Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto sergeant Jasper Verolme

Defensie heeft dit jaar nog niet ondersteund bij blusacties

Daar waar Defensie vorig jaar 8 keer moest uitrukken om enorme natuurbranden vanuit de lucht te blussen, staat de teller dit jaar nog steeds op 0. Desondanks heeft het Defensie Helikopter Commando (DHC) tussen april en oktober 2 Chinooks en een Cougar paraat staan om de Veiligheidsregio’s te ondersteunen bij calamiteiten. 

“Branden bestrijden vanuit de lucht is mooi werk, omdat het erg dankbaar is. Natuurlijk hoop je niet op zo’n ramp, maar met onze inzet zie je direct resultaat”, vertelt majoor Sander, hoofd Operaties 298 Squadron. “In een televisieprogramma werd ik laatst aangekondigd als ‘bluspiloot’, maar ik ben militair vlieger die met z’n crew ingezet kan worden voor natuurbrandbestrijding.” 

Hoeveel?

In 2018 heeft de luchtmacht in 260 drops circa 1.8 miljoen liter water gelost op 9 verschillende brandhaarden.

Bij rivier de Lek bij Everdingen wordt de natuurbrandbestrijding vanuit de lucht geoefend. Het duurt ongeveer 15 minuten om hier met de Chinook vanaf vliegbasis Gilze-Rijen te komen.

Wel of niet?

Er wordt een beroep gedaan op het Defensie Helikopter Commando (DHC) op vliegbasis Gilze-Rijen als de brandweer een vuur zelf niet kan doven. “De keuze om Defensie in te zetten hangt af van verschillende factoren”, begint Christiaan Velthausz, coördinator van het Fire Bucket Operations (FBO) team*. “Denk aan de bereikbaarheid van de brand, de dreiging voor mens, natuur en dier of de nabijheid van gevaarlijke stoffen en belangrijke objecten.” 

* Het Fire Bucket Operations team is het samenwerkingsverband tussen Defensie (MAOT, 298 en 300 Squadron), Brandweer Nederland, en de Veiligheidsregio’s (sec gezien trekt de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland de kar, omdat zij hierin gespecialiseerd zijn). 

Daarnaast is het een kostenafweging, tijd en tempo kwestie (duurt het niet te lang voordat de helikopter er daadwerkelijk is?) en speelt het weer en tijdstip mee. Zo’n blusoperatie voeren we niet uit bij nacht of bij vorst. “Het mechanisme van de bucket kan bevriezen en je wil geen ijsklonten naar beneden gooien”, reageert majoor Sander. 

MAOT

Voor de brandbestrijding vanuit de lucht werken de brandweer en Defensie nauw samen. Maar de instanties gebruiken ieder andere systemen en termen. Om ervoor te zorgen dat toch iedereen elkaar begrijpt, fungeert het Mobile Air Operations Team van Defensie (MAOT) als een soort tussenpersoon. “Wij vertalen de instructies van de brandweer en betreffende veiligheidsregio in koersen en coördinatoren voor de vliegers”, ligt sergeant 1 Sabrina toe. “Maar we zijn meer dan ‘tolk’”, voegt ze resoluut toe. “Ook waarborgen we de veiligheid op de grond. Vanuit de lucht kun je niet altijd alles zien op de grond en dan ben je nergens zonder goede communicatie.”

Bambi Bucket

De Canadees Don Arney was de man die ruim 30 jaar geleden de Bambi Bucket ontwikkelde. De waterzak wordt nu door ruim 115 landen gebruikt bij het bestrijden van branden. In Nederland werd ‘ie voor het eerst gebruikt op 15 maart 2000.

2 uur

Het DHC heeft circa 2 uur nodig om in actie te komen. Zowel 298 als 300 Squadron staan afwisselend paraat. Tot eind september is dat 298. Als de helikopter eenmaal in actie is gekomen, kan de brandweer niet achterover leunen. “Wij gaan continu door met blussen, waarnemers monitoren hoe het vuur zich ontwikkelt en we blijven de aircrew aansturen. Soms gaat er een brandweercoördinator mee de lucht in. De luchtmacht is expert in het vliegen. Wij hebben ‘bluskennis’ in huis”, zegt Velthausz. 

Hoeveel?

Defensie heeft 6 operationele Bambi Buckets, waarmee je water uit zee of een meer haalt.  

Zo’n oefening trekt uiteraard veel bekijks.

0

Net als vorig jaar was het ook de afgelopen maanden erg warm. Toch hoefde Defensie tot op heden niet te ondersteunen. Coördinator Velthausz legt uit: “De afgelopen maanden waren droog en de grondwaterstand was laag. Toch valt er af en toe een bui, waardoor de luchtvochtigheid hoger is dan in 2018. Daardoor is de kans op brand kleiner. Dat sluit natuurlijk niet uit dat een natuurbrand zo is gemaakt, want de meeste vuren worden veroorzaakt door menselijk handelen. We hopen dat mensen zich dat steeds beter realiseren.”  

Hoeveel?

In een Chinook zitten 2 vliegers en 2 loadmasters. In een Cougar 2 vliegers en 1 loadmaster.