Vingerafdrukken, irisscans en DNA

JISTARC geeft realistische invulling aan Zebra Sword

JISTARC-eenheden in task force-verband hechter laten samenwerken, moet leiden tot een snellere analyse en verspreiding van inlichtingen in een crisisgebied. Tijdens de onlangs gehouden Field Training Exercise Zebra Sword werd deze opzet voor het eerst met succes beproefd. 

Het Joint Intelligence, Surveillance, Target Acquisition & Reconnaissance Commando (JISTARC) is een veelzijdige inlichtingeneenheid die operationeel commandanten op missie met een palet aan sensoren ondersteunt. Tijdens Zebra Sword gebeurt dat ook. Militairen voeren lange-afstandsverkenningen uit met voertuigen en drones, onderscheppen spraak- en datacommunicatie en verzamelen inlichtingen door contact met de lokale bevolking. Maar er is meer.

Forensische methoden

De opsomming is verre van volledig want het JISTARC beschikt sinds kort over enkele nieuwe eenheden. Een daarvan heet 108 Technical Exploitation Intelligence-compagnie. Tijdens Zebra Sword komt deze club prominent in beeld. De veelzijdige eenheid is namelijk gespecialiseerd in het verzamelen van forensische informatie. “Zoals vingerafdrukken, irisscans of DNA”, somt majoor Pepijn op. Ook het achterhalen van gegevens uit computers en telefoons, vervalsingen van waardepapieren en documenten vaststellen of de samenstelling van springstoffen onderzoeken, behoren volgens de commandant tot de mogelijkheden. Hoewel nog maar net opgericht, heeft 108 met laatstgenoemde veel ervaring. De eenheid komt namelijk voort uit de periode Afghanistan. Toen legden Nederlandse experts regelmatig en met groot succes terroristische IED-netwerken bloot. Daardoor bleven de troepen veel aanslagen bespaard.

Task Force 8-5

De toen opgedane forensische expertise bleek ook bij latere operaties van grote waarde en werd daarom bij 108 ondergebracht en verder uitgebouwd. Nu is deze eenheid hét probate middel tegen IED’s en andere vormen van misdaad in missiegebieden, zoals drugs- en mensensmokkel. Terroristische activiteiten onderzoeken gebeurt tijdens Zebra Sword. Een linkse, militante strijdgroep vormt een gevaar voor de uitgezonden troepen en moet worden opgerold. In een gebouw van de scouting in de gemeente Hattem heeft zij een hoofdkwartier gevestigd, zo toonden heimelijke observaties van 104 JISTARC Verkenningscompagnie aan. Deze experts in camouflage hielden het pand al dagen onder waarneming.

Simultane uitvoering onderzoek

Op bevel van de hogere commandant doet 104 de instap en maakt alle aanwezigen krijgsgevangen. Zodra zij uit het pand zijn verwijderd start het forensisch sporenonderzoek. Het ondervragen van de verdachten is een klus die voor rekening komt van 105 Field HUMINT-compagnie (Human Intelligence, red.). Doordat tijdens het onderzoek bewijsmateriaal wordt gekoppeld aan de vastgenomen personen, werken 108 en 105 samen in Task Force 8-5. “Deze bundeling van eenheden levert een perfecte combinatie op”, aldus commandant JISTARC kolonel Jos Brouns. “Gebleken is dat deze opzet betere en snellere resultaten oplevert dan wanneer de eenheden autonoom optreden. Door het onderzoek van alle inlichtingenstromen simultaan uit te voeren kun je bewijsmateriaal sneller aan een verdachte linken.”

Kloppend hart

Het bewijsmateriaal veiligstellen gebeurt met de grootst mogelijke zorg. Kladblokken, USB-sticks, losse aantekeningen, telefoons, laptops, onduidelijke bedrading en delen van ontstekers en hoeveelheden springstof verdwijnen gedocumenteerd en wel in plastic zakken. Daarna voeren de experts alles af naar het veldlab. Bij een echte inzet bevindt deze verzameling zwaarbewaakte tenten zich ergens in het uitzendgebied. Tijdens Zebra Sword staat ze gemakshalve op de Luitenant-kolonel Tonnetkazerne in ’t Harde, thuisbasis van het JISTARC. 

Klimaatbeheersing zorgt binnenin de tenten voor optimale condities om onderzoek te verrichten. Om kruisbesmeeting te voorkomen, trekt iedereen die naar binnen wil eerst plastic hoesjes over de laarzen. “Breng je kruisbesmetting van het ene naar het andere bewijsstuk, dan kun je er niets meer mee”, aldus majoor Pepijn. Een rapportage na afloop geeft inzicht in de werkwijze van de militante beweging. Informatie waarmee de operationeel commandant weer uit de voeten kan.

Sabotage

En hoe kijkt kolonel Brouns terug op deelname aan Zebra Sword? Door COVID-19 was het niet mogelijk om nauw samen te werken met de deelnemende brigadestaven, waardoor voor het JISTARC een deel van de gebruikelijke aansturing wegviel. “Gelukkig kwamen we met improviseren een heel eind”, aldus Brouns. Volgens de hoogste baas was de militante groepering een gevreesd sabotage-element, dat mede dankzij de inzet van het inlichtingencommando werd geneutraliseerd. “Ik weet wel zeker dat we ons nut bewezen hebben.”