Tekst kapitein Arjen de Boer
Foto sergeant Jan Dijkstra | Video: sergeant Henry Westendorp | Montage: Jos van Stralen | Audio: Jimmy Ouwens
Unieke inzet van militaire kapel tijdens missie Litouwen
Het komt niet vaak voor, maar vorige week heeft de landmacht haar ‘muzikale wapen’ ingezet in Litouwen. De Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso gaf daar een muzikaal cadeau.
“Bravo, bravooo.” De 52-jarige Linas klapt zijn handen rood. “Dit was een optreden van hoog niveau”, vertelt hij even later. En Linas kan het weten want de Litouwer is dirigent van een jeugdorkest in hoofdstad Vilnius. “Die zachte klanken, die harmonie. Het was mooi.”
Litouwers waarderen muzikaal cadeau
De Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso speelde vorige week meerdere concerten in Litouwen, en dat was niet zomaar. De muziek was een directe ondersteuning van de Nederlandse deelname aan de enhanced Forward Presence (eFP); de NAVO-missie om de Oostgrens te versterken en de Baltische staten te laten zien dat ze niet alleen staan nu Rusland zich assertiever opstelt in de regio. “Ik ben blij dat de NAVO en Nederlanders, in mijn land zijn”, zegt Linas desgevraagd. “Het geeft me een veilig gevoel.”
Vriendelijk
Met de optredens wil Nederland de Litouwers bedanken voor de gastvrijheid en solidariteit tonen. Ook aan het Russisch sprekende deel. Vanwege de taalbarrière is muziek dan een mooi instrument. “Met muziek kun je een vriendelijk gezicht laten zien”, zegt majoor Tijmen Botma, chef-dirigent sinds 2013. “Muziek overstijgt grenzen.”
Het is de eerste keer dat dit 51-koppige orkest op deze manier wordt ingezet. Eén van de achterliggende doelen is het verbinden van mensen, legt reserve-majoor Robbert van Leerdam uit. Zo is het laatste optreden in het plaatsje Švenčionys. Dichtbij de grens met Wit-Rusland, waar veel Russisch sprekenden wonen die te horen krijgen dat de NAVO een bezettingsmacht is.
“Tijdens de voorbereiding van de concerten hebben we verschillende culturen effectief samengebracht”, zegt Van Leerdam, die zich bezighoudt met strategische communicatie. “Als Nederlanders zijn we zo een verbindingsmiddel binnen Litouwen met een duidelijk Europese boodschap van solidariteit en eenheid.”
‘Muziek overstijgt grenzen’
Geen blauwdruk
Maar hoe is iemands hart te bereiken via zijn of haar oren? Dat is lastig, weet dirigent Botma. Er bestaat niet zoiets als een blauwdruk voor de inzet van een militair orkest. “In wezen bereid je je hetzelfde voor als op andere concerten. We achterhalen welk publiek we kunnen verwachten en na een analyse komen we tot een programma wat aanspreekt. We hebben muziek gekozen waarbij de luisteraar niet zijn best hoeft te doen het wel of niet mooi te vinden. Het is meer easy listening, waarvan mensen een lach of een traan op hun gezicht moeten krijgen.”
Strak gespeeld
Het duidelijkste voorbeeld is de compositie The Heart of Lithuania, een medley van 5 Litouwse evergreens, nota bene gecomponeerd door de Nederlander Jacob de Haan. Die moeite wordt gewaardeerd, gezien de reacties uit het publiek. Duizenden oren hebben de kapel horen spelen en het publiek vroeg telkens om meer. “Ik heb veel uitvoeringen gehoord van dit muziekstuk”, zegt jeugdorkest-dirigent Linas. “Maar zelden heb ik het zo mooi horen spelen. Van mij mogen ze snel terugkomen.”
