Een klus van uitzonderlijk kaliber

Vervanging kanon LCF’en blijkt een kwestie van gewicht

De komende vervanging van het 127 mm kanon aan boord van de vier Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF’en) is geen karweitje, maar een karwei. Bij aanvang van het project was er even zoiets van ‘het oude kanon eruit, nieuwe erin en klaar’. Plaatsing van het nieuwe kanon vraagt echter een forse aanpassing van de constructie van het schip.

De huidige kanons van de LCF’en zijn na vijftig jaar aan vervanging toe. Opknappen was geen optie en dus moet er nieuw geschut komen. De Italiaanse leverancier Leonardo SPA leverde onder de naam Oto Breda het huidige geschut en tekent ook voor de nieuwe kanons. Die hebben hetzelfde kaliber. Maar door toepassing van moderne technieken is de scheepsartillerie nauwkeuriger geworden en kan er andere munitie mee verschoten worden. De nieuwe Vulcano-munitie combineert een groot bereik met een hoge nauwkeurigheid. Met de plaatsing van het nieuwe kanon wordt het munitiedepot aan boord geheel verbouwd. Een geautomatiseerd munitie handling systeem maakt het laden van het kanon zonder gesjouw met munitie mogelijk. Nieuwe opslag- en transportsystemen verbeteren de ARBO-omstandigheden aan boord en verhogen de snelheid waarmee een kanon geladen kan worden. “Met de nieuwe kanons worden de inzetmogelijkheden flink verruimd”, slaat Timmers de spijker op te kop.

Eerste schip

Zr.Ms. Evertsen is als eerste schip van de Zeven Provinciën-klasse voorbereid op de inbouw. Het kanon wordt gemonteerd tijdens het groot onderhoud, waarvoor de Evertsen in maart van dit jaar aan de kade bij DMI is afgemeerd. Op vrijdag 16 februari ging het schip voor de tweede keer naar het dok van de Dienst Materiële Instandhouding (DMI, marine). Dit keer staat de draagconstructie voor het nieuwe kanon – dat niet door de zijdeuren van het dok past – op het helikopterdek geplaatst zodat deze tijdens de dockingperiode op zijn plaats kan worden gezet en bevestigd in het schip. De beschikbare doorlooptijd van het groot onderhoud blijkt achteraf een zegen voor Timmers en zijn team. Nadat het ontwerp voor de aanpassingen aan de scheepsconstructie al was afgerond kwam de vraag aan de orde vijfduizend kilo gewicht te besparen zodat in de toekomst meer ruimte ontstaat voor nieuwe modificaties. “Gelukkig hadden we extra tijd voor grondige analyses en scherpe nacalculaties”, stelt Timmers.

Afvuren

“Dat we op de draagconstructie van het kanon vijf ton hebben kunnen besparen, is vooral te danken aan de kwaliteit van de projectmedewerkers”, roemt Timmers. Na complexe sterkteberekeningen kwamen zij er precies achter hoe de draagconstructie zich gedroeg. Onder andere tijdens het varen, bij een onderwater explosie en het afvoeren van het kanon. Het was een behoorlijke uitdaging. Met dank aan de techneuten van DMO, de DMI, en van het engineersbureau Nevesbu uit Alblasserdam, is het resultaat een geoptimaliseerde constructie met geen grammetje teveel aan materiaal. “De samenwerking leverde het uiteindelijke resultaat op”.

Voorsteven

Het Project 127 mm kanon is omvangrijk, complex en gaat drie dekken diep. “Eigenlijk bouwen we een hele nieuwe voorsteven”, aldus Timmers. Vooral de inbouw van het ARBO-verantwoord munitie-transportsysteem vraagt op het onderste dek forse aanpassing van de draagconstructie van het LCF. Daarbij vereist de overschakeling van een hydraulische naar een elektrische aandrijving uitbreiding van het elektrische systeem. En doordat dit kanon meer functionaliteiten heeft dan het oude moet ook de software van het Combat Management System opnieuw geschreven worden.

Uitdaging bij het project is de forse omvang van de nieuwe systeemdelen die door bestaande openingen aan boord moeten worden gebracht. Dat vergt gedetailleerde afstemming van de leveringstijden op de bouwvolgorde van het schip. Materieel dat aan boord gebracht is, staat vaak in de weg bij las- en conserveringswerkzaamheden. Het blijkt in de praktijk een hele puzzel om alle activiteiten in de goede volgorde in een schema te krijgen en te zorgen voor het personeel voor de juiste klussen.

Goede hoop

Zoals de kaarten zijn geschud moet het kanon voor het einde van 2023 aan boord van de Evertsen zijn geplaatst. Timmers heeft goede hoop dat dit gaat lukken. Ondanks de verlate aanlevering van het het munitie-transportsysteem dat zich nog in Italië bevindt vanwege vertragingen bij een toeleverancier.

De draagconstructie voor het kanon wordt straks in zijn geheel over het schip getild en op het voordek geplaatst en in het schip bevestigd. Het was nog een hele klus die als halffabricaat op tijd aan boord te krijgen” zegt Timmers. De bouwtekeningen van deze complexe constructie waren net even anders dan de ontwerptekeningen. Bij de productie moesten die nog worden aangepast, maar de medewerkers van de DMI hebben dit vakkundig gedaan. De opbouw van het schip zal zeker nog tot medio dit jaar duren. Na de plaatsing van het kanon begint de integratie van het kanon met alle systemen aan boord van het schip. Het zal zeker nog tot eind 2024 duren voordat er een werkend kanon aan boord van de Zr. Ms Evertsen staat.

Workshop

Timmers haalt aan dat er voor de volgende LCF’en veel minder tijd beschikbaar zal zijn, namelijk iets meer dan één jaar. De opzet van het plan was om alle opgedane kennis en ervaring van het eerste schip te verwerken in de planning voor het tweede schip. Voor een gedegen evaluatie doorliepen vertegenwoordigers van Leonardo en Nevesbu samen met betrokken projectmedewerkers en ervaringsdeskundigen recent een workshop. Daarin zijn ideeën, kansen en bedreigingen geïnventariseerd. “Sprekend voorbeeld is het idee om het volgende schip zo vroeg mogelijk leeg te maken voor aanvang van het Benoemd Onderhoud óf een extra tijdelijke schacht in het schip aanleggen waardoor een extra transportroute voor het nieuwe materieel wordt gecreëerd.”

In eigen huis

Dat de montage van het kanon volledig in eigen huis plaatsvindt, stemt Timmers zeer tevreden. Als we dit soort mooie klussen te veel uitbesteden, lopen we het risico dat steeds meer kennis en ervaring uit de organisatie wegloopt. “Gelukkig hadden we voor deze job de deskundigheid in huis en mensen met voldoende zelfvertrouwen. Wanneer straks de Evertsen met een nieuw kanon de haven van de Koninklijke Marine in Den Helder uitvaart, mogen we terecht trots zijn op wat we hebben bereikt.”