Tekst KAP Jaap Wolting
Foto Jarno Kraayvanger
Zoektocht naar verkleinen footprint
Innoveren staat tegenwoordig bovenaan in elk operationeel manifest. Het Commando Landstrijdkrachten heeft er zelfs een speciale afdeling voor in het leven geroepen: Concept Development & Experimentation (CD&E). In deze rubriek belicht Landmacht bijzondere innovatieprojecten die deze sectie initieert of ondersteunt. Ditmaal een efficiënt staaltje Twentse waterzuivering.
Duurzaam watermanagement tijdens missies is voor de landmacht een kolossale uitdaging. Het leger wil de footprint die het achterlaat op het milieu drastisch verkleinen en een waterreductie van 80% op militaire kampen realiseren. Daarvoor doet het een beroep op kennis in de burgermaatschappij. Jotem Waterbehandeling ademt H2O. Het Vriezenveense bedrijf heeft een scala aan specialisten op de loonlijst, van technologen tot ingenieurs. In samenwerking met o.a. Geniewerken ontwierp Jotem de ‘Power up your Poop’. Wat klinkt als hippe kinderklei, is in realiteit niets minder dan een met een geraffineerd waterzuiveringssysteem gevulde 20-voetscontainer. Eenmaal warmgedraaid, verwerkt ’ie tot 300 liter per uur.
Slim koffiefilter
Procestechnoloog Roy Rosink legt uit hoe het werkt: “We gebruiken een reactor die miljoenen bacteriën huisvest. Om al die microben binnen te houden, hebben we een geavanceerd membraam in het hart van de installatie gemonteerd: niks meer dan een hoogontwikkeld koffiefilter met minuscule poriën. Het proces is eenvoudig. Afvalwater gaat erin, bacteriën zuiveren de vloeistof, en het vocht dat eruit komt is schoon genoeg om toiletten mee door te trekken of voertuigen af te spuiten.” Dankzij deze technologie daalt de hoeveelheid slib die de krijgsmacht moet lozen fors.
Inventieve trucs
Aan de voorkant van de installatie zit een versnijdende pomp die al het afval (ontlasting, toiletpapier, vochtige doekjes) in stukjes van maximaal 3 millimeter hakt. Truc nummer 2 om ervoor te zorgen dat er geen verstoppingen ontstaan: Jotem laat het membraam aan 2 kanten terugspoelen. Zit er vuil tegen het filter, keert de gebruiker de stromingsrichting om waardoor de troep weer het systeem ingaat om – opnieuw – te worden versneden.
Veldtesten in Afghanistan
Begin dit jaar vliegt Defensie de container naar Mazar-e-Sharif, waar genisten de eerste testen in missiegebied zullen uitvoeren. Eerder stond het apparaat op Fieldlab Smartbase, waar het de interesse wekte van Chiel Jonkers van Geniewerken. De waterspecialist was in eerste instantie zeer sceptisch: “De installatie heeft wat weg van systemen waarmee Defensie eerder werkte, maar die een grote flop bleken te zijn. Wat echter mijn interesse wekte, was dat een opperwachtmeester die het systeem vooraf niet kende, de installatie kon managen met telefonische hulp van Rosink op afstand.
Na een tijdje realiseerde ik me dat de ‘Power up your Poop’ zo eenvoudig én effectief was, dat hij qua functionaliteit veel verder is dan de concurrentie. Ik heb toen geprobeerd of het mogelijk was het systeem voor langere tijd in te zetten in Afghanistan. Pas dan weet je of het echt werkt voor de krijgsmacht. En nu krijgt hij dus z’n vuurdoop. Onze Duitse collega’s in Mazar kijken uit naar onze versterking. Nederland is niet het enige NAVO-land dat zijn footprint in missiegebieden wil verkleinen.”
Smartbox zelfs een stapje verder
De Smartbox is een mobiele waterzuiveringsinstallatie waarmee de landmacht ook veldtesten uitvoert. Nederlands slootwater verandert in no time in gezonde gemeentepils. “De robuuste unit op wieltjes past met gemak in een Amarok”, aldus werktuigbouwkundig ingenieur Kristian Bramer. “Opladen kan op 3 manieren: tijdens het rijden op 12 of 24 volt, door middel van een optioneel meegeleverd zonnepaneel, of ‘gewoon’ aan de netstroom.”
De zuiveringsinstallatie (200 tot 300 liter per uur, 24/7) levert een opwaardering van de waterkwaliteit door het ultrafiltreren van onder meer algen, virussen en bacteriën. Bramer: “Niet van élke waterbron is uiteraard drinkwater te maken; sta je naast een petrochemische fabriek, is de uitdaging te groot.”
Met z’n 50 kilo is de grote kist door 2 man goed te tillen. De box is gekoppeld aan een slim besturingssysteem zodat hij zelfregulerend is, goed met zijn batterijspanning omgaat en efficiënt opereert. Mocht een update nodig zijn, kan de gebruiker dit via een app op zijn smartphone op afstand initiëren, dankzij de geïntegreerde wifi en bluetooth. Ook de interactieve manual voor bijvoorbeeld het vervangen van onderdelen staat online. Natuurlijk is internet geen noodzaak: er zit een papieren Quickstart bij. Bovendien heeft de Smartbox bewust maar 1 knop: aan of uit.
