Tekst kapitein Jessica Bode
Foto sergeant (BDAV) Sjoerd Hilckman

Hoe zit het ondertussen met de sociale veiligheid?

De start van een nieuw collegejaar betekent voor veel studenten een introductietijd, wat al dan niet gepaard gaat met exotische inwijdingsrituelen. Op de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda ging de coördinatietijd (co-tijd) donderdag van start. Maar hoe gaat dat op een instituut dat recent in rapporten werd genoemd omdat de sociale veiligheid er nog niet optimaal is? “Andere hogescholen en universiteiten kunnen van ons leren.”

‘Geen heftige inwijdingsrituelen die het nieuws halen’

De 21-jarige cadet-kornet Jordi is vierdejaars en als voorzitter van de Coördinatie Commissie van het Cadettencorps (CoCom) verantwoordelijk voor de organisatie van de co-tijd. “Natuurlijk hoor ik wat er soms speelt bij andere studentenverenigingen, maar ik kan concluderen dat het hier bij Defensie heel anders gaat. Wij willen geen inwijdingsrituelen die het nieuws halen. Onze introductietijd heeft een doel.”

Jordi doelt op het feit dat nieuwe corpsleden tijdens de de co-tijd leren welk gedrag er van hen verwacht wordt. “En we brengen een stukje integriteit, normen en waarden bij. Bijvoorbeeld een simpel gedag zeggen. Maar we leren ook samenwerken en verantwoordelijkheid nemen voor fouten.”

Gemotiveerd

Maar krijgen de cadetten dan wel een beetje vrijheid om een mooie co-tijd te organiseren? “Ja, benadrukt CoCom-lid cadet-vaandrig Sam. "We mogen organiseren wat wij denken dat goed is. Soms is het leuk, soms erg zwaar en vervelend. Maar dat hoort erbij. We vragen het uiterste van de deelnemers, maar zonder hen te beschadigen of te demotiveren. We willen juist gemotiveerde mensen afleveren. Zo’n introductietijd kan volgens mij nergens veiliger dan bij Defensie.”

‘Soms is het leuk, soms erg zwaar en vervelend. Maar dat hoort erbij.’

‘De co-tijd is absoluut veilig’

Andere wereld

Dus de co-tijd is sociaal veilig? “Absoluut”, benadrukt Jordi. “Dit an sich heeft ook nooit onder vuur gelegen. We hanteren zelfs verschillende manier om onjuist gedrag te voorkomen en indien nodig te stoppen. Denk aan trainingen omtrent het omgaan met macht.”

Andere wereld

Maar ondertussen is de KMA wel een aantal keer negatief in het nieuws geweest door onder meer de machocultuur en het feit dat vrouwelijke cadetten zich onveilig voelen. “Natuurlijk zijn we niet blind voor deze onderzoeken, máár ik denk dat dit vooral speelt onder cadetten die inmiddels zijn afgestudeerd. Wij zijn begin twintigers en opgegroeid in een hele andere wereld, waar genderdiversiteit en functies voor vrouwen doodnormaal zijn. Het is voor ons geen issue.”

‘Wij zijn begin twintigers en opgegroeid in een hele andere wereld’

Traditiegetrouw wordt de sleutel van de KMA (symbolisch) overgedragen overgedragen: de coördinatietijd kan beginnen.

En laat dat nu onderwerpen zijn die eerder die week op de ‘maatschappelijke dag’ centraal stonden. Een themadag met sprekers voor alle cadetten, nieuwelingen daargelaten. Het ging onder meer over transgender, de positie van vrouwen en kameraadschap. Toeval, zo net voor de start van de co-tijd? “Het komt in ieder geval goed uit”, bevestigt de kersverse commandant van de KMA kolonel René Baksteen. “We willen de cadetten iets meegeven voor de lange termijn, maar ze kunnen het al zeker meenemen tijdens de co-tijd.”

‘Tot 1974 was het strafbaar om homoseksueel te zijn bij de krijgsmacht’

Opkijken

Tijdens een van de gastlessen vertelde oud-militair Niel Roelen over het belang van kameraadschap. Voormalig landmachtoverste Gwenda Nielen gaf een lezing over het ‘vrouw zijn bij Defensie’ en adjudant Renaldo Ishaak zoomde in op posttraumatische stressstoornis (PTSS).

“Waarom we dit doen?”, vervolgt de commandant-KMA. “Het klinkt cliché, maar hier worden wel de leidinggevenden van de toekomst opgeleid en gevormd. Deze jonge mannen en vrouwen hebben over enkele jaren een peloton of compagnie onder zich. Naar hen wordt (op)gekeken. Zij moeten het goede voorbeeld geven. Niet verwonderlijk dus dat we hen willen leren over dit soort maatschappelijke thema’s. En hier blijft het niet bij, deze themadag is maar één van de actiepunten in het plan Sociale Veiligheid KMA.

De kersverse commandant van de KMA kolonel René Baksteen: “We willen de cadetten iets meegeven voor de lange termijn.”

Strafbaar

Ondertussen volgt een groep cadetten ademloos de presentatie van wachtmeester Finn Mors over genderdiversiteit. Hij werd geboren als vrouw, maar gaat inmiddels als man door het leven. Hij geeft de aanwezigen tekst en uitleg over het proces, maar ook handvatten hoe ze daarmee om moeten gaan als ze zelf een eenheid aansturen. “Tot 1974 was het strafbaar om homoseksueel te zijn bij de krijgsmacht”, vertelt hij. “De term transgenders bestond toen nog niet eens.”

Zelfs een paar jaar geleden waren dit soort onderwerpen nog behoorlijk taboe en werd er weinig over gesproken. Maar zowel Finn als de klas concluderen dat er eigenlijk niets vreemds aan is. Een van de cadetten besluit: “In mijn jeugd veranderde de wereld non-stop. Denk je echt dat ik hiervan opkijk?” En zo is het maar net. De KMA is een stapje verder in sociale veiligheid.