Testbed voor zwartste scenario

JPOW 2023: nieuwe spelers, nieuwe dreigingen

‘Een dag niet gevochten, is een dag gewonnen’. De slogan van majoor Gert-Jan Verhoeven mag dan optimistisch klinken, commandant 13 Luchtverdedigingsbatterij ‘Ypenburg’ weet dat er donkere wolken op komst zijn. Joint Project Optic Windmill (JPOW) stopt niet bij show of force. Met het conflict in Oost-Europa in het achterhoofd biedt de lucht- en raketverdedigingsoefening deelnemers de gelegenheid zich op de zwartste scenario’s voor te bereiden.

Wie op de Luitenant-generaal Bestkazerne om zich heen kijkt, waant zich niet in een superoperationele omgeving. Het kamp is grotendeels civiel opgebouwd en je moet goed zoeken naar sporen van het operationele krijgsbedrijf. JPOW is dan ook geen veld-, maar meer een grote commandopostoefening. 'Oorlogje spelen’ doen ze hier met computers. Alle wapengekletter beperkt zich tot de beeldschermen van de deelnemers. Aanvallen met drones, vliegtuigen en ballistische raketten bestaan bij de gratie van miljoenen bits en bytes.

Stress

Hoewel verre van echt, verliest een deel van de 700 internationale deelnemers uit elf landen zich flink in de oefening, beweert luitenant-kolonel Edwin de Boer. De prestaties van het computerprogramma dat drie weken continu draait, zijn van zeer hoge kwaliteit. “Zodra een vijandelijk vliegtuig of raket in beeld komt, gaat bij velen de bloeddruk omhoog”, glimlacht de drijvende kracht achter JPOW. “Het doet allemaal heel realistisch aan.”

Gelaagdheid

Majoor Verhoeven beaamt de beweringen van De Boer. De commandant spreekt over een diepgaand scenario waaruit iedereen oefenwaarde haalt: van generaal tot soldaat. De samenhang en de mate van integratie binnen het computerprogramma zorgen ervoor dat een beslissing aan de bovenkant én in de breedte gevolgen kan hebben. Oftewel: “De gelaagdheid strekt zich uit van het tactische tot het strategische niveau.” Verhoeven benadrukt dat één spelregel tijdens JPOW als een paal boven water staat: het initiatief voor een confrontatie ligt altijd bij de vijand. “Hij doet het openingsvuur. Wat wij als NAVO willen, is oorlog te allen tijde vermijden.” 

Grootste dreiging

Verhoeven maakt er geen geheim van dat het scenario betrekking heeft op het conflict in Oost-Europa. Het zou raar zijn als dat niet het geval was. Toch verandert de situatie in Oekraïne weinig aan de focus van JPOW, namelijk personeel voorbereiden op de inzet van een gezamenlijke luchtverdediging, die een vijand zo snel mogelijk ontdekt, identificeert en onderschept.

De derde dimensie

G3 Air Defense/Airspace Control bij 1 GE/NL Corps luitenant-kolonel Adrie Batenburg hield tijdens JPOW een pleidooi voor Multi Domain Operations. Space-, Cyber-, Maritime, Land- en Air Operaties in de derde dimensie zijn nu nog teveel gescheiden en daar moeten we volgens de specialist van af. Door meer te integreren, nemen efficiëntie en slagkracht toe. “Land en Luchtoptreden in de derde dimensie bij elkaar brengen, zou een eerste stap moeten zijn.”  

Testbed

De Boer: “Het scenario van JPOW loopt altijd vijf jaar voor.” Op die manier kunnen deelnemers door middel van simulatie experimenteren met apparatuur die er nu nog niet is. Zo zijn de Duitsers bezig met volgende generatie short & mid-range wapensystemen. “Op die manier kunnen ze alvast kijken hoe dit nieuwe spul met de huidige apparatuur moet integreren”, vult Verhoeven aan. Experimenteren is volgens de luchtverdediger niet de voornaamste bezigheid tijdens JPOW 2023. Nadruk ligt op trainen met bestaande middelen en concepten.