Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto Studio 38c. Video: John van Lent

Etiquettedeskundige Jan Jaap van Weering aan het woord

“Een militair draagt een uniform, geen pak. In een pak zit melk of vla”. Etiquettedeskundige Jan Jaap van Weering is duidelijk voor wat betreft tradities, protocollen en correcte omgangsvormen die bij Defensie erg belangrijk zijn.

“Zeg nooit ‘eet smakelijk’. Dat is een bevel”, vervolgt Van Weering. “Als je een hand geeft, dan maximaal 3 seconden. En de benen over elkaar slaan en de voetzool tonen terwijl je zit is niet netjes.” Hij schudt de tips maar zo uit z’n mouw.

Tutoyeren

Iemand interviewen die pas echt weet hoe het op sociaal gebied allemaal ‘heurt’ is wel even spannend. Gelukkig breekt Van Weering al snel het ijs: laten wij elkaar tutoyeren en zeg gerust ‘je’ tegen me. ‘Je- en jij-en’ mag in een zakelijke setting als de hoogste in rang of de belangrijkste persoon dat aangeeft. In de privésfeer bepaalt de oudste van het gezelschap dat.”

'Eet smakelijk' is een bevel

Slechte manieren

De voorliefde beleefdheidsregels ontstond bij Van Weering al tientallen jaren geleden. Tussen 1980 en 2008 werkte hij bij een energiemaatschappij, waar hij opmerkte dat collega’s onhandig waren met bestek, ongepoetste schoenen hadden of manieren die voor verbetering in aanmerking kwamen. “Toen ben ik op kleine schaal advies gaan geven hoe het beter kan. Daar werd gretig gebruik van gemaakt. Van het een kwam het ander en nu heb ik een eigen bedrijf waarmee ik training geef.” 

Advies

“Als je een gele stofdoek in een beker ijswater dipt en daarna in de ‘Kiwi Parade Gloss' schoensmeer, dan kun je gladleren schoenen met een draaiende beweging, glanzend oppoetsen en polijsten.”

Zo leert de etiquettetrainer, die zich liever geen expert noemt, sinds 8 jaar militairen over onder andere tafelmanieren, begroetingen en representatief voor de dag komen. Van korporaals tot generaals en admiraals. Want de opvatting dat hoogopgeleiden, officieren, rijken en invloedrijke personen beleefder zijn en netter eten is wat hem betreft pertinent onjuist. 

Warm hart

Van Weering kwam precies 40 jaar geleden, vanwege de militaire dienstplicht, bij het Korps Mariniers. Hoewel z’n carrière hier slechts 13 maanden duurde, draagt hij het korps een warm hart toe. “Ik heb een geweldige tijd gehad. Hier ben ik gevormd en heb ik veel geleerd.”

In 2010 werd hij door het Instituut Leergangen Defensie gevraagd om etiquettetraining te komen geven. “Ze hadden iemand nodig die kon vertellen hoe je met hoge, buitenlandse gasten moest omgaan. Door de kennis die ik in huis had en de voorliefde voor Defensie hoefde ik geen 2 keer na te denken.”

Jan Jaap van Weering in de Traditiekamer op de marinierskazerne in Rotterdam.

'Als je iets 3 keer doet is het traditie'

Verbroedering

Defensie staat bol van protocollen en tradities. Medewerkers, met name militairen moeten zich veel meer dan in het bedrijfsleven houden aan regels en richtlijnen. Neem bijvoorbeeld de beëdiging van nieuwe militairen bij een bepaald regiment of een commando-overdracht vol ceremonieel.

Van Weering staat positief tegenover dit soort eeuwenoude tradities en degenen die in de loop der jaren zijn ontstaan. “Als je iets 3 keer doet is het traditie. Dat is op zich een mooie ontwikkeling, want het zorgt voor verbroedering en verbintenis”, zegt hij, terwijl hij de knoopjes van z’n jasje opent en trots de rode voering laat zien. “De kleur van de rode bloedblaar die ook op de mariniersbaret zit. Oh ja, en ik heb ook mijn marinenummer erin laten borduren.”

Jan Jaap van Weering heeft een jasje laten maken met daarin zijn marinenummer geborduurd.

Gouden tip

Van Weering sluit af met een laatste gouden tip: sociale media zijn lekker laagdrempelig en makkelijk om met elkaar te communiceren. Maar deze modernisering betekent niet dat je de etiquette moet laten varen. Geef een hand, ga een goed gesprek aan en behandel elkaar met respect.”