Tekst Evert Brouwer
Foto SGT-1 Mike de Graaf | KAP Evert-Jan Daniels | Hans Roggen | ANP

‘Welzijn evacués gaat boven eigen comfort’

Ze staan er al een tijdje, de soldaten van de Charliecompagnie 11 Infanteriebataljon Luchtmobiel. Het is de morgen nadat de eerste Afghaanse evacués zijn aangekomen in Legerplaats Harskamp. De verblijven zijn ingericht, maar een hekwerk om de opvang nog niet geplaatst. Vandaar de bewaking door de ‘tijgers’.

Vincent, Mike, Joël en Denny stonden meteen vooraan toen hun peloton werd aangewezen om hals over kop bewakers te leveren voor het terrein. “Mooi en dankbaar werk”, zeggen ze. “Je kent de beelden van de televisie, maar om dit daadwerkelijk van dichtbij te zien, maakt grote indruk. We blijven zo lang als nodig is.”

Aankomst van evacués op Schiphol.

Genie uitgerukt met groot materieel

Steun waar nodig

De bereidheid om te helpen bij de opvang van Afghaanse evacués is over het geheel groot, zeker bij de landmacht en de ondersteunende diensten. Om wat voorbeelden te noemen: 11 Luchtmobiele Brigade, maar ook 43 Gemechaniseerde Brigade en het Korps Nationale Reserve, bewaken en beveiligen de defensieterreinen die tijdelijk beschikbaar zijn voor de eerste opvang. 101 Geniebataljon is met groot materieel uitgerukt om de verblijven op te bouwen, het Bevoorradings- en Transportcommando ondersteunt ook het Centraal Orgaan opvang asielzoekers waar het maar kan, het Vuursteuncommando, stafmedewerkers van het Operationeel Ondersteuningscommando Land en Materieel Logistiek Commando leveren waar nodig support.

Van links naar rechts: Topoverleg op Heumensoord tussen de betrokken partijen, de mattenlegger in actie om het terrein ook bij regen op orde te houden en sjouwen om de paviljoens bewoonbaar te maken.

Verantwoordelijkheid nemen

Luitenant-kolonel Coen Brouwer, projectleider van de opvangoperatie, zorgt ervoor dat de zaken op rolletjes lopen. Snel schakelen is het devies. “Dat kan omdat we de verantwoordelijkheid bij de mensen op de werkvloer leggen. Er is geen tijd voor uitgebreide analyses en overleg.”

Die verantwoordelijkheid vindt Ruud Mulder, locatiemanager van het Facilitair Bedrijf Defensie (FBD) op Legerplaats De Harskamp, zeker geen last. Maandagmiddag rinkelt z’n telefoon, als hij nog even nageniet van zijn vakantie. Of hij kans ziet om voor de volgende morgen 06:00 uur opvang te regelen voor een paar honderd evacuées uit Afghanistan.“Het is prachtig om te zien hoe snel iedereen zijn of haar verantwoordelijkheid neemt om te zorgen dat alles supersnel is geregeld. De Defensie Bewaking en Beveiligingsorganisatie (DBBO) heeft dan al naast de hoofdpoort in rap tempo nog twee aparte ingangen geopend, zodat de dagelijkse werkzaamheden op de kazerne en de drukte rond de evacuées niet door elkaar lopen”, weet Mulder.

De dag van Ruud Mulder bestond grotendeels uit bellen en vergaderen.
De dankbaarheid bij de evacués is groot, getuige deze brief, achtergelaten bij het Marine Etablissement Amsterdam.

‘Er waren nauwelijks paviljoens beschikbaar’

Badkamer

Of neem adjudant buiten dienst Derk de Vries, al 14 jaar lang de man die normaal gesproken rond de Vierdaagse regelt dat alles soepel loopt op Kamp Heumensoord. Hij stond op het punt een nieuwe badkamer in zijn huis te plaatsen toen hij het verzoek kreeg plek te regelen voor 400 evacués. “Martien Timmerman, bouwmeester van de Vierdaagse, was met vakantie, vandaar dat ze bij mij zijn uitgekomen. Overleg met het thuisfront over de verbouwing duurde niet lang: het welzijn van de evacués gaat voor ons eigen comfort.”

“Het was geen gemakkelijke opgave”, vertelt De Vries, “want er waren bijvoorbeeld nauwelijks paviljoens beschikbaar. Gelukkig wist onze vaste bouwer ze ergens vandaan te trekken.” Daarna is druk doorgebouwd tot een capaciteit van duizend opvangplekken. Heumensoord moet voor doorstroming zorgen vanuit de andere defensielocaties: de Willem Lodewijkkazerne in Zoutkamp, het Wallaardt Sacré Kamp in Zeist, Legerplaats Harskamp en het Marine Etablissement Amsterdam.

De Willem Lodewijkkazerne in Zoutkamp was als eerste beschikbaar en al snel volgestroomd met evacués.

Korte lijnen

“In krap vijf dagen stond alles er, een kleine speeltuin incluis. Het ging er in dit geval niet om wat ik kan, maar wie ik ken. Korte lijnen dus met de burgemeesters van Nijmegen en Heumen, en het COA. Het scenario van 2015-2016 (toen een stroom Syrische vluchtelingen ons land bereikte, redactie) kon deels uit de la worden gehaald. Met alle spoed die in ons zat, hebben we de klus met z’n allen geklaard. Daarvoor hebben we hier en daar wel soepel met de regels moeten omgaan.”

Blij gezicht (al is het door de blur niet meer te zien, redactie) bij de aankomst op Heumensoord.

Alles voor de veiligheid

Want regels zijn er nu eenmaal in het gebied dat valt onder Natuurmonumenten, en bovendien betreft het een waterwingebied. “Als het hier misgaat, zit Nijmegen zonder drinkwater”, weet De Vries. Daarom zijn de paviljoens op een verhoging gezet – voor de beschermde zandhagedis – en is de verlichting laag gehangen om het leefgebied van de vleermuizen in het gebied niet te verstoren.”

De voormalig artillerist zag trouwens tot zijn genoegen dat de Charliebatterij van 41 Afdeling Artillerie steun kwam verlenen. “Dat is best bijzonder, want die eenheid is net terug uit Afghanistan, waar ze als force protection hebben gediend. Nu zien de Vikings hier een andere kant.”

Wat de adjudant het meest opvalt? “Ik zie met de dag dat de kinderen steeds meer laten zien dat ze zich hier veilig voelen. Daar doe je het voor. We dragen alles dan ook met een gerust hart over aan het Centraal Orgaan voor de opvang van Asielzoekers.”