Adviseren met hindernissen

3 verhalen van KMar-adviseurs

KMar-collega's begeleiden in Mazar-e-Sharif de Afghaanse politie op hun weg naar volledige zelfstandigheid. Een gesprek met 3 adviseurs bij de missie Resolute Support. Wat brengen zij de Afghanen bij en hoe beleven zij de missie? "Ik verwacht geen wonderen."

Resolute Support (RS)
De afgelopen 13 jaar was ISAF grotendeels verantwoordelijk voor de veiligheid in Afghanistan. In die jaren is begonnen met de opbouw van het Afghaanse leger en het politieapparaat. Sinds januari 2015 moeten de Afghanen het zelf doen. Resolute Support levert alleen nog maar adviseurs. Ze geven adviezen op gebieden die noodzakelijk zijn voor de instandhouding van het defensieapparaat. Denk daarbij aan bijvoorbeeld logistiek, onderhoud, personeelszaken en ICT. Nederland levert 10 militaire adviseurs afkomstig van de Marechaussee en Landmacht. De missie duurt vooralsnog tot eind 2016.

'Diep respect voor Afghaanse vrouw'

Majoor Claudia | Adviseur genderzaken Afghaanse politie

"Gender gaat over gelijke kansen voor iedereen. Maar we focussen ons hier wel heel duidelijk op gelijke kansen voor mannen en vrouwen. Dat is toch wel het grootste probleem. Als je ziet wat de vrouwen moeten overwinnen om überhaupt te kunnen werken; dat is voor velen van ons onvoorstelbaar. De cultuur in Afghanistan is dat vrouwen thuis blijven en alleen onder begeleiding naar buiten mogen. Werkende vrouwen zijn voor veel mensen dus uit den boze. Wil een vrouw gaan werken dan moet ze toestemming hebben van haar man of vader. En dan nog wordt ze op straat lastiggevallen en bedreigd.

Natuurlijk is het een vooruitgang dat er nu vrouwen bij de politie werken. Dat is ook door de regering in Kabul opgelegd. Maar de Afghanen leggen de nadruk helaas nog teveel op kwantiteit in plaats van kwaliteit. Het probleem is bijvoorbeeld dat vrouwen beperkingen opgelegd krijgen, waardoor zij hun werk niet optimaal kunnen uitvoeren. Analfabetisme is daarbij een groot probleem. Maar ze mogen ook niet autorijden om naar hun posten te komen of 's avonds werken. Ze kunnen hun taken dus ook niet uitvoeren.

Als genderadviseur is het mijn belangrijkste taak om de Afghanen ervan te overtuigen dat ze überhaupt rekening houden met hun vrouwelijke werknemers. Stuur ze ook op cursussen, zorg ervoor dat bij het bestellen van nieuwe uniformen ook aan de kleinere maten gedacht wordt. Allemaal zaken die hier nog lang niet vanzelfsprekend zijn.

Ik maak me geen illusies over het effect van mijn aanwezigheid hier. Je kunt een hele cultuur niet in een paar jaar veranderen. Alles gaat met hele kleine stapjes. Ik hoop dat ik met mijn adviezen met name voor de jongeren wat kan betekenen. Want daar zitten heel intelligente dames bij die  graag meer willen. En zij zijn degenen die het uiteindelijk zullen moeten doen. Als ik dan zie wat ze allemaal moeten overwinnen om gewoon een baan te hebben, dan heb ik daar diep respect voor."

'Ze zullen het toch zelf moeten doen'

Adjudant John |  Adviseur onderhoud

"Onderhoud is een breed begrip maar voor de Afghan National Police (ANP) concentreert zich dat op voertuigen, wapens en verbindingsmiddelen. Wapenonderhoud hebben ze prima in de hand. Mijn collega doet de verbindingen dus concentreer ik mij op het voertuigonderhoud. En dan gaat het niet over het specifieke onderhoud aan het enkele voertuig, maar meer over het opzetten van een deugdelijk onderhoudssysteem. Zo'n systeem moet er bijvoorbeeld voor zorgen dat ieder voertuig op tijd een beurt krijgt, dat ieder voertuig geregistreerd staat.

Er is erg veel veranderd op het gebied van onderhoud voor de Afghanen sinds ISAF is overgegaan in Resolute Support. Onderhoud is jarenlang niet belangrijk voor ze geweest, want als een voertuig stuk was, kregen ze een nieuwe. Die tijd is voorbij. Ze moeten het nu doen met de spullen die ze hebben.

Om corruptie aan te pakken zijn er vanuit Kabul keiharde regels opgesteld voor vervanging. In het kort komt het erop neer dat alles wat kapot is, ingeleverd moet worden. Tot aan het enkele schroefje toe. Dan pas krijgen ze iets nieuws. Het voertuigonderhoud wordt nu gedaan door een Amerikaans bedrijf en dat houdt daar zeer strak de hand aan. Dat zijn Afghanen niet gewend.

De Afghanen moeten nu in kaart brengen waar alle voertuigen staan en daar een onderhoudsplan voor gaan maken. Sommige auto's staan al 5 jaar ergens werkeloos in een buitengebied en niemand weet wat er precies aan mankeert. Daar moeten ze dus wat mee, willen ze vervanging krijgen.

Het belangrijkste wat ik nu doe is de sleutelfunctionarissen - dus de gebruikers met de beheerders - met elkaar in gesprek laten komen, zodat ze de officiële onderhoudslijn gaan bewandelen. Ik ben hier nu 5 weken. Veel gaat traag en ze zullen het toch zelf moeten doen. Er zijn wel mannen die het snappen, maar het gaat met kleine stapjes. Ik verwacht geen wonderen."

'De jongeren willen, maar de ouderen bepalen'

Kapitein Jan  |  Adviseur Logistiek

"De grootste uitdaging die de Afghan National Police heeft, is grip krijgen op de logistiek. De aanvoerlijnen zijn ontzettend lang. Bijna alle spullen komen uit de Verenigde Staten en gaan dan via het nationaal distributiecentrum in Kabul naar onder andere Mazar-e-Sharif. Daarvandaan wordt het dan verdeeld onder de eenheden in de provincie.

Om dat proces in goede banen te leiden gebruikt de ANP het Core IMS, de Amerikaanse equivalent van ons SPEER-systeem. Ik zie het als mijn belangrijkste taak om de Afghanen te leren dat systeem op de juiste manier te gebruiken. Nu omzeilen ze het vaak nog en regelen ze zaken nog onderhands. Dat komt voor een deel omdat ze geen vertrouwen hebben in elkaar. Ze geloven vaak niet dat het goed komt met een aanvraag als ze dat via het systeem doen. Liever ritselen ze dat zelf. Dat zijn ze nu eenmaal gewend.

Een ander probleem is de corruptie. In het Core IMS wordt alles vastgelegd en zijn de goederen te volgen. Dat biedt veel minder ruimte voor gesjoemel. En dan heb je de gezagsverhoudingen. De ouderen zijn de baas. Alles loopt via hen. Maar zij zijn nu juist degenen die niet weten hoe computers werken. Dat maakt het weleens lastig. Als ik zaken doe met een leidinggevende, dan levert dat vaak niks op omdat hij niet thuis is in de materie. Doe ik zaken met zijn personeel, dan voelt de leidinggevende zich weer gepasseerd. De jongeren willen, maar de ouderen bepalen.

Uitdagingen genoeg dus. Maar in ruim 2 maanden ben ik er wel achter gekomen dat je niet teveel moet willen. Ik heb mezelf wel een duidelijk doel gesteld. Voordat ik naar huis ga, wil ik mijn Afghaanse counterparts zover krijgen dat zij via Core IMS digitaal een bestelling doen naar Kabul. Dan zouden zij de eersten zijn in heel Afghanistan die dat is gelukt. Dan is mijn missie wel geslaagd!"