Het laatste transport in tekst en beeld
In het diepste geheim werd er de afgelopen 4 weken bijna 15 miljard over de weg vervoerd. De Nederlandsche Bank is verhuisd van Haarlem naar een nieuw DNB Cashcentrum in Zeist. De Koninklijke Marechaussee, de Nationale Politie, andere veiligheidspartners en De Nederlandsche Bank sloegen de handen ineen om deze monsterklus mogelijk te maken. KMarMagazine keek mee tijdens het laatste transport.
“Welkom bij de laatste dag van Operatie Secundo. Tot nu toe ging het vrij vlekkeloos, maar we zijn er nog niet. Het is als de kampioenswedstrijd Feyenoord-Go Ahead Eagles. Je bent een heel eind, maar je moet nog wel winnen.”
Het is commandant Staf Grootschalig Bijzonder Optreden majoor Henk die het woord neemt in een zaal achter het Operatiecentrum van de Koninklijke Marechaussee op Camp New Amsterdam. Hier werd de afgelopen maanden heimelijk een gigantische operatie gepland én uitgevoerd: het letterlijk ‘verkassen’ van goudstaven, munten en bankbiljetten van De Nederlandsche Bank.
“Een operatie met zoveel ketenpartners, dat maak je niet vaak mee. Het gaat om een Strategisch Waarde Transport van De Nederlandsche Bank dat door verschillende gemeentes, door verschillende provincies, over verschillende snelwegen van A naar B moet. Daar zijn niet alleen wij, de politie en De Nederlandsche Bank mee gemoeid, maar veel meer partijen, zoals de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en Rijkswaterstaat.”
Duizenden staven
In totaal vervoerden de partners ruim 200 ton aan goudstaven en gouden munten. De verhuizers kregen er alleen geen glimp van te zien. De ruim 14.000 baren van 12,5 kilo per stuk waren verdeeld over 1.006 afgesloten bakken. De gouden munten lagen in kisten. Totale waarde: 10,4 miljard euro, 31% van de totale goudvoorraad van De Nederlandsche Bank. Ook de strategische voorraad bankbiljetten (ruim 4,5 miljard) verhuisde mee. (Bron: De Nederlandsche Bank)
Van lancering naar maanlanding
De afgelopen weken werkten de partners nauw samen om de pakketten naar Zeist te brengen. De sfeer is familiair, als een weerzien van oude bekenden, tot het beladen van de wagens in Haarlem bijna gereed is. Gelach verstomt, deelnemers nemen posities in. “Het maanlandingsmoment”, aldus Henk. Op de schermen voor hen zijn links groene vakjes te zien, die in colonne in beweging komen. Op rechts: beelden van de camera’s van Rijkswaterstaat, waar ‘het pakket’ van waarde plus beveiligers live op het scherm doorkruisen.
De waarde wordt vervoerd in vrachtwagens. Daaromheen rijden voertuigen met collega’s van het eskadron Hoog Risico Beveiliging, de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten en de Verkeerstechnische Begeleiding. Samen rijden ze in een bubbel. De motorrijder voorop van de Verkeerstechnische Begeleiding verkent de route op een afstandje voorop; samen met de motorrijder achter de colonne zorgen ze voor een soepele doorstroming. Overig verkeer wordt op afstand gehouden en waar nodig ‘gestroopt’.
Quantum: verhuizing in 2020
DNB verhuisde in 2020 ook al eens: van Amsterdam naar Haarlem, waar een betere beveiliging voor de waarde kon worden opgezet. Bij die verhuizing, Operatie Quantum, werd gekozen voor een blikseminzet. “Toen hadden we 36 uur ingepland voor de operatie, maar in 24 uur was de klus al geklaard. Deze keer was het vanwege capaciteit niet te doen deze klus weer binnen een etmaal uit te voeren”, vertelt commandant SGBO majoor Henk. Ook hoofd Mobiliteit Jan was er toen bij. “Normaliter ga je een keer verhuizen, ik heb er 2 meegemaakt. Met zoveel spelers, plus de grote strategische waarde die vervoerd wordt: hoe vaak maak je dat nou mee?”
Meekijken tijdens Operatie Secundo? Check dan de onderstaande clip!
Willekeur
Hoofd Mobiliteit, adjudant Jan, houdt samen met collega’s de schermen in het Operatiecentrum nauwlettend in de gaten. “We komen nu vooral in actie als er iets niet goed gaat. Gebeurt er niets, dan heb je een makkie”, glimlacht hij.
‘Scenario’s liggen klaar, benodigde maatregelen zijn uitgedacht’
Dat kan enkel door een gedegen voorbereiding. “Daar zijn we maanden druk mee geweest. Locaties, objecten, routes: alles hebben we in kaart gebracht en overal hebben we de risico’s ingeschat.” Want een dergelijke operatie is niet zonder gevaar. “Er kan van alles gebeuren. Wat als er een overval wordt gepleegd, één van de voertuigen ermee ophoudt of er een ongeluk gebeurt op de route? Plus: hoe groot is de kans dat een bepaald noodscenario gebeurt en welke partner moet ervan weten? Tientallen scenario’s liggen klaar en de benodigde maatregelen voor uitgedacht.”
Vandaag voert het traject over 3 verschillende snelwegen. Iedere route heeft een codenaam voor de uitputtend verkende tracés, nu gekozen op basis van het verkeersbeeld, intell en input van de collega’s on the move. “Elk transport kozen we een andere route en een ander moment van de dag”, zegt adjudant Jan. Dan wijst hij bijna trots naar het scherm. “Kijk, ze zijn al halverwege.”
Klein, geheim, bovenal ‘niet spannend’
Voorbereiding is de sleutel tot succes, waarbij gekozen willekeur een belangrijke rol speelt. Derde ingrediënt voor deze operatie is geheimhouding. De uitdaging is natuurlijk dat er vele spelers in de operatie betrokken zijn, maar dat de kring die ervan afweet zo klein mogelijk moet blijven, om de heimelijkheid te borgen.
Het maakt dat Remco namens de Nationale Politie voor de regio Midden-Nederland in de zaal aanwezig is. “Elke eenheid van de politie heeft zijn eigen contactpersoon die bij Secundo betrokken is. Vooraf was het afstemmen: welke speler is waarvoor verantwoordelijk? Denk hierbij aan crisisbeheersing of ordehandhaving. Slechts enkele weten van wat er nu gebeurt. Ik berichtte bijvoorbeeld de teamchefs van Zeist en Soest vanochtend pas: “Goedemorgen, vandaag weer een transport voor Operatie Secundo.” Dan wisten ze genoeg. Verder werd één specifieke Officier van Dienst in de meldkamer (het Operationeel Centrum) van de politie op de hoogte gesteld en kende de routes en de planning. Mocht er iets gebeuren dat de operatie verstoort, kan ik vanaf hier de keten in beweging brengen.”
'Mooie samenwerking 3 verschillende bloedgroepen'
Zijns inziens is dat het geheim achter deze geheime operatie. “Je kunt een dergelijke operatie enorm romantiseren en het heel groot maken. Wij kozen er vooral voor het onopvallend te maken. Maak het niet te spannend, was het devies. Dat is wat mij betreft fantastisch gelukt.”
Hij spreekt van harmonie, een duidelijke structuur en weinig ruis. “Een mooie samenwerking van 3 verschillende bloedgroepen: Defensie, politie en De Nederlandsche Bank als derde partij. De lijntjes zijn kort, alsof we dit al jaren doen.”
Nieuw pand
De bouw van het DCC begon in 2019, in september 2022 is het centrum opgeleverd op het terrein van kazerne Camp New Amsterdam. Het nieuwe onderkomen is maximaal beveiligd, hightech en innovatief. In het Cashcentrum worden bankbiljetten gecontroleerd en gesorteerd en worden valuta aan waardevervoerders, die de biljetten vervolgens naar banken, geldautomaten en winkels, geleverd.
Sluizen gesloten
Ondertussen verplaatsen de groene vlakjes van de snelweg richting de kazerne. Vooralsnog zonder opstoppingen, dreigingen of problemen. Dan rijdt het laatste ‘pakket’ de poort van Camp New Amsterdam binnen. De verschillende spelers, die tot dan toe aan de schermen gekluisterd zaten, lopen naar buiten. Daar wordt het laatste transport met gezwaai onthaald.
Spanning ervoer opperwachtmeester Mike niet zozeer. De collega van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten was bij het overgrote deel van de transporten betrokken, als Opdracht Verantwoordelijk Leidinggevende, dan wel operationeel tijdens het vervoer. “Hoog risico beveiliging is onze specialiteit. Al gaat het hier natuurlijk wel over een andere waarde. We zijn qua mensen en middelen klaar om in te spelen op situaties, mogen ze voorkomen. Dat hebben we vooraf ook uitvoerig geanalyseerd: wat zijn de dreigingen waarmee we te maken kunnen krijgen? Daarin wil je de opdracht volbrengen en kwaliteit leveren, waarbij de veiligheid van onszelf voorop staat.”
Terugkijkend zegt hij: “Normaliter coördineren wij veelal zelf onze operaties. Nu verliep de aansturing door de Staf Grootschalig Bijzonder Optreden. Ik heb dit als erg prettig ervaren. Natuurlijk heb je wat meer kaders en partners waar je rekening mee moet houden. In het begin was het ook even zoeken naar de afstemming, maar je zag het per transport gestroomlijnder gaan: je raakt echt op elkaar ingespeeld.”
Terug in de zaal kan de spanning er ook af. Als het sein ‘sluizen gesloten’ klinkt, is de finale gespeeld. Operatie Secundo is afgerond. Voor majoor Henk was het een voorrecht: “Om met elkaar, op dit niveau, met deze kwaliteit een operatie te draaien. Ik ben dankbaar voor het vertrouwen.”
