Tekst KAP Djenna Perreijn
Foto Jeroen Liebers

Landmacht leert professioneel survivallen

In de toekomst moet elke luchtmobieler de SERE-opleiding volgen: Survival, Evasion, Resistance and Extraction. Daarmee krijgen ze handvatten om onder barre omstandigheden in vijandelijk gebied te overleven. De SERE-school van de luchtmacht – die deze opleiding normaliter ook aan landmachters geeft – kan die grote, groene aanwas niet aan. Dus start 11 Luchtmobiele Brigade als eerste met haar eigen pilot-opleiding.

Als SERE-cursist Roy tips krijgt die hij de komende uren in het bos goed kan gebruiken, pakt hij vlug zijn kladblokje en pen. De sergeant wil notities maken, maar er komt niets op papier. Zijn hoofd is leeg, de informatie alweer vervlogen. Vertwijfeld kijkt hij de instructeur aan. “Wat zei u nou?”. Na kilometers verplaatsen op een lege maag, onder stress om door de vijand ontdekt te worden, is Roy's denkcapaciteit gekrompen.

Majoor Gerwin Ravenhorst leidt de SERE-pilot bij 11 Luchtmobiele Brigade.

‘Ook ik kan uit de lucht geschoten worden’

Knakmomentje

De cursus aan de SERE-school is al tijden een must voor vliegtuigbemanningen. Hier leren ze overleven nadat ze met hun vliegtuig zijn neergestort. “Maar ook ik loop het risico uit de lucht te worden geschoten en geïsoleerd te raken in vijandelijk gebied”, stelt Roy, commandant Tactische Commando Post. Ondanks zijn knakmomentje kijkt de onderofficier positief terug op zijn SERE-week, afgelopen zomer. “Ik had de cursus wel eerder willen volgen. Ik dacht voorheen bijvoorbeeld nooit na over hoe ik andere zoekgeraakte collega’s mijn locatie zou kunnen laten weten.”

Drie verschillende niveaus

Als de pilot bij 11 Luchtmobiele Brigade een succes blijkt te zijn, komt ook de rest van de landmacht in aanmerking voor een SERE-opleiding. Niet iedereen hoeft het bos in. Het benodigde opleidingsniveau is voor deelnemers afhankelijk van de risico’s die ze in het uitzendgebied lopen.

Niveau A: een e-learning die voor de meeste andere landmachters zal volstaan, en tevens voor iedereen die aansluitend de cursus op niveau B volgt.


Niveau B: een 1-weekse cursus bestaande uit theorie en een paar dagen praktijk in het bos. De pilot bij 11 LMB is op dit niveau, omdat rode baretten doorgaans optreden in vijandelijk gebied.

Niveau C: een 3-weekse cursus voorbehouden aan eenheden die een hoog risico lopen om geïsoleerd te raken. Lessen op dit niveau worden (net als nu al het geval is) ook in de toekomst alleen gegeven door de SERE-school van de luchtmacht.

De parachute van vliegers is oranje en verre van tactisch. De bruine stof van de parachutes van landmachters komt wat dat betreft beter uit de verf. Kerninstructeurs laten zien hoe je een comfortabel onderkomen bouwt, want goed slapen doet wonderen.

‘We zijn proefkonijnen’

Weerstand bieden

Lukt dat alsnog niet, is het van levensbelang dat iemand zich behind enemy lines weet te redden en tevens weerstand kan bieden in gevangenschap, weet majoor Gerwin Ravenhorst, stafofficier sectie G5. Hij leidt bij Luchtmobiel de pilot die een blauwdruk moet worden voor andere eenheden binnen de KL. “We zijn een van de snelst inzetbare capaciteiten in Nederland. Binnen twintig dagen moeten we overal ter wereld kunnen opereren en in dat tijdsbestek is geen ruimte om de SERE-opleiding te doorlopen. SERE is voor ons niet alleen in de toekomst relevant, maar ook nú. Want ook op missie in Litouwen kun je worden gegijzeld. We zijn proefkonijnen en doen er alles aan het goed in te regelen.”

In het begin krijgen cursisten groente en water mee, maar nooit genoeg voor meerdere dagen. Bovendien ben je het kwijt als de vijand je in handen krijgen. Daarom leren cursisten bijvoorbeeld welke planten eetbaar zijn, hoe je vis kunt vangen of brandnetelthee maken.

‘Ze kwamen moederziel alleen aan’

Kaart en kompas

Dus volgen de komende tijd 1.861 functionarissen met een rode baret de opleiding op B-niveau. Eerst theorie en daarna een paar dagen bikkelen in het bos. De pilot heeft tot doel om het lesprogramma te optimaliseren en aan te laten sluiten op het aanvangsniveau van de parate luchtmobiele militair. Ravenhorst: “Op voorhand maken we een inschatting van wat dat basisniveau is. Zo is al gebleken dat er meer aandacht moet zijn voor kaart en kompas. Cursisten moesten contact maken met eigen troepen en binnen in een straal van honderd meter van hen komen. Nu kwamen ze moederziel alleen aan op afstanden van vijfhonderd meter van elkaar. Dat is niet goed genoeg en zullen we in de volgende opleiding ‘repareren’.”

Cursisten zien minimaal een keer in de 24 uur een instructeur voor een medische check. Dan worden ook het onderkomen en de uitrusting gecontroleerd.

Boven de stof staan

De landmachters hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden. Luchtmobiel houdt de pilot in nauwe samenwerking met de SERE-school. Daar worden de kerninstructeurs opgeleid op niveau C. Vijf hebben er de opleiding inmiddels afgrond, elf staan op de planning. Als instructeur moet je boven de stof staan. Van vuur maken, slootwater filteren, voedsel vinden tot codetaal spreken en radioprocedures. Al die kennis nemen ze vervolgens mee naar Schaarsbergen. De SERE-School blijft observeren of de stof op de juiste manier wordt overgedragen.