Tekst ritmeester Arthur van Beveren
Foto Archief Defensie

THIS: nieuw warmtebeeld voor krijgsmacht

Zo’n 6 jaar geleden kwam bij de DMO het verzoek binnen voor nieuwe warmtebeeldkijkers als vervanging voor de gedateerde LION. Projectleider Jarno Ursum maakte bijna het gehele traject van wens tot levering mee.

“Toen ik binnenkwam in 2014 lag er bij de DMO een behoeftestelling vanuit de OPCO’s voor 1.200 nieuwe warmtebeeldkijkers”, vertelt Ursum. “De LION was aan het eind van zijn leven en de technieken waren al enorm verbeterd. Er lag een aantal wensen op tafel: een apparaat dat op minimaal 1.000 meter doelen kon herkennen, met ingebouwde GPS, een laserafstandsmeter, dagzichtkanaal en kompas. Doelcoördinatie was optioneel en het Korps Mariniers had bovendien het verzoek voor een veel kleinere kijker die in de hand zou passen.”

In februari 2002 was de LION warmtekijker nog redelijk modern. Ruim 10 jaar later moest er een vervanger komen.

Aanbestedingstraject

De eisen van de krijgsmachtdelen werden samengevat in vragenlijsten die de markt op gingen. “Het was de oriënterende fase. Natuurlijk wisten we wat er ongeveer beschikbaar was aan kijkers onder de 2 kilo maar we lieten de industrie met voorstellen komen”, vervolgt de DMO-ingenieur. Een kernteam van 10 mensen begon daarna aan het aanbestedingstraject. “We hebben uiteindelijk 1 aanbesteding met 2 ‘percelen’ in de markt gezet: 1 voor een algemene vervanger van de LION, en 1 voor een kleinere kijker. Zo’n aanbesteding is best spannend. We maken een keuze op basis van een gunningsmodel waarin vooraf wordt bepaald wat een wens ons waard is. Zomaar een kijker kiezen gaat dus niet vanwege de aanbestedingsregels. Natuurlijk hoop je dat er een exemplaar uit komt die positief door de gebruikers wordt ontvangen.”

‘Zo’n aanbesteding is best spannend’

Jarno Ursum is sinds 2014 bij DMO projectleider voor de aanschaf van een nieuwe warmtekijker.

Optisch doorgelicht

Uiteindelijk reageerde de markt met 4 kijkers, waarvan slechts 1 exemplaar aan de eisen van een kleine kijker voldeed. “Van elk type kochten we een exemplaar en onderwierpen die aan uitgebreide tests”, herinnert Ursum zich. In het optronicalab in Den Helder werden de kijkers optisch doorgelicht. Haalden ze bijvoorbeeld die gewenste afstand van minimaal een kilometer? Het Kenniscentrum Wapens & Munitie (KCW&M) in ’t Harde dompelde de apparaten onder water en stelde ze bloot aan extreme temperaturen. En uiteindelijke gebruikers werden de duisternis ingestuurd om de prestaties in het veld te beoordelen.

De MOSKITO TI in een testopstelling bij fabrikant Safran Vextronix.

MOSKITO TI

Na deze intensieve periode viel een aantal kijkers af. “In een kwam snel water in, onbruikbaar dus”, verklaart Ursum. De MOSKITO TI van het Zwitserse Safran Vectronix kwam als beste uit de bus. Een kijker met een relatief lage massa, een interessante prijs en een zeer lichtgevoelige beeldsensor die in combinatie met warmtebeeld kan worden gebruikt.” De krijgsmacht krijgt overigens meer dan alleen de kijker, benadrukt Ursum: “Het bedrijf levert onder andere opleidingen, Nederlandstalige documentatie en Integrated Logistics Support (ILS) waarbij we de garantie hebben op de levering van onderdelen.”

‘De laatste 150 kijkers komen in het eerste kwartaal van 2021’

Zo wordt het Thermal Handheld Imaging System verdeeld over de krijgsmacht.

Contract

In mei 2018 werd het contract voor 1.266 kijkers getekend. “Dat was het maximale aantal dat we toen financieel aan konden. Inmiddels ligt er een aanvullende opdracht voor 180 extra exemplaren, onder andere voor Vessel Protection Detachments (VPD). De operationele behoefte ligt rond de 1.500. De levering loopt als gepland. Elke kwartaal krijgen we er 150 binnen, de laatste kijkers in het eerste kwartaal van 2021.” Met het nieuwe Thermal Handheld Imaging System (THIS) zoals de kijker binnen Defensie heet, kunnen de eenheden weer jaren vooruit. “Mogelijk komt er een integratie met het Verbeterd Operationeel Soldaat Systeem (VOSS link naar https://magazines.defensie.nl/materieelgezien/2019/01/10_sluwe_voss). We hebben in ieder geval een 10-jarig contract voor ondersteuning in reservedelen en opleiding. Uiteindelijk wil je dat onze militair over goed materiaal beschikt.”

Ervaringen uit het veld

Tweede luitenant Lennart Verbaas is Forward Observer bij 13 Lichte Brigade in Oirschot. Hij is positief over de nieuwe warmtekijker. “Ik heb hem 2 weken geleden voor het eerst op oefening kunnen uitproberen. Hij kan heel veel en vervangt meerdere apparaten waarmee ik nu hetzelfde moet doen”, vertelt Verbaas die als waarnemer vuursteun op het doel praat. “Bij het aanstralen van een doel krijg je een coördinaat, kaarthoek en afstand, en de afstand tussen objecten. Hij heeft digitale menu’s met handzame knoppen. Wat hij niet kan is een totaalcorrectie, dus een automatische correctie tussen inslag en doel. Er zit een richtkruis dat aangeeft hoeveel mills een object groot is. De batterij houdt het ongeveer 4 uur uit wat niet slecht is, maar het zou handiger zijn als er standaard AA-batterijen gebruikt konden worden in plaats van de CR123. Het warmtebeeld is eenvoudig, warmte kan in wit of zwart worden aangegeven. De MOSKITO TI is heel handzaam maar een groot nadeel vind ik het enkele oculair. Je moet bovendien je oog er tegenaan drukken om beeld te krijgen. Dat is een beveiliging zodat er geen ongewenst licht vanuit de kijker komt, maar een beetje militair tapet het oculair vast.”