 jachtvliegtuigen. Oftewel, de ‘Road to IOC’ (Initiatial Operational Capability) die eind 2021 voltooid moet zijn. Hiermee wil de Koninklijke Luchtmacht laten zien en bewijzen dat het met 4 F-35’s voor een korte periode op uitzending kan gaan.
