Sandy Coast slaat vleugels uit

Havenbeschermingsweek Eemshaven

Met een felle onderwaterexplosie die je tot diep in je maag voelt, is deze Sandy Coast anders dan andere. Tijdens de afsluitende havenbeschermingsweek wordt normaliter nooit met explosieven gewerkt. Zeker niet in de buurt van kades en installaties. Maar in Eemshaven is er niemand die daarvan wakker ligt.

Welkom bij Sandy Coast. Een drie weken lange, jaarlijks gehouden internationale mijnbestrijdingsoefening met in de staart een havenbeschermingsweek. Voor het eerst vindt deze training plaats in een commerciële haven en niet zoals gebruikelijk in de marinehavens Den Helder of Zeebrugge (België).

Google

Leider van de oefening kapitein-luitenant Peter Baars juicht deze verandering van omgeving van harte toe. Met onder meer veel offshore activiteiten, de opslag van een strategische gasreserve, een datacentrum van Google en een doorvoercentrum voor militair materieel ontwikkelt Eemshaven zich in sneltreinvaart. De marine heeft er volgens Baars baat bij om dit industriële complex beter te leren kennen. “Mocht het nodig zijn, dan ga je vlotter te werk.”

Snel opgespoord

Tijdens Sandy Coast worden de internationale deelnemers geconfronteerd met een compleet pakket onheil. Een conflict tussen twee partijen ontaardt in een serie gewelddadigheden, met als hoogtepunt een kleine zeemijn die in de havenmond wordt gedropt. Al het scheepvaartverkeer ligt meteen stil.

Gelukkig zijn de militairen in de buurt. Met de sonar aan boord van de mijnenjagers wordt het explosief snel opgespoord, verplaatst naar open water en vervolgens aldaar zogenaamd gesprongen. In de kwetsbare havenmond willen de havenautoriteiten liever niet dat er met springstoffen wordt gewerkt. Jammer voor de zeemeeuwen, die na een explosie vaak komen kijken of er nog zeeleven komt bovendrijven. Helaas ze hebben pech. Om de dieren te sparen en weg te jagen, worden eerst enkele zogenoemde lichte scare charges gebruikt.

Waarneming

Projectofficier van de havenbeschermingsweek luitenant ter zee 1 René Pouw heeft de uitdagingen van Eemshaven helder voor ogen. Waar beschermingsoefeningen in bijvoorbeeld Rotterdam zich afspelen in een vaak klein, afgebakend gebied, beslaat Sandy Coast een groot deel van Eemshaven. Zo is een Amerikaans explosieven opruimingsteam op de kade bezig met een EOD-robot om een explosief te ruimen. Een Frans duikteam maakt enkele kilometers verderop onder water korte metten met een geïmproviseerd springtuig dat in de buurt van de roll on roll off terminal is aangetroffen.

“Als marine heb je dan een uitdaging”, aldus Pouw. Want hoe hou je continu alle, op ondermijning gecontroleerde kademuren, schepen en andere, objecten onder waarneming? Daarvoor heb je beveiligingsteams nodig, maar die doen niet mee. Mogelijkheden tot zelfbescherming zijn er ook niet, waardoor het internationale gezelschap mijnenjagers in de haven en de vijf in het spel gebrachte duikteams meer weerloos zijn. “Bij daadwerkelijke inzet zouden we dit uiteraard regelen”, haast Pouw zich.

Gesmeerd

Terugkijkend toont overste Baars zich tevreden over het verloop. Ondanks dat een harde wind de mijnenjagers parten speelde en ze vijf dagen werkloos binnen lagen, verliep het overgrote deel van de oefening gesmeerd. “Verrassend vond Baars dat er met zoveel nationaliteiten geen spraakverwarring optrad. “Dit keer oefenden we met Franse, Duitse, Litouwse, Belgische en Amerikaanse eenheden en dat leverde nauwelijks problemen op. Natuurlijk dicteert het werk een gestandaardiseerde aanpak en maken we gebruik van NAVO-procedures. Maar dat is geen garantie dat er geen fouten optreden.”  

Gemeengoed

Volgens Baars heeft samen oefenen een weldadige uitwerking op het niveau van mijnbestrijding binnen de NAVO. De expert duidt op werkwijzen en allerlei handigheidjes die van elkaar worden overgenomen. Maar ook aan de materieelkeuzes. “Handheld onderwatersonars waren nog niet zolang geleden een uitzondering. Nu zie je die dingen overal. Datzelfde geldt voor de duikrobot Remus, die inmiddels ook bij vele landen gemeengoed is.”

Slechtweerprogramma

Heeft de overste nog wensen voor toekomstige Sandy Coasts? Graag zou hij de havenbeschermingsweek realistischer willen aankleden met meer role play, brandbestrijdingsmogelijkheden en kleine bootjes om in de haven aanvallen te doen op in het spel gebrachte force protection. “Doordat we niet alles bij ons hadden, was er ook geen ruimte voor een slechtweerprogramma. Vijf dagen lang moesten de internationale eenheden aan de kade zichzelf opwerken en was er niets gezamenlijks. Dat gaan we de volgende keer anders doen.”