Tekst kapitein Arjen de Boer
Foto Studio 38C, archief MCD

Opereren tussen de innovatieve bedrijven en universiteiten, dáár valt voor Defensie wat te halen. Daarom zijn er nu drie zogeheten MINDbases op strategische locaties: na Rotterdam nu ook Eindhoven en Enschede.

Defensie zoekt knappen koppen, voor vernieuwende samenwerking. Het zou zomaar de tekst uit een advertentie kunnen zijn. Ware het niet dat die zoektocht een feit is. Niet zozeer naar personeel, wel naar innovatieve ideeën waar Defensie bij kan aanhaken. Zulke knappe koppen zijn in de burgermaatschappij genoeg te vinden. Denk aan universiteiten, startups en bedrijven op het gebied van bijvoorbeeld IT, bouwkunde, artificiële intelligentie, groene techniek, enzovoorts. Maar ja, hoe leg je dat eerste contact? Hoe maak je van een idee een concreet product? Dan zal Defensie dicht op het vuur moeten zitten. “Niet achter de muren van een kazerne”, weet Hans Kuijper, directeur van Military INnovation by Doing (MIND).

‘Niet achter de muren van een kazerne’

Daarom kiest zijn DMO-afdeling ervoor om met een zogeheten MINDbase letterlijk tussen de studenten en bedrijven te gaan zitten. De eerste base werd 2,5 jaar geleden opgericht in Rotterdam, de stad van de opgerolde mouwen. Daar zijn nu ook bases in Eindhoven en Enschede bij gekomen. Op elke locatie zit een innovatiemanager: een militair, herkenbaar aan het vlekkenpak. En op elke locatie letterlijk die opgerolde mouwen. Geen geheimzinnigheid, de deur van zijn kantoor staat altijd open. Innovatiemanagers kapitein Rick Zagers (Rotterdam), majoor Teus Meijering (Enschede) en kapitein Bas Klis (Eindhoven), alle drie reservist, hebben er zin in.

Tijdens de coronacrisis werd ook geïnnoveerd. Defensie testte met ViSense een alarmsysteem dat mensen waarschuwt als ze geen 1,5 meter afstand houden.
Kapitein Bas Klis bestiert de MINDbase in Eindhoven. In het dagelijks leven is hij student werktuigbouwkunde.

Bruisend

De kersverse MINDbases Eindhoven en Enschede zijn logische keuzes aangezien beide steden een technische universiteit hebben, plus bruisende locaties waar tientallen bedrijven innovatief actief zijn. Daar valt voor Defensie iets te halen, denkt innovatiemanager Klis, die een maand geleden aan de slag is gegaan. “Zo gebeurt in Eindhoven veel op het gebied van sensoren, nanotechnologie en autonome systemen. Dus met die onderzoekers en bedrijven wil ik graag in gesprek.” Wat dat betreft kan hij meteen aan de bak, want naast de universiteit zijn er meer dan 400 startups om in kaart te brengen. “Ik ben een vooruitgeschoven post en zit er echt tussen, dan is het makkelijker contacten leggen. Zo kan ik een goede verbinding maken tussen de civiele en militaire wereld.”

‘Focus op startups en wetenschap’

Majoor Teus Meijering runt de MINDbase in Enschede. Daarnaast is hij ondernemer.

Eerste succes

Majoor Meijering is inmiddels ietsje langer aan de slag in Enschede. Zijn MINDbase, zit in een groot bedrijfsverzamelpand. Lekker overzichtelijk, hij had al snel een goed beeld van het soort startups en bedrijven binnen zijn operatiegebied. Zo zitten er in Twente ruim 800 startups. “Ik heb al een bedrijf succesvol gekoppeld aan Defensie”, vertelt Meijering, die in het dagelijks leven ondernemer is. “Zij hebben een innovatieve manier van objectbeveiliging gevonden. Ook op dat vlak is er personeelsschaarste, dus hebben zij een systeem bedacht met drones en sensortechnieken om terreinen te beveiligen. Zij werkten al met de NS, maar het bleek lastig om de drones te testen. Dus nu wordt gekeken naar een samenwerking met Defensie.”

Deze windturbines in tulpvorm zijn een concrete uitkomst van een samenwerking tussen MINDbase en een startup. De vliegbasis Woensdrecht heeft enkele van deze groene energieopwekkers staan.
Kapitein Rick Zagers gaat de MINDbase Rotterdam verder uitbouwen. Hij heeft een achtergrond in de bestuurskunde.

Flower turbine

Op de MINDbase in Rotterdam zijn de eerste innovatiesuccessen geboekt, zoals de flower turbine. Dit is een windmolen, zonder traditionele wieken, om groene energie op te wekken. De turbine kan veilig bij een vliegbasis worden geplaatst vanwege die ‘tulpvorm’ met daarin draaiende schoepen die energie opwekken. Lange, draaiende wieken zijn namelijk geen optie in de buurt van vliegtuigen en helikopters.

Aan kapitein Zagers is het nu de taak om deze base verder uit te bouwen. Zo wil hij ook buiten Rotterdam kijken, naar de TU Delft bijvoorbeeld, of de Universiteit Leiden. “Als we daar in een vroeg stadium kunnen aanhaken bij waardevolle onderzoeken dan zou dat mooi zijn”, zegt hij. “Verder ga ik me ook richten op Noordwijk waar veel startups zitten op het gebied van space. Dat domein wordt voor Defensie immers steeds belangrijker.”

‘Innovatie met opgerolde mouwen’

Innovatiemanagers Teus, Rick en Bas leggen ‘in het veld’ contacten met bedrijven en onderwijsinstellingen om zo de innovatie bij, voor en met Defensie op een hoger plan te brengen.

Toekomstmuziek

Als MIND-directeur Kuijper mag dromen dan ziet hij binnen Nederland nog genoeg groeimogelijkheden. Zoveel startups, zoveel universiteiten, zoveel plekken waar Nederlandse bedrijven innovatief bezig zijn. Hij wil dat zijn MIND-‘binnendienst’ bij eenheden boven water haalt voor welke problemen zij graag een oplossing willen. Deze vraag wordt vervolgens doorgespeeld aan Zagers, Klis en Meijering, de mannen van de ‘buitendienst’. Zij kunnen binnen hun netwerk kijken of er een mooie civiel-militaire match is te maken.

“Maar veel verder uitbreiden is toekomstmuziek”, besluit Kuijper. “Laten we eerst MINDbase Rotterdam maar eens verder uitbouwen en zorgen dat de nieuwe bases in Enschede en Eindhoven goed lopen. Die uitdaging is voor nu groot genoeg.”