2,5 kilo luchtmachtgeschiedenis

NIMH maakt Kroniek van de Koninklijke Luchtmacht 

Naast veel militaire luchtvaart en alles wat daarbij hoort, was de eerste van 2 Luchtmachtdagen ook het moment voor de presentatie van de ‘Kroniek van de Koninklijke Luchtmacht’. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) werkte 4 jaar aan het naslagwerk waarvan Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Dennis Luyt het eerste exemplaar in ontvangst nam.

4 jaar geleden wordt het plan voor een kroniek van de luchtmacht concreet. De marine heeft er sinds 2003 al een en die dient de luchtmacht als voorbeeld. “Waarom? Omdat ieder zichzelf respecterende organisatie belang heeft bij een goed naslagwerk”, zegt Jan Janssen. “Ik ben begonnen met wat ik aan belangrijke datums en gebeurtenissen uit het hoofd kon noteren. En dat was al best veel.” De – onder andere – voormalig directeur Militaire Luchtvaart Museum en Hoofd Sectie Luchtmachthistorie wordt projectleider, Rogier Koedijk de belangrijkste schrijver en onderzoeker. Die laatste begint op projectcontract, maar is inmiddels fulltime historicus bij het NIMH. “Daarna is het werk heel gestructureerd voortgezet met het ‘doorakkeren’ van allerhande standaardwerken, boeken, naslagwerken, gespecialiseerde onderzoeken”, vult Koedijk aan. “Ook alle edities van de Vliegende Hollander zijn van voor tot achter doorgenomen. Dat mondde uit in een grote database.”

Pionierswerk

“Ik was hiervoor niet echt een luchtmachtkenner,” erkent Koedijk, “maar Jan natuurlijk wel. Die herkent een commandant vanaf de rug. En je leert in 4 jaar veel, over de volle breedte van de luchtmacht. Gelukkig heb ik diverse NIMH-collega’s met heel veel kennis op luchtmachtgebied.” Een aantal daarvan schrijft aan het boek mee en diverse tegenlezers leveren eveneens hun bijdrage.
Was op iedere dag wel een item te vinden? “Al vrij snel waren we het over 340 dagen eens”, vertelt Janssen. “Op sommige dagen hadden we 1 item, op andere 3 tot 4. We hebben vooral heel wat pionierswerk moeten doen voor de periode van 1914-1940 van de Indische luchtvaart. Daarmee hebben Henk Kauffman, Max Schep, en kolonel b.d. Anne Tjepkema ons gelukkig goed mee geholpen. En bij de Meidagen van 1940 Peter Grimm, als kenner bij uitstek van dat onderwerp.”

Zwaargewicht

Foto’s spelen een zeer belangrijke rol in het boek. Daarvoor kunnen Janssen en Koedijk gelukkig terugvallen op NIMH-collega Judith Moortgat. Koedijk: “Zij heeft 3 jaar lang foto’s gezocht. Veel was in ons eigen archief te vinden, maar niet alles. In beginsel hadden we bij iedere tekst een foto gedacht, maar dan was het boek nóg dikker geworden. En nu weegt-ie al 2,5 kilo! Met z’n 3’en hebben dan ook keuzes gemaakt: een goede mix tussen vliegtuigen, mensen, inzet, infrastructuur, enzovoort.
Janssen heeft er zelf vooral ook iets in willen leggen over de cultuur van de luchtmacht: “iets over mensen en organisatorische zaken, over tradities en niet alleen vliegtuigen. Ik vind het een heel mooi boek geworden. Het is wel een beetje de afsluiting van mijn luchtmachtgeschiedschrijving.”

850

“Voor publicatie hadden de auteurs niet echt een harde datum, “maar de afgelopen Luchtmachtdagen hebben we wel steeds als richtpunt gehouden”, zegt Koedijk. “Uiteindelijk was het – zoals gebruikelijk – flink doorpezen om de deadline te halen, maar het is gelukt.”
Geen sinecure, want de 516 pagina’s tellen maar liefst 850 teksten. “Leuk was het maken zéker, maar op een gegeven moment wordt het ook heel intensief. Heb je 100 tekstjes af, moet je er nog 750. Het lukt een heel enkele keer om 4 teksten op een dag te maken dagen, maar meestal zijn het er 2, soms zelfs maar 1. Je moet namelijk wel alles lezen voordat je tot een tekstje van zo’n 200 woorden komt.”

Wijzer

Of dit een standaardwerk voor de luchtmacht, wil Koedijk niet direct zeggen. “Dat zou natuurlijk wel heel mooi zijn! Het is in ieder geval een naslagwerk en een koffietafelboek dat je lekker kunt doorbladeren en waar je ook écht wijzer van wordt. Het is ook niet alleen maar een ‘goede verhalen boek’; zaken die misgingen, staan er net zo goed in. Dit boek vertelt het hele verhaal; we hebben het onafhankelijk samengesteld. Maar natuurlijk moesten we ook keuzes maken en is het nooit volledig.” “Dit is een boek voor op het bureau de commandant: waar waren we vandaag 30 jaar geleden mee bezig?”, besluit Janssen. “En voor de luchtmachtliefhebber natuurlijk.”

Foto onder: Een groot deel van de auteurs en meelezers tijdens de presentatie van de kroniek.

Tekst: Arno Marchand
Foto: sergeant Aaron Zwaal