Tekst KAP Saminna van den Bulk
Foto KPL Gregory Fréni ׀ video SM Henry Westendorp
Smart Shooter helpt bij luchtdreiging
Defensie start het ene na het andere innovatieproject. Het Commando Landstrijdkrachten heeft er zelfs een speciale afdeling voor in het leven geroepen: Concept Development & Experimentation (CD&E). In deze rubriek belicht Landmacht bijzondere trajecten die deze sectie initieert of ondersteunt. Deze keer: de Smart Shooter, het systeem dat schutters ondersteunt bij het uitschakelen van drones.
De kleine zoemende vliegmachines zorgen namelijk steeds vaker voor overlast. Zo vliegen burgers met hun drones over luchtmachtbases in Nederland, wat niet alleen verboden maar ook gevaarlijk is. Ook in inzetgebieden vormen drones een dreiging voor onze mensen en middelen. Daarom test de landmacht nu de Smart Shooter als mogelijke oplossing tegen het vliegende technologische vernuft.
“Eigenlijk hebben we bij de manoeuvre-eenheden geen middelen om dit soort kleine drones mee uit te schakelen”, vertelt kapitein Daniël van Dijk, die de experimenten rondom de Smart Shooter begeleidt. “Toen we dit systeem tegenkwamen was de gedachte meteen: ‘mooie technologie!’ We kijken nu hoe het systeem werkt en welke toepassingen de Smart Shooter kan hebben in ons optreden.”
Pixels onderscheiden
Vliegensvlug en met willekeurige manoeuvres scheren meerdere drones over het oefenterrein achter de Johannes Postkazerne in Havelte. Aan de mannen van de 43e Gemechaniseerde Brigade om het systeem te testen. Hoe het werkt? Sergeant-majoor Ayyoub van Bureau Wapens, Kenniscentrum Grondgebonden Manoeuvre legt uit: “Het systeem werkt op basis van pixelherkenning. De Smart Shooter onthoudt als het ware het silhouet, de pixels van de drone en berekent wat de afstand tot de drone is, welke snelheid die heeft en past de kogelbaan daarop aan.”
‘Het berekent afstand en snelheid’
De Smart Shooter in actie zien? Kijk mee tijdens de ‘droge’ training op de Johannes Postkazerne in Havelte.
De schutter kijkt door een kijkglaasje via een holografisch display naar het doel en drukt een knop op de loop in, waarmee de Smart Shooter ‘lockt’ op het doel.” De schutter haalt de trekker over, maar de push to trigger-lock, een minuscule pin achter de trekker, voorkomt dat de patroon meteen verschoten wordt. “Pas als het systeem zegt dat het schot midden op het doel zit, wordt de kogel afgevuurd.”
Volgens de fabrikant kan de Smart Shooter een doelwit tot op 120 meter onderscheiden. Sergeant-majoor Ayyoub: “Dat is onder ideale omstandigheden. Geen neerslag, grote lichtinval of mist.” Allemaal factoren van invloed, die het voor het systeem moeilijker maken te ‘locken’.
Aanpassingen en mogelijkheden
Voor het experiment zijn er 6 Colt-C7’s uitgerust met een Smart Shooter. De pistoolgrepen zijn volledig vervangen, met onder meer een pin achter de trekker. Op de loopgroep is de ‘lock’-knop geïnstalleerd. In plaats van de SRIM zit op de aangepaste Colts de kast met de sensoren van de Smart Shooter. Om het zicht vrij te maken, is de korrel weggeslepen. Daarnaast is er een rubberen band geïnstalleerd bij het patroonmagazijnhuis. Dit om de bedrading van het systeem te beschermen bij het laden- en ontladen van het wapen. Een hoop aanpassingen, toch is het alsnog mogelijk om onderdelen als een lamp of foregrip op de Colt te bevestigen. De Smart Shooter is overigens ook te installeren op een Colt C8 of een Heckler & Koch HK416.
‘Vaardigheden schutter blijven uiteraard essentieel’
Ondersteuning, geen vervanging
Natuurlijk, een geoefend schutter kan een drone ook uit de losse pols proberen neer te schieten. Sterker nog: dat hebben ze geprobeerd. “Maar daar is de kans op succes heel klein”, zegt Van Dijk te midden van het vlieggeweld. “Hier heb je nog referentiepunten, zoals de boomtoppen. Tegen een grijze lucht of bij een blauwe hemel met een zonnetje zijn de drones moeilijk te onderscheiden en daarom moeilijk uit te schakelen. Het systeem helpt de schutter daarbij.”
Daarom zegt Ayyoub ook: “De schutter blijft het belangrijkste. Die kijkt door de richtmiddelen, stelt het doel vast en voert de handelingen uit. Het systeem ondersteunt bij het vaststellen van dat doel en creëert het perfecte afvuurmoment. Het is ook aan de schutter te bepalen wanneer die het nodig acht te ‘locken’ met de Smart Shooter. Afhankelijk van het doel kan de schutter er alsnog voor kiezen ‘gewoon’ te vuren, zonder te locken, met de bekende rode dot.”
3 standen
De Smart Shooter is een systeem van Israëlische makelij, bedoeld om schutters zo doeltreffend mogelijk te maken onder het motto ‘one shot, one hit’. De Smart Shooter waarmee de KL nu experimenteert kent 3 standen: ground (voor vlakbaanvuur), ZeroEyes Zeroing (bedoeld voor het justeren) en drone. In die laatste stand houdt het systeem rekening met de elevatie van het wapen en calculeert deze alle bewegingen van het dynamische doel.
Mee in het veld
Onlangs nam onder andere het RAS-peloton (Robotica en Autonome Systemen, red.) van 42 BLJ de Smart Shooter mee naar Oostenrijk om het systeem uitgebreid te testen. Hiervoor hadden ze 60 drones ter beschikking en deze werden allemaal uitgeschakeld. De experimenten met het systeem zijn nu ruim een jaar gaande en Van Dijk is tevreden. Inmiddels zijn er nu zo’n 30 militairen opgeleid op de Smart Shooter. Zo kan elke eenheid kijken of en welke operationele toepassingen zij zien voor het systeem.
‘Mooi voor basebewaking’
Huzaar-1 Jesse heeft de Smart Shooter getest. Zijn oordeel: “Het systeem werkt zeker, het hangt wel af van de missie die je gaat draaien. Ik heb er tot nu toe vooral ‘droog’ mee getraind en op de klapschijven geoefend. Ik zie zeker een meerwaarde voor optreden in open gebied, zoals bij Resolute Support in Afghanistan, in de base bewaking of bij patrouilles. In het verkennersoptreden of in bebost gebied zie ik het gebruik van de Smart Shooter eerlijk gezegd niet voor me. Wij treden heimelijk op: het uitschakelen van drones maakt de kans enkel groter dat je onderkend wordt.”
“De uiteindelijke bedoeling is natuurlijk dat we een dergelijk systeem implementeren in ons optreden: mijn werk stopt als het experimenteren gedaan is”, zegt kapitein Van Dijk. “Als ik nu een advies zou moeten uitbrengen, zeg ik dat een dergelijk systeem zoals de Smart Shooter zeker een meerwaarde heeft.”
KL is misschien kartrekker, maar de meerwaarde reikt verder: “Gaandeweg raakten alle OPCO’s geïnteresseerd. Van KMar tot luchtmacht: alle zien ze in hun optreden voordeel in het gebruik van de Smart Shooter.” Al die gezamenlijke belangen zijn vertegenwoordigd in de Joint Nucleus Counter Unmanned Aircraft Systems bij het DGLC.
Meegroeien
Sergeant-majoor Ayyoub maakt de eindrapportage en noemt nog wel een aantal verbeterpunten. Vooropgesteld: “Het systeem waar we nu mee trainen is alweer verouderd. Deze is 800 gram, de nieuwe is 200 gram lichter.” Klinkt weinig indrukwekkend, maar iedere infanterist weet: elke gram telt. “Daarnaast zouden we graag drones op een nog grotere afstand onderscheiden. Ook wordt de Smart Shooter geleverd met een kijker voor duisternis: een combinatie van een HV- en een thermische kijker zou beter zijn. Om zo ook bij te blijven met de nieuwste ontwikkelingen in het veld.” Wensen waarvan de fabrikant op de hoogte is en hard aan werkt.
Maar, concludeert hij: “Dit is het enige systeem dat wij op compagniesniveau goed kunnen gebruiken. De dreiging van drones groeit elke dag. Met systemen als de Smart Shooter kunnen wij meegroeien met de tijd.”
Goedkope drones
Drones neerschieten als training, is dat geen dure hobby? “We trainen met de goedkoopste drones, ze kosten iets van 100 euro per stuk”, verduidelijkt kapitein Van Dijk. “Dat we schieten met deze goedkopere modellen maakt voor de trainingsdoeleinden niet uit: een drone is een drone.” Het is overigens niet zo dat de militairen er constant lustig op los knallen. De focus in veel van de trainingen ligt op het bekend raken met het systeem. Dus: waarnemen, doel vaststellen en ‘locken’.
