‘Het enige waaraan hier geen tekort is, zijn glimlachen’

Burundi werd verscheurd door een burgeroorlog tussen Hutu’s en Tutsi’s. Vijf jaar nadat de laatste wapens zijn neergelegd, zitten 2 Nederlandse luchtmachters zogezegd embedded op het Burundese ministerie van Defensie.

Luitenant-kolonel Rob Gouders - Werken in Burundi

‘Als mensen blij zijn om je weer te zien, heb je een goede vertrouwensband opgebouwd. Ik ben namelijk voor de tweede keer geplaatst binnen het Security Sector Development-programma dat Nederland samen met Burundi ontwikkelde. Samen met mijn collega – een unieke situatie, want door toeval ook een luchtmachter – werk ik als strategisch adviseur in de hoofdstad Bujumbura.

We hebben zwaar ingezet op militaire ethiek, onder andere met een competitie. Alle brigades uit het land stuurden daarvoor pelotons. Die wedstrijd speelde zich af in kleine dorpjes. Voor Burundi is het nieuw dat militairen oefenen tussen rijen dik lokaal publiek.’

Leven in Burundi

‘Zelf vind ik het altijd fantastisch om in een andere cultuur te werken. Het vraagt veel van je, want je moet goed zoeken naar begrip en de Burundese context. Als Nederlander wil je snel aanpakken, maar dat heeft hier soms averechts effect. Burundezen moeten zo slim mogelijk met zo min mogelijk middelen kunnen omgaan.

Burundi is namelijk 1 van de armste landen ter wereld. Je maakt hier elke dag situaties mee, waarvan de meeste Nederlanders zich geen voorstelling kunnen maken. Er is eigenlijk een tekort aan alles. Het enige waaraan hier geen gebrek aan is, zijn glimlachen. Mensen hebben weinig, maar lachen allemaal.’

Luitenant-kolonel Egwin de Voogt - Werken in Burundi

‘Door overleg en het aanreiken van ideeën, help ik de wereld van de Burundezen vorm te geven. Niet met westerse technieken dus. Jaren geleden startten we met kleine projecten met ook materiële steun. Door die te laten slagen, win je vertrouwen. Nu gaat het steeds meer om steun zonder materieel.

Samen met mijn Burundese collega’s werk ik aan hun eerste Defense Review. Ze begonnen bij nul. De Nederlandse adviseur reikte manieren aan dergelijke onderzoeken aan te pakken en draagvlak te krijgen. We vroegen mensen uit alle lagen van de bevolking wat volgens hen de grootste dreiging was. Daaruit kwamen punten die Defensie zich kon aantrekken.’

Leven in Burundi

‘Deze uitzending is een cultuurshock. Ik zie veel armoede en ellende en m’n bewegingsvrijheid is beperkt. Het is vooral een jaar met veel uitdagingen. Diverse thuisfrontzaken maken hier de spreekwoordelijke laatste loodjes zwaar. Voor mij gaat alles snel, maar voor het thuisfront gaat het omgekeerd evenredig langzaam.

Omdat je hard werkt voor de resultaten van de Burundezen, raak je toch verwijderd van het wereldje thuis. Gelukkig zijn mijn kinderen redelijk volwassen en weten ze hoe het is om lang in het buitenland te wonen. Ik weet van minstens één die jaloers is om hier niet bij te zijn.’