07

Dit artikel hoort bij: Materieelgezien 03

Logistiek met nieuwste techniek

Tekst ritmeester Arthur van Beveren
Foto Jarno Kraayvanger

Scania Gryphus onder de loep

‘De automaat rijdt soepel en het stuurt een stuk makkelijker’

De DAF 4-tonner zit op het eind van zijn werkende leven. Zijn vervanger is de Scania Gryphus. De burgermaatschappij moet nog even wachten tot ze deze truck op de Nederlandse snelwegen ziet, maar bij het Opleidings- en Trainingscentrum Rijden in Oirschot ploegen de eerste militaire exemplaren al over de hei. Maak kennis met het nieuwe werkpaard.

De eerste van ruim 2.000 trucks rijden rond op de Brabantse legerplaats, zodat de rij-instructeurs alvast kennismaken met de wagen én nieuwe chauffeurs kunnen opleiden. Sergeant-1 Frank is zo’n instructeur. “Ik heb 30 jaar geleden nog nieuwe 4-tonners opgehaald. Vergis je niet, de DAF is een hele goede wagen waar je nog met hamer en beitel aan kon werken. Maar hij is nu echt op.”

De nieuwe Scania rijdt heerlijk, wat niet verwonderlijk is. “Offroad merk je het extra vermogen. Deze leswagens hebben 450 pk onder de motorkap. Dat is ruim 2 keer zoveel als de oude DAF. De automaat rijdt soepel en het stuurt een stuk makkelijker. Vroeger hadden we een klein radiootje in het handschoenenvakje verborgen. Als je daarmee werd gepakt, kreeg je een douw”, lacht Frank. “Muziek zou alleen maar afleiden. Nu zit er een heel audiosysteem in met bluetooth en DAB+ radio.”

Ontdek de belangrijkste technische eigenschappen van de Scania Gryphus door op de plusjes in de foto's hieronder te klikken.

De Gryphus komt in een low- en high-operational versie. Bij de laatste kan de gehele cabine worden vervangen door een gepantserd exemplaar. In de oude 4-tonner zorgden losse ballistische platen voor die bescherming. De les-editie wijkt af van de operationele voertuigen. Zo hebben ze geen radio's.

Voor- en achterop de wagen zitten camera’s die zorgen voor extra zicht en hiervan een duidelijk beeld doorspelen naar de cabine.

Achter de cabine kunnen naast het reservewiel optioneel een kraan, opslagkist of aggregaat geplaatst worden. De 4-tonner moest die laatste meenemen op een aanhangwagen.

De 3-assige les-Scania is 6-wiel aangedreven. De truck voor de parate eenheden heeft 4 assen en is met 11 meter nog een stukje langer dan dit exemplaar.

Vergeleken met zijn civiele broer staat de militaire Scania extra hoog boven de weg. Met een bodemvrijheid onder het differentieel van 34 cm kan hij makkelijk het terrein in. Het gebruik van enkele banden vermindert de weerstand, wat het manoeuvreren in zwaar terrein verbetert.

Aan beide zijden bevindt zich een brandstoftank. De chauffeur kan vanuit de cabine kiezen voor het gebruik van 1 of beide tanks. Bij schade aan 1 van de tanks kan toch worden doorgereden.

AdBlue is een vloeistof die in de hete uitlaatgassen gespoten wordt. NOx (stikstofoxiden) uit de verbranding worden omgezet in stikstof en water waardoor schade voor het milieu wordt verkleind.

Nu staat er een container op. Maar achterop de toekomstige Gryphus is een module naar keuze te plaatsen. Van eenvoudige personeelsmodule tot een uitschuifbare commandopost en vloeistoftank.

Een eis van Defensie was de mogelijkheid om met containers in het terrein te rijden. Daarvoor is een torsievrij frame op het chassis gemonteerd zodat de lading en het chassis van de vrachtwagen los van elkaar kunnen bewegen. Ze trekken daardoor niet krom in zwaar terrein.

De 4-tonner stond bekend om z'n diesellucht. Gezond was dat zeker niet. De uitlaat van de Scania steekt omhoog. Door de Euro-6 is er geen zichtbare rook meer. Bovendien voldoet de nieuwe motor aan de laatste milieu-eisen voor vrachtwagens en is dus milieuvriendelijker.

Om op de Gryphus te kunnen klimmen voor camouflage en montage van antennes worden de voertuigen voorzien van een dakrek. Voor frisse lucht zit in het dak van de cabine een ventilatieluik.

Differentieelsper

Wanneer de wagen deels op de weg en deels in de modder staat, zorgen de differentieelsperren ervoor dat ook het wiel met tractie genoeg koppel krijgt en tractie heeft zodat de truck in beweging komt.

Zuinigheidsscore

De wagen voldoet aan de Euro 6-norm (de recentste Europese emissienorm, red.). Om de chauffeur te helpen het meeste uit de wagen te halen, geeft de boordcomputer zuinigheidsscores aan. Hij beoordeelt je op anticiperen in het verkeer - bijvoorbeeld op vooruitkijken (eerder gas loslaten en uit laten rollen), de handigste manier van remmen (om de remblokken te sparen) en heuvelachtig terrein (tijdig gas loslaten richting de top, en juist gebruik hulpremmen).

Automaat

De Gryphus heeft een geautomatiseerde versnellingsbak. Een computer bedient voor de chauffeur de 12 versnellingen. De chauffeur kan in moeilijk terrein het schakelen overnemen. Er is keuze tussen 3 programma's: economy, power en off road.

Voorruitverwarming

In de winter was het ouderwets krabben bij de 4-tonner, soms zelfs aan de binnenkant. Met voorruitverwarming is dit verleden tijd.

Ruitenwisser interval

Vroeger werd er op bespaard en had je maar 2 opties, of uit. Later kwam er nog een knop voor interval bij. Tegenwoordig zit er op de Scania een regensensor waardoor de ruitenwisser automatisch aan gaat.

Boordcomputer

Oliepeil, bandenspanning checkt de bestuurder vanuit de boordcomputer. Een oliepeilstok is er niet meer bij, alleen als de cabine voorover staat. Ook is het mogelijk het brandstofverbruik en de actieradius af te lezen.

Beugel voor verbindingsmiddelen

In de parate versie zit een stalen beugel over de hele breedte van het dashboard. Hierop kunnen verbindingsmiddelen worden aangebracht. Een extra ingebouwde doos geeft het peil voor de 2 brandstoftanks aan en heeft meerdere 12 en 24 Volt aansluitingen voor apparatuur.

De Scania Gryphus is in alle opzichten groter en krachtiger dan zijn voorganger, de DAF 4-tonner.

Om ook in het terrein met containers te kunnen rijden, is er een speciaal hulpframe op het chassis gemonteerd. Dit frame zorgt ervoor dat het chasis van de vrachtwagen en de lading vrij van elkaar kunnen bewegen, zodat het onderstel niet scheef trekt.

Deze veren zorgen ervoor dat het chasis en de opbouw enigszins vrij van elkaar kunnen bewegen in het veld.

Voor chauffeurs is het met de hoogte van net geen 4 meter wel opletten.

De Gryphus heeft door zijn grote banden en extra vermogen geen moeite met offroad terrein.