Tekst Vanessa Strijbosch
Foto Louis Meulstee
Genodigden spreken vrijuit over veiligheid en integriteit
Als uit een hoge hoed getoverd verscheen Koning Willem-Alexander woensdag 23 januari op de Van Ghentkazerne in Rotterdam. Weliswaar op uitnodiging van minister van Defensie Ank Bijleveld, maar zijn komst was voor de meesten een verrassing. Dat weerhield de aanwezigen echter niet om vrijuit te praten over hete hangijzers als veiligheid en integriteit.
Het was de nadrukkelijke wens van de minister om dit werkbezoek een ander karakter te geven. Ze stuurde juist aan op transparante gesprekken over de thema’s veiligheid en de vernieuwde gedragscode van Defensie. “Onze mensen kunnen het beste zelf vertellen hoe zij dit ervaren. Dat mag dan heus wel een beetje ‘schuren’”, aldus de bewindsvrouw. En dat deed het op momenten ook. De geselecteerde groep medewerkers, die een directe link heeft met het veiligheidsapparaat binnen Defensie, nam geen blad voor de mond. Op een positief kritische manier schetsten zij een reëel beeld van alles wat er op dit terrein gebeurt en wat ze meemaken in hun werk.
Een greep uit de gesprekken:
Adjudant van de mariniers John de Ruiter ondervond aan den lijve hoe ingrijpend een bedrijfsongeval kan zijn. Hij pleit voor het bespreekbaar maken van incidenten. “We hebben nu eenmaal altijd met gevaarlijke situaties te maken, maar zorg er dan wel voor dat werken in die situaties zo veilig mogelijk gebeurt.”
Schietinstructeur sergeant-majoor Remco Scholten is dagelijks bezig met veiligheid. “We ‘zitten’ erop. Maar er zijn zoveel regels bij Defensie dat het ons nog wel eens aan de tijd ontbreekt om ons zo goed mogelijk voor te bereiden.”
Een vrouwelijke militair van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten gooit het op ‘elkaar aanspreken’. “Voorheen kwamen de punten van de vorige debrief bij de volgende evaluatie gewoon weer terug. Er werd niet echt wat gedaan met de ‘lessons learned’. Nu merk ik dat we elkaar meer durven aan te spreken. Ik zie gelukkig wel verbeteringen.”
“We moeten fouten durven maken”, stelt instructeur militaire basisopleiding sergeant-1 Falco Damstra. “We zijn nu niet meer alleen maar bezig met naar rechts richten en in de voorligsteun leggen. Het gaat erom dat we leren van onze fouten.”
Koning Willem-Alexander verwijst tijdens het gesprek terug naar zijn tijd bij de marine en geeft aan dat toen ook al veel belang werd gehecht aan veiligheid. Hij toont begrip voor de huidige situatie die volgens hem ‘niet anders is dan vroeger’. De majesteit durft vervolgens te stellen dat ‘100% veiligheid bij een organisatie als Defensie nu eenmaal niet mogelijk is’.
Minister Ank Bijleveld: “Veiligheid zit in onze haarvaten. Er wordt al sinds jaar en dag aandacht aan besteed. En dat blijven we doen. We leren van incidenten en we pakken zaken aan.”
Veiligheid verbeteren
De minister nam vorig jaar januari het rapport in ontvangst van de commissie Van der Veer, die onderzoek deed naar de veiligheid binnen Defensie. Dit rapport biedt concrete aanbevelingen om de veiligheid en het lerend vermogen van Defensie te verbeteren. De minister heeft alle aanbevelingen overgenomen en inmiddels uitgewerkt in een plan van aanpak. De komende 4 jaar investeert Defensie 75 miljoen euro om de maatregelen uit het plan bij alle defensieonderdelen uit te voeren. Een van die maatregelen is de uitrol van e-devices, zoals tablets en smartphones, voor elke medewerker van Defensie. Dat kan onder meer het melden van onveilige situaties stimuleren.
'Oude gedragscode oubollig'
Een andere aanbeveling die Defensie voortvarend oppakte is het ontwikkelen van een nieuwe gedragscode Defensie, die eind vorig jaar is aangeboden. De koning en de minister spraken tijdens hun bezoek aan de opleidingskazerne met medewerkers die meewerkten aan de totstandkoming van de nieuwe gedragscode. De majesteit merkte op dat het hem lastig leek om dit voor zoveel mensen te bedenken. “Is het gelukt?” vroeg hij zich hardop af. “De vorige gedragscode was oubollig. Dat sprak volgens mij niemand aan”, antwoordde soldaat Simon Dijk eerlijk. “Misschien merken we het nu nog niet, maar dit gaat ongetwijfeld effect hebben.”
Nieuwe gedragscode Defensie
De verouderde gedragscode uit 2007 is vernieuwd. Een kerngroep van 15 medewerkers uit alle rangen en standen en verschillende defensieonderdelen werkten mee aan de totstandkoming. De code is een van de middelen om de veiligheid op de werkvloer te vergroten.
- Verbondenheid: ik werk samen, sta open voor feedback en spreek aan.
- Veiligheid: ik werk veilig. Onveilig gedrag maak ik bespreekbaar of meld ik.
- Vertrouwen: ik zorg dat mijn collega’s en de samenleving op mij kunnen vertrouwen.
- Verantwoordelijkheid: ik toon vakmanschap en neem verantwoordelijkheid in mijn werk.
Het bezoek met minister Bijleveld is het 4e werkbezoek in een reeks van bezoeken van de koning met ministers en staatssecretarissen. De koning krijgt bij dergelijke werkbezoeken te zien hoe een belangrijk onderdeel van het beleid van de bewindspersoon uitpakt in de praktijk.
