01

Dit artikel hoort bij: de Vliegende Hollander 04 | 2019

Civiel toestel wordt militaire tanker

Download afbeelding (6,4 MB)

Een kijkje in de vliegtuigfabriek van Airbus

x
De tweede A330 (M2) is in februari aangekomen in Getafe en staat naast het eerste klaar om ontmanteld en omgebouwd te worden.

Van een civiel verkeersvliegtuig een militaire tanker maken: hoe doe je dat? Je bouwt eerst een ‘normale’ airliner, vervoert hem naar een andere fabriek, breekt hem daar zo goed als volledig af en bouwt hem dan weer op met militaire aanpassingen. Omslachtig? Toch niet. Het is de meest efficiënte en tevens goedkoopste manier om het A330 Multi Role Tanker Transportvliegtuig, kortweg MRTT te produceren.

De Airbus-techneuten in het Spaanse Getafe zijn er inmiddels in gespecialiseerd. Bijna 12 jaar geleden leverden ze hun eerste verbouwde A330 af aan Australië. In de jaren erna volgden er nog 34 aan diverse landen over de hele wereld. Een strakke planning, 3 hangaars en ruim 100.000 technische manuren hebben de Spanjaarden nodig om een toestel in krap een jaar tijd om te bouwen.

Het eerste toestel dat volgend jaar mei wordt opgeleverd staat met zijn ‘achterwerk’ buiten de hangaar. Zo kan men buiten diverse testen afnemen en techneuten die binnenin het toestel werken, kunnen via de hangaar het vliegtuig betreden. Dit is makkelijker, maar vooral veiliger.

Strikt verboden

Al lopende door de immense fabriek zijn de verschillende stadia van de wederopbouw duidelijk zichtbaar. Foto’s nemen door buitenstaanders is strikt verboden. Het commerciële Airbus maakt de details van haar productieproces niet graag wereldkundig. Ook beschermt het bedrijf haar internationale militaire klantenkring tegen pottenkijkers. Hoewel, van een afstandje langslopen mag wel als ‘medeklant’. Opnameapparatuur in de tas of jaszak wel te verstaan. Dat mag er pas uit bij het ‘eigen’ toestel in wording.

Van civiel verkeerstoestel naar militair tankertoestel, wat moet je verbouwen en aanpassen? Bekijk het in deze hotspot en klik op de kruisjes.

Verflaag

Het vervangen van de gele tijdelijke anti-corrosie coating door de definitieve grijze verflaag mét Nederlandse roundel en het MMU-logo (Multinational MRTT Unit) op alle 8 toestellen. De vliegtuigen zijn dan wel NAVO-eigendom, maar omdat Nederland de leiding heeft in het project en de thuisbasis op vliegbasis Eindhoven gestationeerd is, worden alle toestellen geregistreerd in Nederland.

Passagiersconfiguratie

De configuratie van de stoelen aanpassen. Het standaard aantal van 236 economy class en 31 businessclass stoelen blijft behouden. Al wordt de laatste iets versoberd naar een soort economy plus. Voor de medische evacuatie (medivac)-configuratie kan het voorste en middelste compartiment worden omgebouwd. De samenstelling wordt dan: 6 intensive care units, 16 stretchers, 21 stoelen voor medisch personeel en 96 passagiersstoelen (in het achterste compartiment). Verder worden de stoelen uitgevoerd met extra stevige stoffering en een individuele USB-aansluiting te gebruiken voor telefoons, tablets en laptops (dat is uniek voor de Nederlandse militaire vloot). De televisieschermen in het plafond worden niet ingebouwd.

Cockpit

- Air-to-Air Refueling (AAR) Operator Station inbouwen. Bij de KDC-10 zit dit niet in, maar direct achter de cockpit. - Civiele Communicatiemiddelen vervangen door militaire varianten en diverse verbindingen toevoegen die communiceren met het AAR Operator Station. - Vloer en wanden bepantseren met kevlar platen ter bescherming tegen klein kaliber wapens. Dit heeft de KDC-10 niet; crew en bemanning dragen scherfvesten boven onveilige gebieden.

Boom

Een tankbuis, de zogenoemde ‘boom’ van 14 meter lang (uitgeschoven 21 meter) en zo’n 4.000 kilo zwaar, toevoegen. Hierbij hoort ook de aanleg van de bijbehorende brandstofleidingen en het verstevigen van de buik van het toestel waaraan de buis hangt.

Zelfbescherming

Inbouwen van het Directed Infrared Counter Measures System. Dit typisch militaire systeem verstoort met een laserstraal de kop van een naderende raket (de KDC-10 heeft dit afweersysteem niet).

Camerasysteem AAR

Onder de romp een camerasysteem van 14 hoge definitie dag- en nachtcamera’s ophangen: - 4 ronddraaiende inspectiecamera’s (vlakbij elke vleugel een set dag- en nachtcamera’s) - 4 camera’s om 3D-beelden te kunnen genereren van het bij te tanken vliegtuig (2 dag- en 2 nachtcamera’s) - 6 panoramacamera’s voor de boom en de 2 pods (ieder tanksysteem 1 dag- en 1 nachtcamera). De KDC-10 heeft 5 camera’s om de boom te kunnen bedienen en de toestellen aan de vleugel te monitoren.

Under-wing pods

Aanbrengen van 2 under-wing pods voor het ‘hose and drogue’-tanksysteem. Dit kan aan de buitenste motorophangpunten, die niet gebruikt wordt. Ter verduidelijking: alle A330’s worden standaard uitgerust met de vleugels van een A340, die 2 motoren per vleugel heeft. De A330 vliegt echter met 2 motoren.

Slimste manier

Waarom een gloednieuw toestel bouwen, afbreken en weer opbouwen met aanpassingen de slimste werkwijze is? Simpel. Het geautomatiseerde productieproces van de A330-fabrikant in het Franse Toulouse verloopt zó gestroomlijnd, dat elke verstoring enorme kosten met zich meebrengt. Eerst een goed basistoestel opleveren en daarna door experts laten ombouwen, bleek verreweg de snelste en goedkoopste oplossing. Bovendien kunnen de techneuten in het ombouwproces makkelijker specifieke klantwensen meenemen, zoals andere stoelbekleding, configuratieopties voor het vervoeren van passagiers en gewonden en het aanbrengen van beschermingsmiddelen zoals kevlar platen.

Het Spaanse registratienummer met bijbehorende vlag gaan eraf zodra het toestel wordt overgespoten en overgedragen aan de multinationale MRTT Unit op vliegbasis Eindhoven. Voor het eerste toestel is dat mei 2020, voor deze M2 een maand later.

Bijna klaar

Het eerste toestel dat het landenconsortium onder NAVO-vlag kocht, is bijna klaar. De testperiode is in volle gang en loopt na 5 maanden in mei af. Daarna volgt in juli de civiele certificering volgens de Europese luchtvaartautoriteit EASA. Eind van die maand beginnen de eerste 4 vliegcrews ook aan hun omscholing van 3 maanden. Vervolgens krijgt het toestel in oktober als het goed is de militaire certificering volgens de richtlijnen van de (Nederlandse) Militaire Luchtvaartautoriteit. Vliegcrews en techneuten kunnen dan in de praktijk trainen met het vliegtuig. Uiteindelijk mag de Multinational MRTT Unit (MMU) in mei 2020 dit eerste toestel op vliegbasis Eindhoven verwelkomen. Eén van de 2 KDC-10's is dan al uit de vaart genomen (eind 2019). De andere vliegt nog door tot eind 2021.

Vanaf wanneer vliegen?

De 8 al bestelde vliegtuigen worden volgens onderstaande planning geleverd:

  • Mei 2020, vliegbasis Eindhoven
  • Juni 2020, vliegbasis Eindhoven
  • November 2020, Flughafen Köln-Wahn (Duitsland)
  • Maart 2021, Flughafen Köln-Wahn (Duitsland)
  • September 2021, vliegbasis Eindhoven
  • April 2022, Flughafen Köln-Wahn (Duitsland)
  • September 2022, vliegbasis Eindhoven

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

  • Januari 2023 - medio 2024, optioneel 3 extra vliegtuigen (plaatsing afhankelijk van het land/de landen die toetreden) 
  • Oktober 2024, vliegbasis Eindhoven

Om de uitgifte van budgetten voor alle deelnemende landen zoveel mogelijk te spreiden over de leveringsperiode staan de 3 optionele vliegtuigen wel alvast in de planning voor begin 2023 tot medio 2024.

Voor Airbus nog 25 van het totale orderboek van 60 A330 MRTT’s te gaan. Nederland bestelde samen met België, Duitsland, Luxemburg en Noorwegen 8 toestellen met een optie dit te verhogen naar 11. Momenteel denken diverse landen nog na over hun deelname aan de NAVO-tankercapaciteit. Uiterlijk dit najaar dienen zij daarover een besluit te nemen, anders vervallen de opties bij Airbus.

Tekst: Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto's: Airbus

Naar de Inhoudsopgave